2/θ Νηπιαγωγείο Αφρατίου

"Διατροφή"

Υπεύθυνες του προγράμματος: Καλούδη Αλεξάνδρα (κλασικο τμήμα), Τσαλκιτζή Αναστασία (ολοήμερο τμήμα), Αγγελή Αργυρώ (ολοήμερο τμήμα), Καραγεώργου Κυριακή (συντονίστρια, ολοήμερο τμήμα) (Νηπιαγωγοί)

Το Σεπτέμβριο που άρχισε ο τρύγος επισκεφθήκαμε ένα αμπέλι που τρυγούσαν. Τα νήπια παρατήρησαν τα εργαλεία, κλαδευτήρια, μαχαίρια τα κοφίνια που τοποθετούσαν τα σταφύλια, και το άδειασμα αυτών σε φορτηγά όπου είχαν στρώσει νάιλον. Στη συνέχεια έλαβαν και αυτά ενεργό δράση. Την ώρα του τρύγου παρατήρησαν τον κορμό και τα φύλλα του κλήματος, το μέγεθος και το χρώμα των σταφυλιών, το ύψος των κλημάτων κ.α. Με την επιστροφή μας στο σχολείο τραγουδήσαμε το τσιριτρό, το μπαίνω μέσα στο αμπέλι και διαβάσαμε και το παραμύθι με τον χωρικό και το αμπέλι. Την επόμενη ημέρα τα νήπια έφεραν μαζί τους σταφίδες, μουστοκούλουρα, κρασί, ξύδι, πετιμέζι, μούστο και ταυτόχρονα επεξεργαστήκαμε και τη χθεσινή συγκομιδή μας και είδαν στην πράξη πώς παράγεται ο μούστος, τον οποίο και αποθηκεύσαμε σε μπουκάλι, για να δούμε τις αλλαγές του με το πέρασμα του χρόνου. Με τα προϊόντα που έφεραν κάναμε ασκήσεις γεύσεων και ταυτόχρονα εμπλούτισαν το λεξιλόγιο τους με καινούργιες λέξεις, όπως πατητήρι, ρώγα, τσαμπί, πετιμέζι, κουδουνάκια. Μας πρότειναν να φτιάξουμε και μουστοκούλουρα στο σχολείο. Παρέα με τα παιδιά εικονογραφήσαμε τη συνταγή και κατόπιν την εκτελέσαμε. Έπλασαν κουλούρια, τα έψησαν στο φούρνο και τα προσφέραμε στη διάρκεια του δεκατιανού. Χαρακτηριστικές οι αντιδράσεις των παιδιών όταν δοκίμαζαν τα δικά τους κουλούρια. "Κυρία αυτά είναι γεμάτα γεύση ή αυτά είναι καλύτερα και από της μαμάς μου ή αυτά είναι τα νοστιμότερα κουλούρια που έχω φάει". Στο τέλος της ημέρας όλα διηγιόντουσαν στις μητέρες τους τον τρόπο παραγωγής του μούστου και των μουστοκούλουρων. Ύστερα από κάποιες ημέρες άρχισαν να ρωτούν για τον αποθηκευμένο μούστο. Ανοίγοντας το μπουκάλι, αυτό έκανε έναν εκκωφαντικό θόρυβο και το καπάκι πετάχτηκε μακριά. "Α! κυρία έπεσε μια τουφεκιά μέσα στην τάξη". "Ποια τουφεκιά, δεν κατάλαβες πως αυτό το έκανε ο μούστος;", "Ναι έχεις δίκιο, έσκασε σαν σαμπάνια". Μετά το σύντομο αυτό διάλογο των παιδιών, τα νήπια διαπίστωσαν με την βοήθεια της όσφρησης, πως ο μούστος είχε αρχίσει να αποκτά τη μυρωδιά του κρασιού.

Έφθασε για τα καλά το Φθινόπωρο και το δεκατιανό τους εμπλουτίστηκε με φθινοπωρινά φρούτα. Με αφορμή αυτή την αλλαγή στο δεκατιανό, αρχίσαμε να μιλούμε για τα φρούτα του φθινοπώρου και την προσφορά τους στην καλή λειτουργία του οργανισμού μας. Δοκιμάσαμε τη γεύση τους και από τη γεύση τους στη συνέχεια αναγνώριζαν το φρούτο. Έπαιξαν το παιχνίδι της λαϊκής αγοράς, όπου τα νήπια διαφήμιζαν τα προϊόντα τους, παροτρύνοντας τους καταναλωτές να αγοράσουν από το δικό τους πάγκο. Μετέτρεψαν με τη βοήθεια ενός αποχυμωτή και ενός λεμονοστύφτη τα φρούτα σε χυμούς και στη συνέχεια δημιουργούσαν το δικό τους κοκτέιλ παραγγέλνοντας το στο σερβιτόρο. (Το κοκτέιλ ρόδι-πορτοκάλι είναι καταπληκτικό και τι όμορφο ρόδινο χρώμα που έχει! Κυρία θα ξαναπαίξουμε αυτό το παιχνίδι;). Κάποια από τα φρούτα που περίσσεψαν, τα αφήσαμε εκτός ψυγείου και παρατήρησαν την αλλοίωση τους με το πέρασμα του χρόνου. Μάθαμε λαχνίσματα, παροιμίες και παραδοσιακά τραγούδια, όπως το μήλο μου κόκκινο, τα πορτοκάλια. Κατασκευάσαμε φρούτα από πηλό και εικονογραφήσαμε παροιμίες με φρούτα.

Μιλήσαμε για το σπουδαιότερο αγαθό που τόσο απλόχερα προσφέρει η ελληνική γη, το λάδι. Επισκεφθήκαμε ελαιώνα και βοήθησαν και παρατήρησαν τη συγκομιδή της ελιάς. Μιλήσαμε για το ελαιοτριβείο και για τον τρόπο συσκευασίας του λαδιού μετά την επεξεργασία της ελιάς.

Παρατήρησαν στην επίσκεψη τους στο μπακάλικο του χωριού, πώς το αποθηκεύουν σε μέρος σκοτεινό. Μας είπαν πώς το χρησιμοποιούμε στη μαγειρική, στη ζαχαροπλαστική, στην εκκλησία, στο μυστήριο της βάφτισης, στη ζωγραφική και σα μέσο φωτισμού. Μιλήσαμε για το μύθο του Απόλλωνα και της Αθηνάς, Γράψαμε ένα γράμμα στην ελιά, χρησιμοποιώντας και τις καινούριες λέξεις που έμαθαν κατά την επεξεργασία αυτού του θέματος. Δημιουργήσαμε τα δικά μας χρώματα με λάδι και σκόνη κιμωλίας και έφτιαξαν το δικό τους ελαιώνα, όπου απεικόνισαν και τις εργασίες που γίνονταν σε αυτόν. Ανακατέψαμε λάδι με διάφορα υγρά και παρατήρησαν πως κάθε φορά το λάδι συγκεντρωνόταν στην επιφάνεια του υγρού και ήταν εύκολο να το ξεχωρίσουν. Με τα υγρά νότισαν κομμάτια πανιών και αφού τα αφήσαμε να στεγνώσουν στον ήλιο διαπίστωσαν, πως αυτό που είχε λάδι ξεχώριζε από τη μυρωδιά και την υφή του.

Με αφορμή το βιβλίο "τα ζώα της αυλής", μιλήσαμε για τα προϊόντα που παίρνουμε από αυτά και τρώγονται. Επισκεφθήκαμε γειτονική φάρμα, όπου τα παρατήρησαν από κοντά και τα τάισαν με χόρτα. Μέσα από αυτή την δραστηριότητα προέκυψε η ιδέα από τα νήπια να συλλέξουν διάφορα χόρτα και φυτά, με σκοπό τη δημιουργία μιας γωνιάς, που την ονόμασαν γωνιά της φύσης και της διατροφής. Κάθε μέρα τα νήπια εμπλούτιζαν τη γωνιά με διάφορα προϊόντα, όπως ξηρούς καρπούς, φρούτα χόρτα, μέλι κ.ά. Ταυτόχρονα δημιούργησαν και το βιβλίο της διατροφής όπου με το συνδυασμό χρωμάτων και αστερίσκων επεσήμαναν τη συχνότητα με την οποία πρέπει να καταναλώνουμε τις διάφορες τροφές. Χρησιμοποιήσαμε τα παραμύθια «Υγεία και αρρώστια», «Μάκης ο Ενζυμάκης», «Η κολοτούμπα που έδεσε τον πόνο της φιόγκο», «Μια φορά ήταν η κολοτούμπα», «ο Λούκουλος τρώει βότσαλα», «ο Λούκουλος τρώει παπαρούνες» κ.α, για να καταλάβουν τα παιδιά την προσφορά των τροφών στην διατήρηση της καλής υγείας του οργανισμού μας. Παίξαμε μουσικά παιχνίδια όπως η τερηδόνα και τα δόντια, το άρρωστο και το υγιές δέντρο. Στην γωνιά του κουκλοθέατρου παρουσιάσαμε έργο με θέμα την καθαριότητα του σώματος μας όπου τα νήπια διαπίστωσαν τη δύναμη της καθαριότητας και στις σχέσεις μας με τους άλλους. (Παρατηρήσεις των νηπίων κατά την διάρκεια του έργου "Πω, πω! δεν θα έπαιζα ποτέ με αυτήν την κούκλα", "Καλέ ρίχτε της λίγο νερό και τρίψτε την να ξεβρομίσει".) Με αφορμή αυτή μας την δραστηριότητα, τα νήπια μας μίλησαν για την προσφορά του νερού στη διατήρηση της καλής υγείας. Πειραματιστήκαμε με το νερό και ανακαλύψαμε μερικές από τις ιδιότητες του. Μετά από όλες αυτές τις δραστηριότητες, σχεδιάσαμε το ανθρώπινο σώμα σε χαρτί του μέτρου και με την βοήθεια του βιβλίου το "σώμα μας" τα νήπια αποτύπωσαν στο χαρτί τα όργανα του σώματος μας και τα παιδιά παρατήρησαν πως δεν αρκεί μόνο η σωστή διατροφή, για την διατήρηση της καλής κατάστασης του σώματος μας μα χρειάζεται και γυμναστική.

Ένα παιδί έφερε στο σχολείο κεράσια και έτσι αναφερθήκαμε στα ανοιξιάτικα φρούτα (κεράσια - φράουλες). Τα παιδιά γνωρίζοντας ότι, τα φρούτα τα αγοράζουμε από τη λαϊκή αγορά, το super market, ή από πλανόδιο μανάβη, ζητήσαμε από τον πλανόδιο μανάβη, να έρθει στο σχολείο και τα παιδιά να ανακαλύψουν μόνα τους το εμπόρευμα του και ότι αλλάζει ανάλογα με την εποχή. Συζήτησαν με τον μανάβη για το πού βρίσκει το εμπόρευμα που πουλάει, μύρισαν τα φρούτα και αγόρασαν κεράσια και φράουλες. Γυρίζοντας στο σχολείο ανακαλύψαμε τη γεύση των φρούτων και σκεφθήκαμε πώς να τα χρησιμοποιήσουμε. Κάποιες από τις προτάσεις των παιδιών «Να φτιάξουμε φρουτοσαλάτα», «Να φτιάξουμε γλυκό», «Να φτιάξουμε χυμούς», «Να στολίσουμε με αυτά τούρτες». Με τα κουκούτσια των κερασιών φτιάξαμε μια κερασιά, κάποια παιδιά ζήτησαν κουκούτσια για να φυτέψουν στην αυλή του σπιτιού τους και να έχουν τη δική τους κερασιά. Αγοράσαμε ζελέ κεράσι και τα νήπια κατάλαβαν ότι θα φτιάχναμε γλυκό. Κατά την παρασκευή του ζελέ διαπίστωσαν πως ανάλογα με την γεύση του έχουμε και το αντίστοιχο χρώμα. Επίσης με πηλό έφτιαξαν φρούτα και κατόπιν τα χρησιμοποίησαν για να φτιάξουν το δικό τους μανάβικο. Δημιούργησαν το δικό τους παραμύθι, σχετικό με τις φράουλες, το εικονογράφησαν και στη συνέχεια το δραματοποίησαν.

Τις Απόκριες και την περίοδο της Σαρακοστής αναβιώσαμε μερικά από τα έθιμα της πατρίδας μας, όπως το παραδοσιακό παιχνίδι της Θεσσαλίας ο Χάσκας, τα Λαζαράκια, το βάψιμο των αυγών.

Μιλήσαμε για τις διατροφικές μας συνήθειες κατά την διάρκεια των απόκρεων και της Σαρακοστής και για τα εδέσματα που συνηθίζεται να φτιάχνουμε. Φτιάξαμε την κυρά - Σαρακοστή χρησιμοποιώντας μόνο τροφές που επιτρέπονται κατά την περίοδο της σαρακοστής. Για τη γιορτή της μητέρας τα παιδιά αποφάσισαν να φτιάξουν ένα γλυκό και να προσκαλέσουν τις μητέρες στο σχολείο για να τις κεράσουν. Αποφάσισαν να φτιάξουν ένα κέικ. Έφτιαξαν τον πίνακα με τα υλικά και την ποσότητα αλλά και τη σειρά με την οποία έπρεπε να χτυπηθούν. Δοκίμασαν τη ζύμη, διαπίστωσαν ότι ήταν γλυκιά και μάλλον ρευστή. Δεν περιγράφεται η περηφάνια των παιδιών, όταν την επόμενη μέρα πρόσφεραν στις μητέρες τους το δικό τους γλυκό.

Με τη λήξη της σχολικής χρονιάς αποφασίσαμε το θέμα της γιορτής να είναι σχετικό με τη διατροφή. Επιλέξαμε από το περιοδικό «παράθυρο» και το βιβλίο «οι μικροί θεατρίνοι» σκετς, όπως «το πανηγύρι των τροφών», «Καλοκαιρινή φρουτοσαλάτα», «Η τερηδόνα και οι λιχουδιές της».