Hλεκτρονικό περιοδικό με θέματα και ειδήσεις από την Εύβοια ...στο διαδίκτυο από το 1999
«Το ψωμί»
Υπεύθυνοι εκπαιδευτικοί του προγράμματος: Ρήγκος Αριστοτέλης: Διευθυντής, συντονιστής του προγράμματος στο σχολείο, Μπούφη Αικατερίνη: Δασκάλα (ΣΤ1), υπεύθυνη εκπ/κός σχολ. μονάδας, Πλειώνη Ειρήνη: Δασκάλα
Εισαγωγή
Το ψωμί των Ελλήνων! Ταυτόσημο με την τροφή και η έλλειψή του ταυτόσημη με την πείνα.
Θεμέλιο του σπιτιού στη διατροφική τριλογία που συμπεριλαμβάνει το λάδι της ελιάς και τον οίνο: «πρώτα θεμέλια του σπιτιού ψωμί,κρασί και λάδι...».
Τα έθιμα και οι συνήθειες όμως οι σχετικές με το ψωμί ξεπερνούν τα όρια μιας χώρας. Είναι κοινό στοιχείο πολιτισμού. Και αγαθό που καθορίζει την τύχη των κοινωνιών και των λαών. Ενώνει λαούς και πολιτισμούς.
Με ψωμί, γαλακτοκομικά προϊόντα και φρούτα επέζησε ο λαός μας σε δύσκολες στιγμές της ιστορίας του.
Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω και παράλληλα το γεγονός ότι στις τελευταίες δεκαετίες η κατανάλωση ψωμιού μειώνεται διαρκώς λόγω αλλαγής των συνθηκών ζωής και παράλληλα άγνοιας για τη σωστή διατροφή, θεωρήσαμε σημαντικό να ασχοληθούν τα παιδιά με το συγκεκριμένο θέμα. Έτσι κατά το σχολικό έτος 2003-04, η ΣΤ' 1 τάξη του Δημοτικού Σχολείου Αγίου Νικολάου (Μπούρτζι), στα πλαίσια του προγράμματος Αγωγής Υγείας «Η Διατροφή μας», ασχολήθηκε με το ειδικότερο θέμα «Το ψωμί».
Το πρόγραμμα υλοποιήθηκε από σύμπραξη σχολείων της Δ/νσης Α/θμιας Εκπ/σης Ν.Ευβοίας και εντάχθηκε στο ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ του Γ' Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης.
Σκοπός - Στόχοι του προγράμματος
Βασικός σκοπός ήταν, μέσα από αυτό το πρόγραμμα, να κατανοήσουν οι μαθητές τη σημασία και τη θέση που πρέπει να έχει το ψωμί και κατ' επέκταση και τα δημητριακά στη διατροφή του ανθρώπου.
Ειδικότεροι στόχοι του προγράμματος:
"Ιστορία του ψωμιού"
Στόχος: να συνειδητοποιήσουν τα παιδιά ότι η ιστορία της ανθρωπότητας και συγκεκριμένα η ιστορία των Ελλήνων είναι συνδεδεμένη με την ιστορία του σιταριού και του άρτου.
Στη φάση αυτή τα παιδιά συγκέντρωσαν πληροφορίες για:
Επίσης συγκέντρωσαν παροιμίες και εικόνες νομισμάτων που απεικονίζουν ποικιλίες δημητριακών και σχετικά μυθικά πρόσωπα (Δήμητρα, Περσεφόνη, κ.ά.)
Τέλος δόθηκε στους μαθητές για συμπλήρωση φύλλο εργασίας με τις ακόλουθες ερωτήσεις:
Για τις εργασίες τους οι μαθητές χρησιμοποίησαν το Ίντερνετ, εγκυκλοπαίδειες και διάφορα βιβλία σχετικά με το θέμα.
Παροιμίες
Ένα τρόφιμο που αγγίζει -ή τουλάχιστον άγγιζε- όλες σχεδόν τις πλευρές της καθημερινής ζωής ενός λαού, που, ως κύρια τροφή, σχεδόν καθόριζε την επιβίωση των ανθρώπων, δε θα μπορούσε να μείνει έξω από τη λαϊκή σοφία και τις παροιμίες.
Η ιστορία του ψωμιού κατά την αρχαιότητα
Η καλλιέργεια των δημητριακών φαίνεται να είναι μια πάρα πολύ παλιά υπόθεση. Υπολογίζεται ότι έχουν περάσει μέχρι και 10.000 χρόνια από τότε που πρωτοκαλλιεργήθηκε το σιτάρι! Στην αρχή καταναλώνονταν μόνο οι σπόροι των δημητριακών καρπών. Μπορούμε να υποθέσουμε ότι τους ενυδάτωναν αφήνοντάς τους στο νερό ή τους καβούρδιζαν και τους έβραζαν. Χρειάστηκε να περάσει πολύς καιρός για να ανακαλυφθεί ο τρόπος με τον οποίο το σιτάρι γινόταν αλεύρι και το αλεύρι ψωμί. Αυτή η διαδικασία μετάβασης από το ένα στάδιο στο άλλο δεν ήταν ούτε εύκολη ούτε γρήγορη...
Σε ένα πρώτο στάδιο τα αλεσμένα δημητριακά ανακατεύονταν με νερό και γίνονταν χυλός. Τον κατανάλωναν μάλλον σαν ρόφημα, σαν σούπα, όπως θα λέγαμε σήμερα. Αργότερα έμαθαν να ξεραίνουν το πολτό στον ήλιο και να δημιουργείται μια πρωτόγονη πίτα.
Είναι βέβαιο πως το πρώτο ψωμί που καταναλώθηκε ήταν άζυμο. Αλεύρι, νερό, ζυμάρι, ψήσιμο στη φωτιά με διάφορους τρόπους που επιβίωσαν στο πέρασμα του χρόνου, ιδιαιτέρως σε περιόδους πείνας και έλλειψης. Πολλοί υποθέτουν ότι το πρώτο "ζύμωμα" έγινε στην Αίγυπτο. Η υπόθεση που θέλει την Αίγυπτο πατρίδα του πρώτου ψωμιού ξεκινά από το ότι σε αιγυπτιακούς τάφους ανακαλύφθηκε η εικόνα του παλιότερου ψωμιού που είναι σήμερα γνωστό. Κάπου στο 3.000 π. Χ.
Σπουδαία πηγή πληροφοριών αποτελεί και η Μινωική Κρήτη.
Στις πινακίδες της Γραμμικής Β' Γραφής (μετά το 1450 π. Χ.) το σιτάρι και το κριθάρι εικονίζονται με ειδικά σύμβολα. Η λέξη σίτος φαίνεται να χρησιμοποιείται για το σύνολο των δημητριακών καρπών.
Οι σιτοφάγοι λαοί που γνώριζαν την καλλιέργεια της γης, που ήξεραν να σπέρνουν, να θερίζουν και να παρασκευάζουν ψωμί, ήταν πολιτισμένοι. Εκείνοι που έτρωγαν μόνο κρέας ήταν οι άγριοι! Μαρτυρίες μας άφησαν ο Ησίοδος, ο Όμηρος και ο Ηρόδοτος.
Αρα το επίπεδο πολιτισμού ενός λαού καθοριζόταν με γνώμονα το αν ο λαός αυτός γνωρίζει το σιτάρι. Σιτοφάγος δεν είναι εκείνος που καταναλώνει σπόρους σίτου, αλλά εκείνος που γνωρίζει να παρασκευάζει και να καταναλώνει ψωμί.
Στις πινακίδες της Γραμμικής Β' Γραφής, στην Πύλο και στις Μυκήνες, αναφέρεται η λέξη αρτοκόπος, δηλαδή αρτοποιός.
Η ιστορία της ανθρωπότητας είναι συνδεδεμένη με την ιστορία του σιταριού και του άρτου. Οι μαρτυρίες για την καλλιέργεια της γης και την παραγωγή δημητριακών ταυτίζονται σχεδόν με την εικόνα του πλούτου και της ευημερίας. Η βασική τροφή του Έλληνα ήταν πάντα το ψωμί!
Ένας σχετικός μύθος της Αρχαίας Ελλάδας
Η Δήμητρα, θεά της γεωργίας για τους αρχαίους Έλληνες, δίνει στον Τριπτόλεμο, γιο του βασιλιά της Ελευσίνας, τους πρώτους σπόρους σιταριού για να δείξει την ευγνωμοσύνη της στην οικογένειά του που την φρόντισε, όταν απελπισμένη για το χαμό της κόρης της Περσεφόνης τριγυρνούσε και δεν άφηνε τίποτα να φυτρώσει πάνω στη γη. Ο γενναιόδωρος Τριπτόλεμος γύρισε όλο τον κόσμο προσφέροντας παντού το πολύτιμο αυτό δώρο και δείχνοντας πώς καλλιεργείται.
(Ρήγκος Δημήτριος, Τάξη ΣΤ')
Νομίσματα και δημητριακά
Η πανίδα γενικά αλλά και η σημασία των δημητριακών για την οικονομία, ενέπνευσαν την φαντασία των αρχαίων Ελλήνων καλλιτεχνών. Μια μορφή έκφρασης ήταν και τα νομίσματα. Χαρακτηριστικά το Μεταπόντιο (αποικία της Κορίνθου) στην Κάτω Ιταλία, η Θεσσαλία κ.α. περιοχές που ήταν πλούσιες σε παραγωγή σιτηρών, απεικόνισαν στις νομισματικές τους εκδόσεις ποικιλίες δημητριακών όπως φαίνεται στην παρακάτω συλλογή.
(Ρήγκος Δημήτριος)
Ζύμωμα και ψήσιμο του ψωμιού
Μια από τις πιο βασικές τροφές του ανθρώπου. Για την παρασκευή του ψωμιού χρησιμοποιείται αλεύρι μαζί με νερό, μαγειρικό αλεύρι και προζύμι. Το καλύτερο ψωμί γίνεται με σιτάλευρο. Το σιτάλευρο εκτός από το άμυλο και τις άλλες ουσίες, περιέχει και μια λευκωματούχα ουσία, τη γλουτένη, που κάνει ελαστική την ζύμη. Το αλεύρι, η κυριότερη ύλη του ψωμιού, ανακατεύεται και ζυμώνεται με το νερό, το αλάτι και τη μάγια με το χέρι ή με ζυμωτικά μηχανήματα. Το ζύμωμα τερματίζεται όταν το ζυμάρι αποκτήσει κανονική πυκνότητα.
Αφήνεται τότε επί μιάμιση ώρα πριν ψηθεί για να υποστεί ζύμωση και να φουσκώσει. Η ζύμωση προκαλείται από τη μαγιά. Κόβεται έπειτα σε κομμάτια και πλάθεται σε ψωμιά. Τα ψωμιά ψήνονται σε φούρνους σε θερμοκρασία 200 βαθμούς έως 250 βαθμούς. Το ψήσιμο διαρκεί συνήθως μια ώρα. όλοι οι μικροοργανισμοί της ζύμης με το ψήσιμο καταστρέφονται. Το φούσκωμα του ψωμιού οφείλεται στη μετατροπή του αμύλου σε σάκχαρο. Το σάκχαρο μετατρέπεται σε οινόπνευμα και σε διοξείδιο του άνθρακα. Το δεύτερο αυτό διαστέλλεται από τη θερμότητα και προκαλεί το φούσκωμα. Αυτό κάνει το ψωμί πορώδες.
Από τι αποτελείται το ψωμί
Το ψωμί αποτελείται από δυο μέρη, α) από την κόρα και β) από την ψίχα.
Η κόρα αποτελεί την εξωτερική επιφάνεια, που είναι πιο πολύ ψημένη και το χρώμα της πλησιάζει προς το ανοιχτό καφέ και η ψίχα αποτελεί την εσωτερική μάζα του ψωμιού. Το χρώμα της είναι μάλλον άσπρο, είναι λιγότερο ψημένη από την κόρα και έχει πόρους. Το πορώδες και η περιεκτικότητα σε υγρασία είναι δύο σημαντικά στοιχεία του καλοψημένου ψωμιού γιατί η ψίχα όταν δεν έχει πόρους δύσκολα διαποτίζεται από τα πεπτικά υγρό. Η ποσότητα του νερού που περιέχεται στο ψωμί πρέπει να είναι 33-40%.Οταν παρουσιάζει αυξημένη υγρασία, το ψωμί είναι "αστράγγιστο" όπως λέγεται, η θρεπτική του αξία λιγοστεύει. Το βάρος του παραγομένου ψωμιού σε σχέση με το σιτάλευρο δεν μπορεί να ξεπεράσει ένα ορισμένο όριο.
Θρεπτικές ιδιότητες
Εκατό μέρη από σιτάλευρο δίνουν συνήθως 120 έως 135 μέρη ψωμιού. Εκατό κιλά αλεύρι δίνουν 120 -135 κιλά ψωμιού.
Η απόδοση του σιτάλευρου σε ψωμί εξαρτάται είδος του. Η μεγαλύτερη απόδοση από το κανονικό (ως ορισμένο όριο βέβαια) μπορεί να οφείλεται στη μεγαλύτερη ποσότητα του νερού. Το ψωμί είναι θρεπτική τροφή και στις Ανατολικές χώρες αποτελεί τη βάση της λαϊκής διατροφής. Περιέχει κυρίως άμυλο, λεύκομα, σίδηρο, μαγνήσιο κ.α.
Η περιεκτικότητα του σε συστατικά εξαρτιέται φυσικά από το είδος του σιτάλευρου. Τα μαλακά σιτάρια είναι πλουσιότερα σε άμιλο, ενώ τα σκληρά είναι πιο πλούσια σε πρωτεΐνες. Επίσης, το μαύρο ψωμί, είναι πιο θρεπτικό από το λευκό, γιατί είναι πλουσιότερο σε αζωματούχες ουσίες. Στο εμπόριο τα δύο κύρια είδη του ψωμιού είναι το μαύρο πιτυρούχο και το άσπρο.
Είδη ψωμιού
Εκτός από το σιτάλευρο μπορούμε να κατασκευάσουμε και από αλλά άλευρα, όπως από βρίζα, από σιτάρι ανάκατο με βρίζα, το λεγόμενο "σμιγό" από αραβόσιτο, από κριθάρι κ.α.
Το ζύμωμα
Μόλις τον 18 αιώνα μ.χ. εφευρέθηκε ένα ειδικό μηχάνημα για το ζύμωμα, που ως τότε γινόταν με τα χέρια κι όχι σπάνια με τα πόδια. Η εφεύρεση οφείλεται σε Γάλλο. Ξέρουμε όλοι πως το ψωμί φτιάνεται όταν ανακατέψουμε αλεύρι με νερό και βάλουμε μέσα μαγιά της μπύρας η ξινή ζύμη (προζύμι) κι αλάτι, και τα ζυμώσουμε.
Το ζύμωμα με μηχανοκίνητα μέσα (ζυμωτήρια) γίνεται πιο γρήγορα και πιο καλά, παρά με τα χέρια. Έτσι το αρχικό μίγμα μεταβάλλεται σιγά σε ομοιόμορφο ζυμάρι. Κατόπι πλάθεται και μένει για να φουσκώσει.
Αλλά πως προκαλείται το φούσκωμα; Από τους μύκήτες, που υπάρχουν στην μάγια. Οι μύκητες αυτοί είναι μικροοργανισμοί που πολλαπλασιάζονται μέσα στο ζυμάρι, βγάζοντας μια ουσία. Και τότε ένα μέρος από το άμυλο, που βρίσκεται στο ψωμί, μετατρέπεται σε οινόπνευμα και διοξείδιο του άνθρακα. Έτσι το διοξείδιο του άνθρακα, καθώς τείνει να βγει, δημιουργεί το φούσκωμα του ζυμαριού. Δηλαδή, το διοξείδιο διογκώνεται εξαιτίας της θερμότητας και φουσκώνει το ζυμάρι.
Το ψήσιμο
Όταν το ζυμάρι φουσκώσει, κόβεται σε κομματάκια, που τους δίνουμε διάφορα σχήματα (φρατζόλες, κουλούρες, καρβέλια), τ' αφήνουμε λίγο ακόμα. Και κατόπιν το ρίχνουμε στο φούρνο με κατάλληλη θερμοκρασία (230' 250'). Με το ψήσιμο σχηματίζεται από έξω μία κρούστα σκληρή χρυσοκίτρινοι (κόρα), κι από μέσα γίνεται μαλακό όλο τρύπες (ψίχα). Με το ψήσιμο επίσης οι μύκητες, που υπάρχουν στη μάγια, σκοτώνονται.
(Νίκος Χροναίος Τάξη ΣΤ1')
****
"Μύλοι"
"Ψωμί και θρησκεία"
Η χρήση του άρτου στις θρησκευτικές τελετές χρονολογείται από τα προϊστορικά χρόνια. Τόσο στη λαϊκή όσο και στην επίσημη αρχαία λατρεία, ήταν συνηθισμένες οι προσφορές άρτου και γλυκισμάτων.
Ο Χριστός γεννήθηκε στη Βηθλεέμ, πόλη που στην αραμαϊκή, σημαίνει "οίκος του άρτου". Στα Ευαγγέλια υπάρχουν πολλές αναφορές στη συμβολική σημασία του άρτου. Αρκετά θαύματα του Χριστού έχουν ως θέμα τον άρτο.
Ο Χριστός χρησιμοποιούσε συχνά τις λέξεις: αμνός, σπορά, σπορεύς, θέρος και κυρίως άρτος! Μετά τη Βάπτιση ο Ιησούς πηγαίνει στην έρημο για 40 ημέρες νηστεύοντας. Ο "πειράζων αυτόν..." του είπε: "αν στα αλήθεια είσαι Υιός του Θεού, πες να γίνουν ψωμιά αυτές οι πέτρες". Ο Ιησούς που αργότερα τον βλέπουμε να κάνει το εντυπωσιακό θαύμα, με 5 ψωμιά να χορτάσουν 5.000 άτομα, αρνήθηκε να κάνει αυτό το θαύμα.
Στο Μυστικό Δείπνο, όμως, έχουμε τον υπέρτατο συμβολισμό: το ταπεινό, όσο και απαραίτητο για τη ζωή, ψωμί, μετουσιώνεται σε σώμα του Χριστού δημιουργώντας έτσι το υπόβαθρο για το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας κατ' απομίμηση της αρχικής πράξης του Χριστού. Όπως το "μάνα" εξ ουρανού σώζει από την πείνα το λαό έτσι και ο Χριστός είναι ο άρτος ο εξ ουρανού που θα μας σώσει! Στο Μυστικό δείπνο ο Ιησούς κόβει και μοιράζει το ψωμί λέγοντας ότι είναι το σώμα του.
Έτσι λοιπόν, οι αρχαίες δοξασίες ενσωματώθηκαν στη νέα θρησκεία και το χριστιανικό εορτολόγιο δίνοντας πολλές ευκαιρίες ώστε να συνεχίζονται τα αρχαία αλλά και τα νεότερα έθιμα.
Τις εθιμικές τελετουργίες τις συναντάμε πριν από τη σπορά, στη διάρκεια της αναμονής για τη βλάστηση και την ωρίμανση του σπόρου, για το θερισμό, κ.λ.π.
Στα πλαίσια λοιπόν του μαθήματος των Θρησκευτικών τα παιδιά εκτός των σχετικών μαθημάτων που επεξεργάστηκαν, έκαναν και παρουσίασαν εργασίες για:
Επίσης συγκέντρωσαν συνταγές.
Στο μάθημα της εικαστικής αγωγής έπλασαν χριστόψωμα, Βασιλόπιτα, πασχαλινά κουλουράκια και κατασκεύασαν χριστουγεννιάτικα στολίδια από ζυμάρι.
"Ψωμί και διατροφή"
Το σιτάρι, όπως και το ελαιόλαδο, η ελιά, το σταφύλι και τα παράγωγά τους αποτελούν κύρια χαρακτηριστικά της μεσογειακής διατροφής.
Τα δημητριακά, συμπεριλαμβανομένου και του ψωμιού, βρίσκονται στη βάση της πυραμίδας της παραδοσιακής μεσογειακής διατροφής αλλά και της διατροφικής πυραμίδας που συστήνεται από το Διεθνή Οργανισμό Τροφίμων και Ποτών.
Το ψωμί είναι η πηγή από την οποία ο άνθρωπος αντλεί τα βασικότερα θρεπτικά συστατικά. Για ένα τόσο λοιπόν βασικό στοιχείο της διατροφής μας θεωρήσαμε καλό να προσκαλέσουμε στην τάξη μας κάποιον ειδικό, ο οποίος θα συνομιλούσε με τα παιδιά, θα έλυνε τυχόν απορίες τους και θα τους έδινε ορισμένες συμβουλές σωστής διατροφής.
Έτσι, στις 21 Μαΐου 2004, η κα Μακρή Μαρία, Διατροφολόγος-Διαιτολόγος, ανταποκρίθηκε στην πρόσκλησή μας και ήρθε στην τάξη μας, όπου ενημέρωσε και συνομίλησε με τα παιδιά για τη θέση που πρέπει να έχει το ψωμί στη διατροφή μας και ειδικότερα στη διατροφή των παιδιών, τη θρεπτική του αξία, τη μεσογειακή διατροφή.
Μερικά βασικά στοιχεία που έκαναν περισσότερο εντύπωση στα παιδιά είναι τα παρακάτω:
Καλό είναι να αποφεύγουμε ορισμενες τροφές, όπως γαριδάκια, σοκολάτες, ημιέτοιμα φαγητά και να προτιμάμε φρούτα, λαχανικά, δημητριακά.
Βιολογικό ψωμί
Σύμφωνα με τον Ελληνικό Κώδικα Τροφίμων και Ποτών, η ονομασία άρτος αποδίδεται στο προϊόν που παρασκευάζεται με ψήσιμο σε καθορισμένες συνθήκες και μάζας, η οποία αποτελείται από αλεύρι σίτου, νερό, ζύμη και μικρή ποσότητα αλατιού. Στην περίπτωση που χρησιμοποιηθεί αλεύρι από άλλο δημητριακό ή μίγμα, ο άρτος φέρνει την ονομασία των δημητριακών αυτών, π.χ. αραβοσίτου, σικάλεως κλπ.
Οι πρώτες ύλες που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή του άρτου οφείλουν να πληρούν τις απαιτήσεις της εθνικής νομοθεσίας. Έτσι επιτρέπεται η προσθήκη μεγάλου αριθμού συντηρητικών Ε, βελτιωτικών και γενικά πρόσθετων όπως οξικά, σορβικά, προπιονικά κλπ. Στο ψωμί βιολογικής γεωργίας τα υλικά παρασκευής του περιορίζονται από τον κοινοτικό Κανονισμό για την Βιολογική Γεωργία 2092/91.
Οι σημερινές τάσεις στην παρασκευή του ψωμιού οδηγούν στην παράκαμψη της φυσικής μικροχλωρίδας του αλευριού (προζύμι), αλλά στη χρήση βακτηρίων (μαγιάς), ώστε να φουσκώσει το ψωμί.
Για την παρασκευή του βιολογικού ψωμιού χρησιμοποιείται ακόμη το προζύμι και δεν επιτρέπονται συντηρητικά και άλλα πρόσθετα.
Για τις πρώτες ύλες που χρησιμοποιούνται στην παρασκευή βιολογικού ψωμιού ισχύουν τα εξής:
Όλες οι γεωργικές ύλες που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι βιολογικής καλλιέργειας. Σε περίπτωση που χρησιμοποιηθούν περισσότερες ύλες, όπως μίγμα αλευριών ή λάδι ή σταφίδες ή ελιές ή τυρί ή σκόρδο ή βότανα κλπ. πρέπει όλες αυτές οι ύλες να είναι πλήρως βιολογικές. Δηλαδή να έχουν ενταχτεί, να ελέγχονται και να είναι πιστοποιημένες τουλάχιστον για 3 χρόνια από τον Οργανισμό Ελέγχου και Πιστοποίησης.
- Για τα αλεύρια που χρησιμοποιούνται δεν αρκεί μόνο να προέρχονται από πιστοποιημένη καλλιέργεια αλλά θα πρέπει και ο μύλος να είναι ενταγμένος και ελεγχόμενος, ώστε να αποφεύγεται η επιμόλυνση κατά την φάση του αλέσματος από συμβατικά αλεύρια.
- Όλες οι πρώτες ύλες πρέπει να συνοδεύονται από πιστοποιητικά, ώστε να τεκμηριώνεται η βιολογική προέλευση τους. Επίσης σε περίπτωση που χρησιμοποιηθεί μαγιά πρέπει να συνοδεύεται από πιστοποιητικό ότι είναι μη γενετικά τροποποιημένη.
Κατά την προπαρασκευαστική διαδικασία, το αρτοποιείο οφείλει να φροντίζει ώστε να μην αναμιγνύει το βιολογικό ψωμί με το συμβατικό. Να τηρεί μέτρα διαχωρισμού τόσο στους αποθηκευτικούς χώρους όσο και στους χώρους παρασκευής, στα σκεύη, το σχήμα, τη συσκευασία, την πώληση.
Και εδώ πρέπει να εντάσσεται σε Οργανισμό Πιστοποίησης και να έχει σε εμφανές σημείο το σχετικό έγγραφο.
Τα αρτοσκευάσματα που πωλούνται είναι διάφοροι τύποι ψωμιού, σταρένιο, σικάλεως ολικής κλπ. διάφοροι τύποι παξιμαδιών καθώς και προϊόντα ζαχαροπλαστικής, όπως κουλουράκια, κέικ, μπισκότα κλπ.
(Ρήγκος Δημήτρης Τάξη ΣΤ1')
****
"Ψωμί και διαφήμιση"
Είναι γεγονός ότι η διαφήμιση παίζει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του σημερινού τρόπου και τύπου της ζωής μας. Οι περισσότερες διαφημίσεις απευθύνονται στα παιδιά μέσω της τηλεόρασης και μην μπορώντας βέβαια να καταργήσουμε την έκθεσή τους σ' αυτές έγινε μια μικρή προσπάθεια να εκπαιδευτούν τα παιδιά ώστε να τις αντιμετωπίζουν λίγο κριτικά.
Στη φάση αυτή αρχικά έγινε μικρή συζήτηση για τις διαφημίσεις, τον τρόπο που παρουσιάζουν τα προϊόντα και πώς προσπαθούν να πείσουν τον καταναλωτή.
"Αλλες δραστηριότητες"
Μάθαμε για τη σπορά, το όργωμα, το θερισμό, το αλώνισμα και το άλεσμα του σιταριού. Επισκεφθήκαμε φούρνο της περιοχής μας όπου και ζυμώσαμε, ψήσαμε και δοκιμάσαμε το δικό μας ψωμί. Φτιάξαμε ομοιώματα ψωμιού, ζωγραφίσαμε, φτιάξαμε κολάζ με ζυμαρικά και κατασκευάσαμε ανεμόμυλους. Συγκεντρώσαμε διαφημίσεις Επίσης μάθαμε για τα διάφορα είδη ψωμιού και ζυμώσαμε χριστόψωμα και τσουρέκια.
Χρησιμοποιήσαμε το Ίντερνετ για να βρούμε πληροφορίες σχετικές με το θέμα μας και γράψαμε στον επεξεργαστή κειμένου επιστολές προς αρτοβιομηχανίες και μύλους.
Το Δημοτικό Τοπικό Μουσείου από τις Μηλιές Πηλίου μας έστειλε τη μουσειοσκευή "Από το στάρι στο ψωμί" και είδαμε από κοντά την πινακωτή, το κόσκινο, το σκαφίδι, τη νυφιάτικη κουλούρα και τη σφραγίδα που βάζουν στα πρόσφορα.
Ακόμα επισκεφτήκαμε το εργοστάσιο ζυμαρικών BARILLA-MISKO και παρακολουθήσαμε όλη τη διαδικασία παραγωγής των μακαρονιών.
Μία ημέρα καλέσαμε στο σχολείο μας μία Διατροφολόγο η οποία μας μίλησε για τη θρεπτική αξία του ψωμιού και τη θέση που πρέπει να έχει αυτό στη διατροφή μας".
(Κείμενο που διάβασαν οι μαθητές, στο Πανηγύρι της Υγείας, στις 27-5-2004, στο Πάρκο του Λαού, πριν παρουσιάσουν δείγματα από τις εργασίες τους)
Αξιολόγηση προγράμματος
Μία από τις δυσκολίες που συναντήσαμε ήταν ότι κάποιες φορές τα παιδιά δεν ήταν αρκετά συνεργάσιμα στην εξεύρεση υλικών απαραίτητων για κάποιες κατασκευές. Επίσης ορισμένες φορές υπήρχε δυσκολία συνεργασίας μεταξύ των μελών των ομάδων.
Παρ' όλ' αυτά όμως, μέσα από μια ποικιλία δραστηριοτήτων τα παιδιά έμαθαν πολλά για το ψωμί, βασικό είδος διατροφής.
Ακόμα, όπως τα ίδια τα παιδιά είπαν, χάρηκαν που είδαν από κοντά χώρους παραγωγής και ήρθαν σε επαφή με ανθρώπους την ώρα της δουλειάς τους.
Μία από τις εργασίες που τα ευχαρίστησε ιδιαίτερα ήταν τα ψωμάκια που έπλασαν μόνα τους, τα χριστουγεννιάτικα στολίδια από ζυμάρι καθώς επίσης και οι ανεμόμυλοι που κατασκεύασαν μόνα τους.
Συνεργασίες - Ευχαριστίες
Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τους:
Βιβλιογραφία
Διευθύνσεις Internet
Καιρός
