Το θανατηφόρο ποτάμι

Του Γιώργου Τσιτσίγκου

Ολα τα λύματα της κοινότητας Κουρκουλών (Βορειοκεντρική Εύβοια) μεταφέρονται με κεντρικό αποχετευτικό αγωγό σε μια δεξαμενή έξω από το χωριό και από εκεί διοχετεύονται κατευθείαν στο παρακείμενο ποτάμι «Της Βλάχας», με συνέπεια να μολύνεται το νερό του ποταμιού και να απειλείται σοβαρά η ισορροπία του τοπικού οικοσυστήματος καθώς και η υγεία των κατοίκων της περιοχής. Είναι πάντως άξιο απορίας ότι οι κάτοικοι των Κουρκουλών, αντί να διαμαρτύρονται, δηλώνουν άγνοια του θέματος και... σιωπούν.

Μια φορά κι έναν καιρό, ήταν ένα πανέμορφο ποτάμι, που η σοφία της φύσης δημιούργησε με τα νερά των πηγών και των ρεμάτων ενός καταπράσινου βουνού, λίγα χιλιόμετρα βόρεια του χωριού Κουρκουλοί στη Βορειοκεντρική Εύβοια. Οι γεροντότεροι λένε πως το ποταμάκι αυτό ήταν ένας επίγειος παράδεισος κάποτε. Είχε πλούσια βλάστηση ολόγυρα του, το νερό του ήταν άφθονο και κρουσταλένιο. Κατά μήκος αυτού του ποταμιού ήταν χτισμένο ένα βασίλειο πολυάριθμων χαρούμενων ζώων και φυτών. Διηγούνται οι παλιότεροι ότι τότε που ήταν παιδιά πήγαιναν στις όχθες του ποταμιού και ψάρευαν με τις ώρες, μέσα στη γαλήνη και τη μαγευτική ομορφιά της φύσης. Είχε μπόλικο ψάρι τότε το ποτάμι αυτό.

Το ποτάμι «Της Βλάχας», όπως το έχουν ονομάσει οι ντόπιοι, ακολουθώντας αρχικά νότια κατεύθυνση, περνάει δίπλα από τους Κουρκουλούς και συνεχίζει ανάμεσα από τα χωριά Δάφνη και Κεχριές. Υστερα στρίβει ανατολικά, για να συναντήσει μερικά ακόμα ποταμάκια και όλα μαζί να σχηματίσουν ένα μεγαλύτερο ποταμό, τον Νηλέα.

Ο Νηλεύς, ανατολικότερα, συναντά τον ποταμό Κηρέα, που κατεβαίνει από τις κορφές του όρους Καντήλι, και μαζί οι δυο τους πηγαίνουν και χύνονται στην όμορφη παραλία της Κρύας Βρύσης, στη θάλασσα του Αιγαίου.

Η πορεία των ποταμιών παραμένει η ίδια, αιώνες τώρα. Μόνο που σήμερα χάθηκαν τα ψάρια, θόλωσε το τρεχούμενο νερό, τα περισσότερα ζώα απομακρύνθηκαν από τις όχθες τους και ο αέρας στα πιο πολλά σημεία τους δεν μοσχοβολάει πια.
Αν ακολουθήσεις το ποταμάκι «Της Βλάχας» και πλησιάσεις στην περιοχή των Κουρκουλών, θα αισθανθείς μια έντονη δυσοσμία. Μην κάνεις το λάθος να έρθεις σε επαφή με το νερό του ποταμιού και αλίμονο σου αν δοκιμάσεις να πιεις. Την περασμένη άνοιξη, που ήπιαν σε εκείνη την περιοχή τα πρόβατα ενός κτηνοτρόφου από τους Κουρκουλούς, επί δύο ημέρες δεν μπορούσαν να σηκωθούν στα πόδια τους και την επομένη καμιά δεκαπενταριά από αυτά ψόφησαν. Το γεγονός τούτο το πληροφορηθήκαμε από τον ίδιο τον κτηνοτρόφο, που αρχικά είχε αρνηθεί κατηγορηματικά να μας μιλήσει. Αργότερα, αφού μας παρακάλεσε να μην αναφέρουμε το όνομα του, μας είπε ότι είναι πεπεισμένος πως ο θάνατος των ζώων του οφείλεται στο μολυσμένο νερό του ποταμιού. Ο ίδιος όμως απέφυγε να επιρρίψει ευθύνες σε οποιονδήποτε.

Από την άλλη πλευρά, ο πρόεδρος της κοινότητας Κουρκουλών, κ. Δ. Δημητρίου, απέφυγε να μας συναντήσει και να απαντήσει στις ερωτήσεις που είχαμε να του θέσουμε. Οσο για τους κατοίκους του χωριού, ούτε αυτοί έδειξαν διάθεση να συζητήσουν μαζί μας για το πρόβλημα. Οπως μπορούμε να αντιληφθούμε, όλοι αυτοί φοβούνται ότι θα θιγεί το χωριό τους, ίσως και πρόσωπα -δεν ξέρουμε- αν μαθευτεί το πρόβλημα το σχετικό με την μόλυνση του ποταμιού.

Σύμφωνα με πληροφορίες μας, όλα άρχισαν πριν από 10 περίπου χρόνια, όταν πρόεδρος της κοινότητας ήταν ο κ. Γ. Χατζής. Τότε εγκρίθηκε και κατασκευάστηκε ένας κεντρικός αποχετευτικός αγωγός, ο οποίος καταλήγει σε μια δεξαμενή στην όχθη του ποταμιού «Της Βλάχας». Αυτός ο αγωγός μεταφέρει τα λύματα του χωριού στη δεξαμενή, απ' όπου διοχετεύονται κατευθείαν στο ποτάμι, με αποτέλεσμα να μολύνεται συστηματικά το νερό του. Με τον καιρό, η μόλυνση παίρνει όλο και μεγαλύτερες διαστάσεις και οι συνέπειες της γίνονται εμφανέστερες και απειλητικότερες για το περιβάλλον και την υγεία των κατοίκων της περιοχής.

Οι Κουρκουλοί, που είναι μια γραφική ορεινή κοινότητα, είχε πάντα μεγάλο αποχετευτικό πρόβλημα. Τα σπίτια είναι στριμωγμένα το ένα δίπλα στο άλλο και μόνο στενά σοκάκια διασχίζουν το χωριό. Τόσο στενά που είναι αδύνατη η διέλευση κάποιου οχήματος και συνεπώς ούτε κάποιο βυτίο μεταφοράς ακαθάρτων υδάτων μπορεί να πάει εκεί για να εκκενώσει τους βόθρους του χωριού. Και έτσι βρέθηκε αυτή η απαράδεκτη και εγκληματική λύση της μετατροπής του ποταμιού «Της Βλάχας» σε βόθρο όλης της κοινότητας. Αυτό συνέβη χάρη στο έργο της κατασκευής του αγωγού και της δεξαμενής. Αλλά ποιος ήταν τότε ο πραγματικός σκοπός του έργου αυτού; Να διοχετεύει στο ποτάμι τα κάθε είδους λύματα ή αποκλειστικά και μόνο τα βρόχινα ύδατα, που το χειμώνα δημιουργούν πρόβλημα στην κοινότητα; Ο πρόεδρος της κοινότητας πάντως δεν μας διαφώτισε πάνω σε αυτό το θέμα. Το βέβαιο όμως είναι πως υπάρχουν βαρύτατες ευθύνες, οι οποίες πρέπει το δίχως άλλο να αναζητηθούν και να καταλογιστούν από τους αρμόδιους. Είναι επίσης ανάγκη να ληφθούν αυστηρά μέτρα για τη μελλοντική προστασία του ποταμιου από τη μόλυνση.

Ταυτόχρονα, πρέπει να επανεξεταστεί από την αρχή το θέμα της αποχέτευσης της κοινότητας Κουρκουλών, ώστε να βρεθεί το ταχύτερο μια λογική και υπεύθυνη λύση, ανώδυνη για το φυσικό περιβάλλον και για την υγεία των κατοίκων της περιοχής.