Ενιαίο Λύκειο Νέας Αρτάκης

Ο ρόλος των φύλων στη μόδα στην Ελλάδα - Ευρώπη
Αρχική επιδίωξή μας ήταν να ερευνήσουμε τις επιρροές της μόδας σε κορίτσια και αγόρια της πόλης μας αλλά και της Ευρώπης. Γι' αυτό το λόγο συντάξαμε και μοιράσαμε στους συμμαθητές μας αλλά και στα παιδιά του σχολείου μας ένα ερωτηματολόγιο σχετικό με τη «ΜΟΔΑ ΚΑΙ ΤΑ ΦΥΛΑ ΣΕ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΗ». Εκείνοι ανέλαβαν και το μοίρασαν σε φίλους τους. Εκείνοι που απάντησαν ήταν περίπου 150, ηλικίας 16 έως 24 ετών. 92 κορίτσια και 58 ήταν τα αγόρια. Το ερωτηματολόγιο δόθηκε και στους καθηγητές μας που κλήθηκαν να απαντήσουν. Παράλληλα τραβήξαμε φωτογραφίες τους συμμαθητές μας στο χώρο του σχολείου, αλλά και νέους στους δρόμους της πόλης μας.

Τα αποτελέσματα από την έρευνα που έγινε έδειξαν ότι η μόδα επηρεάζει σχεδόν στον ίδιο βαθμό τα αγόρια και τα κορίτσια, αν και τα κορίτσια είναι εκείνα που ενδιαφέρονται περισσότερο. Αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι τα κορίτσια αγοράζουν περιοδικά μόδας, συμβουλεύονται καταλόγους αγορών, γνωρίζουν πολλούς οίκους μόδας και τους περισσότερους σχεδιαστές ρούχων σε Ελλάδα και Ευρώπη. Αντίθετα τα αγόρια θεωρούν τη μόδα γυναικεία υπόθεση, σχολιάζουν αρνητικά τις νέες τάσεις της μόδας που προκαλούν το ενδιαφέρον των κοριτσιών, προτιμούν να δείξουν τον ανδρισμό τους με άλλους τρόπους και αγοράζουν περιοδικά σχετικά με τα αυτοκίνητα, τον αθλητισμό κι ιδιαίτερα το ποδόσφαιρο ή ό,τι έχει να κάνει με τις νέες τεχνολογίες.

Τα κορίτσια που απάντησαν στο ερωτηματολόγιο υποστήριξαν ότι οι περισσότερες δεν πάνε μόνες για αγορές, αλλά προτιμούν την παρέα κάποιας φίλης ή ενός συγγενικού προσώπου. Ζητούν τη συμβουλή του, ανταλλάσσουν γνώμες και έπειτα αποφασίζουν. Αλλάζουν συχνά την γκαρνταρόμπα τους διαθέτοντα αρκετά χρήματα γι' αυτήν σχεδόν κάθε μήνα. Προτιμούν επώνυμες μάρκες αλλά όταν τα χρήματα δεν επαρκούν καταφεύγουν πολλές φορές στις απομιμήσεις. Αν και οι περισσότερες έχουν διαμορφώσει το δικό τους στυλ, υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός που ακόμη το αναζητά. Όσες έχουν διαμορφώσει το στιλ τους νιώθουν πολύ καλύτερα και αποκτούν μεγάλη αυτοπεποίθηση όταν ντύνονται μοντέρνα. Οι υπόλοιπες όμως, αν και αλλάζει η διάθεσή τους φορώντας καινούρια και μοντέρνα ρούχα, δεν ξέρουν πως ακριβώς να τα συνδυάσουν με αποτέλεσμα αυτό να τους δημιουργεί ένα πρόσθετο άγχος. Ακόμη τα περισσότερα κορίτσια θέλουν να ντύνονται σύμφωνα με τις επιταγές της μόδας, αλλά δεν αγχώνονται όταν αυτό δεν συμβαίνει, γιατί έχουν εμπιστοσύνη στην προσωπικότητα που διαθέτουν. Η μόδα δεν επηρεάζει τις καθημερινές σχέσεις με τους συνανθρώπους τους και θα τους άρεσε ένα αγόρι ακόμη κι αν δεν ντυνόταν και τόσο μοντέρνα.

Τα αγόρια που απάντησαν στο ερωτηματολόγιο υποστήριξαν ότι δε ζητούν τη γνώμη των γυναικών του φιλικού ή οικογενειακού τους περιβάλλοντος για τις αγορές των ρούχων τους και ότι προτιμούν να κάνουν μόνοι τους τις αγορές. Προτιμούν τις επώνυμες μάρκες αν και δεν τις γνωρίζουν όλες. Δεν αλλάζουν συχνά την γκαρνταρόμπα τους και δεν ξοδεύουν πολλά χρήματα. Τα περισσότερα αγόρια θεωρούν ότι έχουν διαμορφώσει το προσωπικό τους στυλ και αισθάνονται μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση όταν ντύνονται μοντέρνα. Βέβαια το μοντέρνο ρούχο δεν είναι γι' αυτούς αυτοσκοπός, όμως στους περισσότερους αρέσουν τα κορίτσια που ντύνονται μοντέρνα.

Αν και οι ενδυματολογικές διαφορές ανάμεσα στα δύο φύλα υπάρχουν, όμως ρούχα, όπως τα unisex, τα jeans ή τα έθνικ φέρνουν κοντά τα δύο φύλα και τα εξομοιώνουν. Το καθημερινό ντύσιμο αγορών και κοριτσιών είναι το παντελόνι τζιν με μακό ή πουκάμισο. Βέβαια μια ματιά στα περιοδικά μας έκανε να καταλάβουμε ότι σήμερα όλο και περισσότερο οι άνδρες έχουν κι αυτοί, επίσημα, το μερίδιό τους στα γκάτζετ, τα τσαντάκια και τα καλλυντικά κάθε είδους, από κρέμες νυχτός μέχρι σκιές και ρουζ. Από την άλλη οι νεαρές κοπέλες τονίζουν όλο και περισσότερο τη θηλυκότητά τους, ιδιαίτερα το βραδινό τους ντύσιμο, υπερβολικά μέχρι το σημείο της μεταμφίεσης. Μιας μεταμφίεσης της οποίας φαίνεται να έχουν επίγνωση, αλλά δεν ξέρουν σε τι...

Επίσης και τα δύο φύλα συμφωνούν ότι δεν υπάρχουν ενδυματολογικές διαφορές ανάμεσα στους νέους της Ελλάδας και της Ευρώπης. Η μόδα είναι διεθνής. Όμως οι νέοι της πόλης μας δεν καταφεύγουν στις ίδιες ενδυματολογικές ακρότητες με τους νέους μιας Ευρωπαϊκής πόλης. Πχ. δεν φορούν κρίκους, μέταλλα, παραμάνες, δεν βάφουν με τόσο πολύχρωμα κι έντονα χρώματα τα μαλλιά τους. Οι διαφοροποιήσεις τους είναι διακριτικές και δεν ξεπερνούν τα όρια κι αυτό, γιατί υπάρχει ο έλεγχος και η κριτική της «κλειστής κοινωνίας» που ζουν, σε αντίθεση με την ανωνυμία της πολυπρόσωπης πόλης που επιτρέπει κάθε είδος ενδυματολογικής ακρότητας.
Από την ομάδα εργασίας του Εν. Λυκ. Ν. Αρτάκης

****

100 Χρόνια Μόδα
1900-1910: Η εποχή απαιτούσε λεπτή και κομψή σιλουέτα. Ο κορσές και η μικρή ελευθερία κινήσεων την ιδεώδες γυναίκα.

1910-1920: Η νέα γυναίκα ήταν χωρίς κορσέ και γεμάτη χρώμα. Ο λαιμός ήταν εκτεθειμένος στην κοινή «θέα» με πολλά κολιέ και μπιζού να τον καλλωπίζουν. Τα καπέλα ήταν απαραίτητα αξεσουάρ.

1920-1930: Τα φορέματα ήταν αμάνικα, όχι έντονα μεσάτα και διακοσμημένα με ζώνες.

1930-1940: Η κρυφή δεκαετία του '30 απαιτούσε μακρύτερα μαλλιά και φορέματα ή μακριά ή midi. Η πλάτη και οι ώμοι ήταν καλυμμένα με γούνες.

1940-1950: Πιο βαριά η μόδα για την δεκαετία του '40, επηρεασμένη από υφάσματα χρωματιστά και κουμπιά απλά, κατανεμημένα να δημιουργήσουν φούστες ως το γόνατο και τετραγωνισμένα μπουφάν.

1950-1960: Είναι η δεκαετία που ξεκινάνε οι ξένοι σχεδιαστές ανά τον κόσμο. Η μεταπολεμική εποχή επιτάσσει τη διάθεση για ομορφιά και άνετα ρούχα με ιδιαίτερη έμφαση στην γυναικεία ομορφιά. Φορέματα στενά, τονίζουν όμορφα τις γυναικείες καμπύλες, πλάτες και ώμοι ενίοτε γυμνοί, στήθος διακριτικά τονισμένο.

1960-1970: Ξεκινά ο αγώνας της απελευθέρωσης από κάθε τι που καταπιέζει τους νέους ακόμα και στα ρούχα. Supermini, διάφανα ρούχα τρελά χρώματα και η καύση των στηθόδεσμων ως ένδειξη διαμαρτυρίας! Ανατολική διάθεση και επιρροή στα σχέδια των ρούχων από acid-χρωματιστές γραμμές. Τότε ξεκινάνε και οι Yves St. Laurent, Paco Rabbanne κ.λ.π.

1970-1980: Τα casual και sexy ρούχα, έρχονται να πάρουν τη θέση τους σε αυτή την δεκαετία. Ελεύθερη δεκαετία με την άνεση να παίζει πρώτο ρόλο.

1980-1990: Χρωματιστά, πλουμισμένα ρούχα έκαναν την εμφάνισή τους. Η disco μουσική έχει μπει για τα καλά πλέον στη δεκαετία και γεμίζει με χρώμα και γυαλιστερά υφάσματα τους λάτρεις της.

1990-2000: Ξεκίνησε η μόδα του «δεύτερου χεριού» αγορών. Gothic, Cyberpunk και Hip-Hop fashion κάνουν το ντεμπούτο τους στη δεκαετία που διανύσαμε.

"Το χθές" - Ιστορική αναδρομή
Ο Μινωικός πολιτισμός υπήρξε ο πρώτος πολιτισμός που τοποθέτησε τη γυναίκα στην ίδια θέση ή και σε υψηλότερη από εκείνη του άνδρα και γι' αυτό την απεικόνισε σε όλες τις μορφές της τέχνης του με τόση κομψότητα και χάρη. Από τότε θα περάσουν πολλοί αιώνες μέχρι η γυναίκα να αποκτήσει τη θέση που θα της αξίζει...

Αλλά και στον Μηκυναϊκό πολιτισμό φαίνεται ότι η γυναίκα έχει ανάλογες ελευθερίες με εκείνες του Μινωικού. Η διαφορά βρίσκεται στην θεοκρατική βάση που εδώ είναι εξασθενημένη σε αντίθεση με την στρατιωτική και την πολεμική που υπερισχύουν. Αυτό όμως δεν εμποδίζει τις γυναίκες να παίρνουν μέρος στα κυνήγια ή σε ταυρομαχίες, όπως δείχνουν σκηνές πάνω σε σφραγιδόλιθους ή σε χρυσά δακτυλίδια που παριστάνουν γυναίκες των ευγενών τάξεων μαζί με τους άνδρες.

Στην Αρχαία Ελλάδα και τα δύο φύλα ενδιαφέρονταν για την εξωτερική τους εμφάνιση όμως παρατηρούμε ότι η γυναικεία ένδυση ήταν περισσότερο προσεγμένη και πιο πλούσια σε σχέση με εκείνη των ανδρών. Αυτό μπορεί να εξηγηθεί αν λάβουμε υπόψη ότι η κοινωνική θέση της γυναίκας ήταν κατώτερη από του άνδρα και ότι η Αθηναία προοριζόταν για το ρόλο της συζύγου και της καλής μητέρας. Κλεισμένη λοιπόν τον περισσότερο καιρό στο σπίτι της, ανικανοποίητη στις προσωπικές της επιδιώξεις, ο καλλωπισμός της αποτελούσε ένα μέσο που μεταχειριζόταν για να σαγηνεύσει και να προσελκύσει τον άνδρα. Την φιλαρέσκειά της την ικανοποιούσε με ακριβά φορέματα και έδειχνε ιδιαίτερο ενδιαφέρον σε ό,τι μπορούσε να αλλάξει τη φυσική της όψη. Οι κοκέτες στον αιώνα του Περικλή χρησιμοποιούσαν πολλά τεχνάσματα για να φαίνονται ωραιότερες.

"Και το ...σήμερα"
Η μόδα σήμερα απευθύνεται εξίσου στα δύο φύλα. Τα ρούχα unisex, jeans φοριούνται στον ίδιο βαθμό και με την ίδια συχνότητα από τους νέους καταργώντας κοινωνικές τάξεις και διακρίσεις οποιασδήποτε μορφής.

Οι μεγαλύτεροι οίκοι μόδας της Ευρώπης σχεδιάζουν ρούχα απευθυνόμενα και στα δύο φύλα. Δημιουργίες καλόγουστες προβάλουν τα πρότυπα του επιτυχημένου άνδρα, της επιτυχημένης, χειραφετημένης γυναίκας.

Οι ακρότητες δεν λείπουν ούτε από την ανδρική ούτε από τη γυναικεία μόδα! Δυστυχώς οι γυναίκες είναι αυτές που γελοιοποιούνται περισσότερο... Ίσως γιατί έχουν περισσότερες επιλογές!

Ο Ημερήσιος Τύπος για... τη μόδα και... το στιλ
Εκεί που αρχίζει η μόδα πεθαίνει το στιλ Μόδα και στιλ.

Δύο λέξεις τόσο κοντά η μία στην άλλη και όμως στην πραγματικότητα τόσο μακριά... Εκεί που αρχίζει το στιλ τελειώνει η μόδα. Η μόδα είναι άστατη, επιπόλαιη, και -το βασικότερο- παροδική. Το στιλ όμως είναι σταθερό, δουλεμένο, προσωπικό και αιώνιο. Μόδα είναι αυτό το καταραμένο τεχνικό πέπλο παραπληροφόρησης που φορούν όσοι δεν έχουν να προσφέρουν μια αυθεντική πληροφορία γούστου.

Υπάρχουν πολλές κατηγορίες μοντέρνων ανθρώπων (ανάλογα με την εποχή και τη δεκαετία): grunge, freestyles, trendy, glam, ravers, urban sick κτλ. Αλλά μόνο ένας χαρακτηρισμός υπάρχει που απονέμεται ως φόρος τιμής όταν πια δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία για τον πραγματικά στιλάτο άνθρωπο. Το στιλ. Το οποίον δεν κατασκευάζεται σε κοπτοραπτάδικα του Μιλάνου, των Παρισίων ή του Λονδίνου. Είναι πάντα μια ιδιοκατασκευή κομμένη και ραμμένη για τα μέτρα του καθενός και μόνου, που φοριέται κάτω από τα ρούχα της καθημερινότητας και πάνω από οποιαδήποτε εσωτερική διάθεση. Είναι αυτό που πιο παλιά ονομάζαμε «τύπο», αλλά και κάτι περισσότερο. Έχει να κάνει με την αρμονία των κινήσεων σε σχέση με το χώρο, με τους συνδυασμούς χρωμάτων και υφασμάτων ανάλογα με τα χρώματα του φόντου, με τις ιδέες σε απόλυτη συνάρτηση με την άηχη γλώσσα του βλέμματος.

Μόδα είναι θα περάσει...

Τον πόλεμο των εντυπώσεων πάντα αυτός που καταφέρνει να αποσπάσει τον μεγαλύτερο θαυμασμό.

Αυτός που μένει στη μικρή μνήμη του σκληρού δίσκου του εγκεφάλου για την πιο έξυπνη ατάκα της βραδιάς. Αυτός που χαιρετά τους πάντες φιλικά αλλά αποστασιοποιημένα, που δεν ανεβάζει το γέλιο του πάνω από το επιτρεπτό όριο των ντεσιμπέλ, που δεν τρώει όλα τα σοκολατάκια, που έρχεται τελευταίος και φεύγει από τους πρώτους. Η λέξη «μοναδικός» δεν είχε ποτέ καλές σχέσεις με τις «μαζικής παραγωγής» κολεξιόν «υψηλής» (!) ραπτικής από υστερικούς σχεδιαστές με ανασφαλείς πελάτες.

Η λέξη μόδα στο σύγχρονο ελληνικό λεξικό ορίζεται ως εξής: «Μόδα, η (λ. ιταλική), παροδική συνήθεια, κυρίως ως προς το ντύσιμο, νεωτερισμός, συρμός». Αν αυτό που κάποιος θέλει πραγματικά από τη ζωή του είναι να βάλει μέσα στην πολυτέλεια των καθημερινών στιγμών του το «συρμό», τότε το εισιτήριο προς την καταξίωση του βρίσκεται «σεταρισμένο» στις βιτρίνες ακριβών μπουτίκ φθηνών αξιών. Γιατί η μόδα αγοράζεται -σχετικά- φθηνά από τον καθένα (θα την βρεις στο μεσαίο ράφι των «σουπερμάρκετ προκάτ συμπεριφορών»).

Το στιλ πάλι ερμηνεύεται ετυμολογικά ως (ακλ. λ. γαλλική από το ελληνικό στύλος), λογοτεχνικό και καλλιτεχνικό ύφος, τεχνοτροπία - άποψη, τρόπος ζωής και εν γένει συμπεριφοράς. Από την ερμηνεία και μόνο των λέξεων είναι πολύ εύκολο να καταλάβει κανείς τη διαφορά και την απόσταση που χωρίζει τις δύο αυτές έννοιες. Η αλήθεια είναι ότι τα πάντα γύρω μας θεωρούνται πλέον προϊόντα. Γι' αυτό και αποκτά τόσο μεγάλη σημασία να κρατηθούμε σε διαχρονικές αξίες που δεν επηρεάζονται από τιμαριθμικές αναπροσαρμογές, ούτε βγαίνουν σε εξευτελιστικές εκπτώσεις κάθε φορά που αλλάζει η εποχή.

Αλλο να «αφήνεις εποχή» με την παρουσία σου και άλλο να «ψωνίζεις ανάλογα με την εποχή».

Όταν ο Όσκαρ Γουάιλντ στην αρχή του αιώνα έδενε ένα δάνδικο φουλάρι γύρω από το λαιμό του, σίγουρα δεν φανταζόταν ότι εκατό χρόνια μετά ο Ντέιβιντ Μπέκαμ θα έδενε ένα σαρόνγκ γύρω από τη μέση του υποδηλώνοντας ουσιαστικά το ίδιο: την αριστοκρατία της επιλογής, την ελευθερία που προσφέρει γούστο. Μια εκλεκτική πολυτέλεια που δεν υπάρχει σε όλους τους ανθρώπους, εξηγείται δύσκολα με λόγια αλλά έχει σίγουρα να κάνει με μια εσωτερική, αυθόρμητη, στιγμιαία επιλογή καινοτόμου αισθητικής. Η ανοχή στη διαφορετικότητα πάντα συγκρουόταν με το κατεστημένο. Όσο και αν η μόδα προσπαθεί να ωραιοποιήσει τα πράγματα, αυτό που τελικά κάνει είναι να μαζικοποιεί την αντίληψη γύρω από τα νέα πρότυπα συμπεριφοράς.

Στιλ δεν είναι αυτό που αγοράζεις από μαγαζιά με κομψούς εντελώς άκομψα φερόμενους υπερόπτες υπαλλήλους, οι οποίοι σου επιβάλλονται για την εξυπηρέτησή τους ή τους και προσπαθούν να σε πείσουν ότι οι ίδιοι είναι κάτι πιο σημαντικό από αυτό που η στολή τους προσδιορίζει, χρησιμοποιώντας φράσεις σε πρώτο ενικό (π.χ. «μια στιγμή να δω στην αποθήκη αν σε αυτό το κομμάτι ΤΟ ΕΧΩ σε μικρότερο νούμερο»). Στιλ δεν είναι να προσπαθείς να έχεις στιλ. Αυτό είναι ένα παιχνίδι που έχει λήξει. Το πιο αξιοπρεπές που έχεις να κάνεις είναι να προσπαθήσεις να ανακαλύψεις τον τύπο σου, δηλαδή τα μοναδικά «δακτυλικά σου αποτυπώματα» πάνω στο καρμπόν της καθημερινότητας. Ο Χάμφρεϊ Μπόγκαρντ δεν έκανε χιλιάδες πρόβες στον καθρέφτη ψάχνοντας την πιο φωτογενή γωνία για να μασάει το τσιγάρο του στραβά. Ο Μπράιαν Φέρι δεν πρόκειται ποτέ να ακυρώσει ένα ραντεβού του αν ο προσωπικός του στιλίστας αρρωστήσει. Αυτός ο τύπος δεν πρέπει καν να πετάει τα λεφτά του σε στιλίστες. Απλά, ανοίγει κάθε πρωί τα μάτια του και από κει και πέρα αφήνει τα γονίδιά του να τον κατευθύνουν. Στιλ είναι να είσαι πολιτικός, πρωθυπουργός ή υψηλόβαθμο στέλεχος και να διαβάζεις πάντα τρεις φορές το περιεχόμενο του κειμένου σου προτού εκφωνήσεις έναν λόγο, όχι να ρωτάς τους τρεις γραμματείς σου αν η γραβάτα ταιριάζει με το κουστούμι που φοράς. Στιλ είναι οι πάντα καινούριες σόλες των παπουτσιών σου. Αλλά και πάλι, το στιλ δεν έχει σχέση με το αν οι κάλτσες σου έχουν τρύπες, φτάνει να μην τις φοράς -παρά τη φθορά τους- επειδή στο πάνω μέρος (αυτό που φαίνεται όταν κάθεσαι) έχει κεντημένο ένα σινιέ σήμα. Το στιλ στην απόλυτη τιμή του εκφράζεται όταν απαντάς με φλεγματικό τρόπο φορώντας το πιο αγγελικό σου πρόσωπο σε μια ζωώδη αντίδραση του οδηγού στο προπορευόμενο αυτοκίνητο. Και όταν διαλέγεις πάντα με αισθητικά κριτήρια τις λέξεις που αρθρώνουν τον λόγο σου. Να μη λαμβάνεις ποτέ σε μια νέα συνάντηση το προτεταμένο γυναικείο χέρι (αυτό που οι παλιοί δανδήδες θεωρούσαν ως έμπνευση για να φτιάξουν ένα γλυπτό ή να συνθέσουν ένα ποίημα) ως αφορμή για μια γερή χειραψία, αλλά να του αποδίδεις πάντα την τιμή που εκ φύσεως του αξίζει: το χειροφίλημα. Στιλ είναι και το να έχεις πρότυπα -ποτέ δεν ήταν υποτιμητικό να παίρνεις ιδέες από άλλους...

Γιατί το στιλ είναι τρόπος ζωής. Τρόπος έκφρασης και τρόπος σκέψης. Δεν υπάρχει ούτε Armani, ούτε Boss, ούτε Valentino τρόπος για να τρως χωρίς να κόβεις την όρεξη των συνδαιτυμόνων σου. Δεν υπάρχει ούτε σινιέ ούτε haute couture τρόπος για να μείνεις αξέχαστος σε μια γυναίκα...
Ν. Πιπέρης από τον ημερήσιο τύπο