Η ΖΩΓΡΑΦΟΣ ΕΥΗ ΣΑΡΑΝΤΕΑ - ΜΙΧΑ ΚΑΙ Ο ΑΓΩΝΑΣ ΤΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΛΑΙΟΛΙΘΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΣΤΗ Ν. ΑΡΤΑΚΗ ΕΥΒΟΙΑΣ
ΣΥΝΕΡΓΑΣΤΗΚΑΝ: Βάσω Ζαούρη, Ιωάννα Αρβανίτη, Έφη Αρβανίτη
 «Η ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ΕΙΝΑΙ Η ΙΔΙΑ Η ΖΩΗ ΜΟΥ, ΜΑ Η ΜΕΓΑΛΗ ΕΓΝΟΙΑ ΜΟΥ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ»
Αυτή ήταν η απάντηση της κ. Σαραντέα, όταν τη ρωτήσαμε ποια απ' τις δύο δραστηριότητές της θεωρεί σημαντικότερη, τη ζωγραφική ή τον αγώνα για το μουσείο. Και συμπλήρωσε: «Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΣΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ ΜΕΣΩ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΥ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΑΠ' ΟΤΙ ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ ΜΟΥ, ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΚΡΙΤΗΡΙΟ».
ΕΝΑ ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΛΛΙΩΤΙΚΟ ΑΠΟ ΤΑ ΑΛΛΑ...
Ασυνήθιστη και γοητευτική η... ιστορία. Μια γυναίκα, φαρμακοποιός το επάγγελμά της, άρχισε πριν 25 χρόνια να ψάχνει για λίθινα εργαλεία παλαιολιθικής εποχής, γύρω στους λόφους της Ν. Αρτάκης. Ερεύνησε, συνέλεξε υλικά και στην πορεία γεννήθηκε μέσα της η ιδέα του μουσείου, ενός μουσείου παλαιολιθικού πολιτισμού, από αυτά δηλαδή που σπανίζουν. Ειδικοί επιστήμονες βρέθηκαν δίπλα της και συνέδραμαν στο έργο της. Η ίδια έκανε τις ζωγραφικές αναπαραστάσεις και τα σχέδια, καθώς και τη μελέτη για τη λειτουργία του μουσειακού χώρου. Η θεματολογία πρωτοποριακή, υπόσχεται μια ολοζώντανη προσέγγιση της παλαιολιθικής εποχής, όχι μόνο σε γνωστικό αλλά και σε βιωματικό επίπεδο. Ανεκτίμητο αναμφίβολα το «δώρο» της κ. Σαραντέα, ανεξήγητη όμως η αργοπορία, για να μην πούμε αδιαφορία, της πολιτείας και των φορέων της. Υπάρχει η κατάλληλη αίθουσα, υπάρχει το πλούσιο υλικό, υπάρχει η πλήρης μελέτη, μα δε «βρίσκονται» τα λεφτά για τις προθήκες - άγνωστο αν και ποτέ θα βρεθούν! (Δ.Μ.)
1. Η ΠΟΛΥΕΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ
 Θελήσαμε να μάθουμε πως άρχισε η κ. Σαραντέα να ασχολείται με το θέμα και ποια ήταν η πορεία της έρευνάς της. Ας την ακούσουμε...
«Πριν από περίπου 25 χρόνια είχα ένα μεγάλο ενδιαφέρον, ήθελα να ασχοληθώ με την προέλευση του ανθρώπινου είδους. Βρέθηκα σε μια ανθρωπολογική εταιρεία και ασχολήθηκαν με τη σχεδίαση παλαιολιθικών εργαλείων. Έμαθα πολλά γι' αυτά και για τη χρήση τους. Στην Αρτάκη, όπου έμενα, βρήκα τυχαία λίγο πιο πέρα από το σπίτι μου μερικά παλαιολιθικά εργαλεία από πυριτόλιθο. Το περίεργο είναι ότι εκεί δεν υπήρχε τρεχούμενο νερό, για να εξηγείται και η εγκατάσταση ανθρώπων της εποχής εκείνης. Πάντως, συνέχισα να ψάχνω. Πολλοί με κορόιδευαν, λέγοντας ότι όλα ήταν μια ιδέα μου. Όμως, ένας γεωλόγος που τα είδε με βεβαίωσε ότι πράγματι τα ευρήματά μου ήταν εργαλεία παλαιολιθικής εποχής, αλλά ήταν μεταφερμένα σ' εκείνη την περιοχή. Τελικά κατάλαβα ότι στην περιοχή υπήρχε «εργαστήριο» κατασκευής τέτοιων εργαλείων. Έψαξα και πιο μακριά και βρήκα ακόμη πιο αξιόλογα αντικείμενα. Έχει εκτιμηθεί ότι όλα αυτά χρησιμοποιήθηκαν πριν από 100.000 χρόνια, από τον άνθρωπο του Νεάντερταλ...
»Βέβαια, απευθύνθηκα και στην Εφορία Αρχαιοτήτων, η οποία θεώρησε ενδιαφέρον το θέμα. Ήδη είχα το όραμα για τη δημιουργία ενός μουσείου. Βρήκα και σπουδαίους επιστήμονες που πρόθυμα συνεργάστηκαν. Τώρα ζω με την αγωνία για το πότε θα γίνει το μουσείο...».
Όσον αφορά στις θέσεις και τα ευρήματα, έχει δημοσιευτεί ένα κατατοπιστικό άρθρο της κ. Σαραντέα στο περιοδικό «Αρχαιολογία και Τέχνες», το οποίο αναδημοσιεύουμε παρακάτω (αποσπασματικά):
«Οι θέσεις της Νέας Αρτάκης (Φανερωμένη και Βολέρι) παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον ανάμεσα στις άλλες παλαιολιθικές θέσεις της Εύβοιας, λόγω της μεγάλης έκτασης που καταλαμβάνουν, του πλήθους των ευρημάτων και της χαρακτηριστικής ποικιλίας τους.
Η περιοχή αποτελείται από χαμηλούς λόφους χωρίς έντονες εξάρσεις. Γενικά, η βόρεια παραλιακή περιοχή της Νέας Αρτάκης φέρει στην επιφάνειά της δεκάδες χιλιάδες προϊστορικά πέτρινα ευρήματα (παλαιολιθικά, κατά το μεγαλύτερο μέρος τους) σε μήκος 2 χιλιομέτρων επί 800 περίπου μέτρα και με αυξανόμενη πυκνότητα στις εστίες των πυριτολίθων. Πέτρινα τεχνήματα βρέθηκαν και στο βυθό της θάλασσας. Πλούσια τα πυριτολιθικά πετρώματα των δύο θέσεων της Ν. Αρτάκης, αποτελούσαν πόλους έλξης πληθυσμών της Παλαιολιθικής εποχής για την κατασκευή ανθεκτικών εργαλείων.
Την τελευταία δεκαετία η ανενόχλητη οικοδόμηση - νόμιμη ή παράνομη - έχει καταστρέψει το μεγαλύτερο μέρος των προϊστορικών θέσεων (δεδομένου ότι έγινε χωρίς προηγούμενο έλεγχο των οικοπέδων από τις αρμόδιες υπηρεσίες, παρά τις διαμαρτυρίες από ιδιώτες και φορείς).
Οι απόψεις των καθηγητών J. Collina - Girard, δρος Β. Παπακωνσταντίνου και δρος S. K. Mishra συμφωνούν ότι ο κύριος όγκος του επιφανειακού υλικού και των δύο θέσεων μπορεί να καταταχθεί στη Μέση Παλαιολιθική εποχή (περί τα 100.000 έως 35.000 χρόνια πριν από την εποχή μας), που συνδέεται με τον άνθρωπο του Νεάντερταλ (Homo Sapiens Neanderthalensis). Το υπόλοιπο ανήκει στη Νεότερη Παλαιολιθική (περί τα 35.000 έως 10.000 χρόνια), στη Μεσολιθική (ή Επιπαλαιολιθική, 10.000 έως 6.000 χρόνια) και στη Νεολιθική.
Η σωστική περισυλλογή επιφανειακού υλικού απέδωσε περί τα 3800 λίθινα εργότεχνα. Μεταξύ αυτών παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον εργαλεία όπως: λιάνιστρα (chopping tools), αμυγδαλόσχημα τεχνήματα, αξίνες, κοπείς, οπέατα (σουβλιά), ξέστρα, αιχμές και άλλα, που χαρακτηρίζουν τις ασχολίες των παλαιολιθικών ομάδων.
Μέχρι σήμερα δεν έχει πραγματοποιηθεί ολοκληρωτική μελέτη του υλικού. Μόλις το 1991 καταγράφηκε μικρό μέρος (περί το 1/8) της συλλογής της γράφουσας από τον δρα Ε. Παπακωνσταντίνου, τον οποίον έστειλε η Τοπική Εφορεία.
Η Φανερωμένη και το Βολέρι, οι πλουσιότερες σε παλαιολιθικά ευρήματα θέσεις της Εύβοιας, ανακαλύφθηκαν όταν η καταστροφική σύγχρονη οικιστική κάλυψη είχε ήδη αρχίσει. Θέσεις και εργότεχνα χάνονται από τότε μέρα με την ημέρα».
2. ΤΟ ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ
Η αίθουσα, όπου θα φιλοξενηθεί το αναμενόμενο μουσείο, καταλαμβάνει έκταση 140 τ.μ. και βρίσκεται στο ισόγειο του δημαρχιακού μεγάρου Νέας Αρτάκης. Ο χώρος είναι διαρθρωμένος από τον Ιταλό ειδικό αρχιτέκτονα κ. Sandro Tufano, ενώ πολύτιμοι συνεργάτες είναι ο Δρ. Χρ. Ματζάνας (προϊστοριολόγος), ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Σ. Μανώλης (ανθρωπολόγος), ο συντηρητής και ειδικός επί της κατασκευής προθηκών κ. Στ. Κασσανδρής, ο γεωλόγος κ. Χ. Ρισκάκης και η σχεδιάστρια κ. Δ. Χρήστου. Η οργάνωση της θεματολογίας, οι ζωγραφικές απεικονίσεις και τα σχέδια είναι έργο της κ. Εύης Σαραντέα.
Η θεματολογία είναι εκπληκτική και είναι βέβαιο ότι, άμα με το καλό ολοκληρωθεί το έργο, θα μιλούμε για ένα μουσείο αλλιώτικο από τα άλλα. Θίγονται 40 θέματα προϊστορίας, τα οποία είναι κατανεμημένα σε 24 προθήκες (με πλήθος πληροφοριών, χαρτών, σχεδίων, φωτογραφιών, ζωγραφικών αναπαραστάσεων κλπ.). Οι προθήκες, με τα επιμέρους αναπτυσσόμενα θέματα, είναι οι εξής:
Είναι εκπληκτικά όλα αυτά και τυχερός ο Δήμος Ν. Αρτάκης, μα πρέπει κι αυτός κάτι να κάνει, το ελάχιστο και αυτονόητο, που είναι η δαπάνη για την κατασκευή των προθηκών. Όμως, σιγή ιχθύος και καμιά επίσημη δέσμευση. Από την πλευρά μας, προσπαθήσαμε επίμονα να έρθουμε σε επικοινωνία με τον κατεξοχήν αρμόδιο, το δήμαρχο κ. Παν. Αναστασιάδη. Ύστερα από 25 ημέρες προσπάθειας, δεν κατέστη δυνατό να μας κάνει μια σύντομη δήλωση ο κ. Δήμαρχος. Κατά κανόνα «σκοντάφταμε» στη γραμματέα του, που, αφού μας «έστηνε», μας ζητούσε συγνώμη και μετά μας... «ξαναέστηνε». Μιλάμε για το χρόνο των 2-3 λεπτών, που θα χρειαζόταν να μας διαθέσει ο Δήμαρχος Ν. Αρτάκης, για να μας απαντήσει από τηλεφώνου στη στοιχειώδη ερώτηση για το ποια είναι η πορεία του έργου και πότε προβλέπεται να αποπερατωθεί. Στείλαμε και fax και παρακαλέσαμε έστω να μας δοθεί, με τον ίδιο τρόπο, μια απάντηση λίγων γραμμών. Πήραμε επανειλημμένα υποσχέσεις, αλλά απάντηση δεν πήραμε ποτέ. Λυπούμαστε πολύ.
 
Ανθρωποι του Νεάντερταλ, από ζωγραφικές αναπαραστάσεις (σε φυσικό μέγεθος) της Εύης Σαραντέα.
Η ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ΤΗΣ ΣΥΜΠΑΝΤΙΚΗΣ ΜΝΗΜΗΣ
 Σαστίσαμε μόλις μπήκαμε στο σπίτι της κ. Εύης Σαραντέα. Εντυπωσιακοί πίνακες ολόγυρα και νιώσαμε σα να βρεθήκαμε ξαφνικά σε άγνωστο, ονειρικό κόσμο. Τα βλέμματά μας καρφώθηκαν ταυτόχρονα στον πίνακα που βρισκόταν στον ακριβώς απέναντί μας τοίχο. Ένα ανάγλυφο στεφάνι, είπε πρώτη η Έφη. Πρέπει να είναι αληθινό, είπε η Βάσω. Ναι, αλλά δυστυχώς θα μαραθεί, συμπλήρωσε η Ιωάννα. Η κ. Σαραντέα χαμογέλασε, ενώ ο κ. Μπαρσάκης μας πρότεινε να βάλουμε στοίχημα ότι το στεφάνι δε θα μαραθεί, γιατί δεν είναι αληθινό. Ήταν ένα στεφάνι από κλαδάκια με άνθη ροδιάς. Πλησιάσαμε πολύ κοντά στον πίνακα κι αγγίξαμε μάλιστα το στεφάνι, έτσι που τελικά διαπιστώσαμε ότι ήταν... ζωγραφιστό. Κι άλλοι πίνακες μας «ξεγέλασαν». Ρόδια άγουρα και ώριμα, φύλλα λουλουδιών, κλαδιά, όλα τόσο ζωντανά, σα να έβγαιναν έξω από τους πίνακες. Μια άλλη ενδιαφέρουσα σειρά έργων είχε θέμα την «αστρική διάσταση» των αντικειμένων. Σε πολλούς πίνακες κυριαρχούσε το υγρό στοιχείο της φύσης, με τις ανταύγειες και τις μεταμορφώσεις του. Θαυμάσαμε επίσης τις ζωγραφικές αναπαραστάσεις ανθρώπων της παλαιολιθικής εποχής, έργα που προορίζονται για το μουσείο παλαιολιθικού πολιτισμού.
 Μπορεί να μας άρεσαν όλα τα έργα, αλλά κάποια απ' αυτά, κατά ένα περίεργο τρόπο, άσκησαν πάνω μας μια πρωτόγνωρη γοητεία, όπως το μυστηριακό «Αστρικό Τέμπλο», οι τόσο ποιητικές «Σταγόνες», η εκπληκτική από κάθε άποψη «Μεταμόρφωση». Η «Μεταμόρφωση» είναι ένας από τους τελευταίους πίνακες κ. Εύης Σαραντέα και παρουσιάζει ένα κομμάτι συρματόπλεγμα που γίνεται κλαδί ελιάς. Η ίδια έχει επιλέξει αυτό το έργο για να κοσμήσει την αφίσα της νέας της έκθεσης, η οποία πραγματοποιείται υπό την αιγίδα του Δήμου Αθηναίων στο Πνευματικό Κέντρο του (Ακαδημίας 50), από τις 14 ως 24 Μαϊου 2003.
Στη συζήτηση που είχαμε, η διακεκριμένη ζωγράφος μάς έδωσε πολλές και ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τη ζωγραφική της έμπνευση και δημιουργία:
«Τη ζωγραφική μου θα τη χαρακτήριζα ζωγραφική ιδεών. Η έμπνευσή μου πηγάζει κατά κύριο λόγο από τη μνήμη της δωρεάς της ζωής. Οι σκέψεις και οι αισθήσεις που με οδηγούν κινούνται από μια ανάγκη υπέρβασης των φραγμών που θέτει η ίδια η ύπαρξη, τόσο σε εσωτερικό επίπεδο όσο και σε συμπαντικό. Αυτές οι σκέψεις και αισθήσεις εκφράζονται μέσα από σχηματισμούς στο αστρικό στερέωμα και από την αλήθεια του νερού, του «ρευστού της συνολικής επαλήθευσης», κατά τον Πλάτωνα.
»Το νερό έχει ουσιαστικό ρόλο στο έργο μου. Μέσω της κίνησής του και των χρωμάτων, των ανταυγειών του νερού, νιώθω ότι μπορώ να μορφοποιήσω κάθε ιδέα και συναίσθημα...
»Η δύναμη της ζωής συμβολίζεται με αρχέτυπα που συνδέονται με τη μεγάλη Μητέρα - θεά της γονιμότητας. Είναι αγαπημένα θέματά μου τα άνθη και οι καρποί κι επιμένω ιδιαίτερα στο ρόδι, άγουρο, ώριμο, σπασμένό, άνθη ροδιάς, στεφάνια με άνθη ροδιάς....
»Επιρροές έχω δεχθεί από το «σουρεαλισμό», σε αρκετούς πίνακές μου κυριαρχεί το ονειρικό στοιχείο. Ωστόσο, έχω διαμορφώσει ένα ύφος εντελώς προσωπικό, σε αντιστοιχία με τις πνευματικές μου αναζητήσεις....
»Η τέχνη είναι κατά βάση υπόθεση ευαισθησίας και πιστεύω ότι όλοι οι άνθρωποι είναι εν δυνάμει καλλιτέχνες. Εξαιρούνται, βέβαια, αυτά τα κτήνη που βομβαρδίζουν αθώα παιδιά!».
|
Βάθης
Αντώνης Γραφικές Τέχνες 
Αποστολή
της σελίδας με email
Επαγγελματίες δολοφόνοι παιδιών