Οι αρρώστιες της ελιάς
Το δέντρο της ελιάς προσβάλλεται από πολλούς εχθρούς και αρρώστιες. Ο μεγαλύτερος εχθρός του είναι ο δάκος, μια μικρή καστανοκίτρινη μυγίτσα που τρυπώνει στη σάρκα του καρπού και αποθέτει τ' αυγά της. Οι νύμφες που αναπτύσσονται τρέφονται απ' αυτήν και καταστρέφουν τελείως τον ελαιόκαρπο. Ένα άλλο έντομο, ο πυρηνοτρύτης τρυπά ακόμη και το κουκούτσι του καρπού της ελιάς. Αυτά και άλλα έντομα, αν δεν καταπολεμηθούν με διάφορα εντομοκτόνα φάρμακα, συμπληρώνουν την καταστροφή. Κοντά στα βλαβερά έντομα είναι και κάθε λογής βακτηρίδια, που προκαλούν διάφορες αρρώστιες, όπως η φυματίωση, ο καρκίνος της ελιάς και άλλες.

Όταν με τις κατάλληλες φροντίδες καρποφορήσει το δέντρο, αγρότες και αγρότισσες, μεγάλοι και μικροί, μαζεύουν τις ελιές από τα κλαδιά με το χέρι ή με ειδικά χτένια ή ακόμα με ραβδισμούς.

Ο τελευταίος τρόπος αποφεύγεται, γιατί οι ελιές τραυματίζονται από τα χτυπήματα και χαλάνε. Οι παραγωγοί ξεχωρίζουν τις πιο καλές, που τις παρασκευάζουν και τις συντηρούν στην άλμη ή στο ξύδι και τις διοχετεύουν στο εμπόριο ως εδώδιμες. Τις άλλες τις στέλνουν στα λιοτρίβια και βγάζουν το πολύτιμο λάδι, που αποτελεί βασικό είδος διατροφής σε όλες τις μεσογειακές χώρες όπου ευδοκιμεί η ελιά.

Φώμα
Οφείλεται στον μύκητα Phoma oleae και προσβάλλει τα φύλλα και τους καρπούς της ελιάς, σχηματίζοντας κηλίδες καστανού χρώματος. Κατά τον Αναγνωστόπουλο (1939), ο μύκητας αυτός είναι υπεύθυνος για τη φυσική εκπίκριση της θρούμπας επάνω στο δέντρο. Νεώτεροι μελετητές (Ζάχος) έχουν προτείνει ως έγκυρη ονομασία του μύκητα το camarosporium deimatica. Η καταπολέμηση γίνεται έμμεσα με την καταπολέμηση του δάκου της ελιάς, καθόσον το έντομο αυτό θεωρείται υπεύθυνο για τη διάδοση του μύκητα.

Μακρόφωμα ή ξεροβούλα της ελιάς
Η ασθένεια αυτή οφείλεται στον μύκητα Macrophoma daimatica, που σχηματίζει κηλίδες καστανού χρώματος στον ελαιόκαρπο, επίπεδες ή βυθισμένες, περιβαλλόμενες από μια μαύρη ζώνη. Προϋπόθεση για την εγκατάσταση του μύκητα είναι η λύση της επιδερμίδας από έντομα όπως ο δάκος και ο ρυγχίτης. Είναι γνωστό ότι ανάπτυξη ξεροβούλας σε μεγάλο βαθμό κατά το καλοκαίρι προμηνύει μεγάλη δακοπροσβολή το φθινόπωρο. Η ξεροβούλα στον άγουρο καρπό προκαλεί καρπόπτωση, στον ημιώριμο κηλίδωση, και στον ώριμο τη σήψη του. Καταπολεμείται έμμεσα με τη συστηματική καταπολέμηση των εντόμων που αναφέρθηκαν παραπάνω.

Γλοιοσπόριο της ελιάς
Οφείλεται στον μύκητα Gloeosporium olirarum και προσβάλλει τον ώριμο ελαιόκαρπο, κυρίως στις περιοχές με ετήσια βροχόπτωση πάνω από ένα μέτρο (Κέρκυρα). Η προσβολή έχει ως συνέεπια την τελική συρρίκνωση του καρπού (λέπρα). Για την καταπολέμηση συνιστώνται δυο ψεκασμοί στο τέλος Νοεμβρίου, με βορδιγάλιο πολτό ή άλλα χαλκούχα σκευάσματα. Επίσης επιβάλλεται η συλλογή και καταστροφή του πεσμένου ελαιοκάρπου.

Βερτισιλλίωση της ελιάς
Η ασθένεια αυτή είναι μια αδρομύκωση (φράξιμο των αγγείων), που οφείλεται στο μύκητα rerticillium alboaturm και προκαλεί είτε αποπληξία (απότομο μαρασμό) είτε τη βραδεία ξήρανση των ελαιοδένδρων. Η διάγνωση της ασθένειας γίνεται με τομή των κλάδων ή του κορμού, οπότε διακρίνονται μακροσκοπικά ή μικροσκοπικά οι αποφράξεις των αγγείων του ξύλου. Η ασθένεια παρατηρείται σε αρδευόμενους ελαιώνες ή όταν τα ελαιόδενδρα συγκαλλιεργούνται με λαχανικά όπως τομάτα και μελιτζάνα. Η ασθένεια καταπολεμείται με την προσεκτική επιλογή των δενδρυλλίων, τη μη συγκαλλιέργεια λαχανικών, την απολύμανση των εδαφών με χημικά ή ηλιακή ενέργεια (κάλυψη με πλαστικό) και τη μείωση της εδαφικής υγρασίας.

Καπνιά της ελιάς
Είναι μια πάθηση της ελιάς κατά την οποία ένα στρώμα καπνιάς εμφανίζεται στα φύλλα, στους καρπούς και στους βλαστούς του δέντρου. Αιτία είναι η ανάπτυξη μυκητών πάνω στις γλυκές σακχαρούχες εκκρίσεις εντόμων τα οποία έχουν ήδη προσβάλλει το δέντρο, όπως είναι η ψύλλα και διάφορα κοκκοειδή. Η ζημιά δεν είναι άμεση γιατί οι μύκητες δεν παρασύρουν τους ιστούς του δέντρου, αλλά είναι έμμεση γιατί παρεμποδίζουν τη φωτοσύνθεση και τη διαπνοή προκαλώντας διαταραχή της φυσιολογίας και τελική μείωση της ζωτικότητας του δέντρου. Για την καταπολέμηση της καπνιάς συνιστώνται ψεκασμοί με θερινό πολτό 2% και 200 γραμμάρια οξυχλωριούχου χαλκού ανά 100 λίτρα.

Καρκίνωση ή φυματίωση της ελιάς
Είναι σοβαρή ασθένεια που οφείλεται στο βακτήριο Pseudomomas sarastanoi το οποίο προκαλεί την ανάπτυξη φυματιών, εξογκωμάτων και εξελκώσεων στους κλάδους, στους βραχίονες, στον κορμό, στις ρίζες και σπανιότερα στα άνθη και στα φύλλα. Προϋπόθεση για την εγκατάσταση του παθογόνου είναι η λύση της συνέχειας από κλάδεμα, μηχανήματα ή εργαλεία συλλογής καρπού, χαλάζι. Κατά τον Δ.Ζάχο το βακτήριο προσβάλλει και τους καρπούς, στους οποίους προκαλεί κηλίδωση. Τα μέτρα που προτείνονται για την προληπτική αντιμετώπιση της ασθένειας είναι: επιλογή ανθεκτικών ποικιλιών, αποφυγή τραυματισμών με εργαλεία και ιδίως με ραβδισμούς, ψεκασμός με βορδιγάλλιο πολτό 1% μετά από χαλαζόπτωση ή παγοπληξία, απολύμανση των εργαλείων του κλαδέματος.

Τροφοπενίες της ελιάς
Τα ελαιόδενδρα μερικές φορές παρουσιάζουν προβλήματα στην ανάπτυξή τους, όπως χλωρώσεις των φύλλων, ακανόνιστη διακλάδωση των βλαστών (μορφή σκούπας) και αναστολή της ανάπτυξής τους. Επειδή η διάγνωση των τροφοπενιών και άλλων φυσιολογικών ανωμαλιών του ελαιόδενδρου απαιτεί εξειδικευμένη εργαστηριακή ανάλυση (φυλλοδιαγνωστική) συνιστάται όπως δείγματα από τα δέντρα που παρουσιάζουν το πρόβλημα, προσκομίζονται σε αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες, όπως σε Ινστιτούτα Γεωργικής Έρευνας ή Σταθμούς για υπεύθυνη διάγνωση και οδηγίες αντιμετώπισης του προβλήματος.

Τόποι όπου ευδοκιμεί η ελιά
Η πατρίδα μας είναι μια από τις πρώτες ελαιοπαραγωγικές χώρες. Στις νότιες περιοχές της, ιδίως στην Αττική, τη Ρούμελη, την Πελοπόννησο, τα Επτάνησα, τη Μυτιλήνη και την Κρήτη, υπάρχουν απέραντοι ελαιώνες με χιλιάδες ελαιόδενδρα.

Εκτός από την ωφελιμότητά της η ελιά αποτελεί από τα πανάρχαια χρόνια σύμβολο ειρήνης και δόξας. Σε πολεμικούς καιρούς οι κήρυκες που στέλνονταν σε κάποιο εχθρικό στρατόπεδο να ζητήσουν προσωρινή ανακωχή για την ταφή των νεκρών κρατούσαν στο χέρι τους κλωνάρι ελιάς.

«  Προηγούμενo άρθρo	Επόμενo άρθρo  »