Παλιρροϊκό φαινόμενο Ευρίπου

Περιγραφή:

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον προκαλεί το παλιρροϊκό φαινόμενο του πορθμού του Ευρίπου με εναλλαγή του ρεύματος ανά εξάωρο περίπου. Η μέση ταχύτητα του ρεύματος ανέρχεται σε έξι περίπου μίλια, σε ορισμένες όμως περιπτώσεις φτάνει μέχρι εννιά μίλια.

Δυο φορές το μήνα, κατά το πρώτο και τελευταίο τέταρτο της σελήνης, παρουσιάζονται ανωμαλίες ρευμάτων, που οφείλονται στην έλξη της σελήνης, σε αυτές τις περιπτώσεις δεν ακολουθείται κανονική εναλλαγή, αλλά το ρεύμα θα μεταβάλλει τη διεύθυνσή του σε μικρά χρονικά διαστήματα ή η ροή θα εξακολουθεί να είναι σε αυτή τη διεύθυνση για πολλές ώρες.

Για τη λύση του φαινομένου του Ευρίπου, ασχολήθηκαν κατά καιρούς από την αρχαιότητα μέχρι πρότινος, πολλοί Έλληνες και ξένοι επιστήμονες, που έδωσαν διάφορες εξηγήσεις.

Υπάρχει ο θρύλος ότι ο Αριστοτέλης κατά την αρχαιότητα έκανε μελέτες για την εξήγηση του παλιρροϊκού φαινομένου χωρίς να βρει λύση και γι' αυτο έπεσε στον πορθμό και πνίγηκε.

Κατά το μεσαίωνα του 1669 ο Ιησουίτης Μπαμπέν έκανε ανακριβείς παρατηρήσεις αφού έμεινε δυο χρόνια στη Χαλκίδα, και μετά απ' αυτόν ο Ενετός Κορονέλη Δόππερ το 1703. Με το φαινόμενο του Ευρίπου ασχολήθηκαν ακόμα ο Νάζερ και ο διευθυντής του Αστεροσκοπείου Αθηνών Σμιθ. Εκείνος όμως που ξεπέρασε όλους τους προηγούμενους, μελετώντας το ζήτημα της παλίρροιας από όλες τις απόψεις, είναι ο Αρθούρος Μάνσελ, υποναύαρχος του Αγγλικού ναυτικού και υδρογράφος, κρατώντας τακτικά σημειώσεις από πολλά χρόνια από το σπίτι του που ήταν πάρα πολύ κοντά στον πορθμό.

Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Σωτήριος Λεοντάρης, μελετώντας τις απόψεις για το φαινόμενο της παλίρροιας του Ευρίπου, κατέληξε στα εξής συμπεράσματα:

"Η παλίρροια του Ευβοϊκού κόλπου προέρχεται, όχι μόνο από την τοπική του Αιγαίου πελάγους, αλλά κύρια από την ανατολική λεκάνη της Μεσογείου, που κυμαίνεται ταυτόχρονα με τη λεκάνη της δυτικής Μεσογείου, επί της οποίας επιδρά ασθενώς και η παλίρροια του Ατλαντικού ωκεανού. Έτσι, το Αιγαίο πρέπει να θεωρηθεί σαν κόλπος της ανατολικής Μεσογείου, που δια μέσου αυτού διαβιβάζεται η παλίρροιά της στον Ευβοϊκό κόλπο και συνεπώς στον Εύριπο".

Που οφείλεται όμως το φαινόμενο αυτό; Σήμερα δεχόμαστε την ακόλουθη εξήγηση:

Το κύμα της παλίρροιας έρχεται κυρίως από τη Μεσόγειο στην Εύβοια και μπαίνει στο νότιο και βόρειο Ευβοϊκό με κατεύθυνση προς τον Εύριπο. Επειδή υπάρχει διαφορά στο μήκος διαδρομής από βορρά προς νότο, το κύμα που έρχεται από το νότο φθάνει στον Εύριπο 1 ώρα και 15 λεπτά νωρίτερα από το κύμα που φθάνει από το βορρά. Έτσι, οι περισσότεροι υδάτινοι όγκοι φθάνουν από τα νότια νωρίτερα, με αποτέλεσμα να ανεβάζουν τη στάθμη στο μέρος εκείνο κατά 30 ως 40 εκατοστά, οπότε δημιουργείται το ρεύμα από τα νότια προς τα βόρεια. Μετά 6 ώρες αντιστρέφονται οι συνθήκες και έτσι η άμπωτη διαδέχεται την πλημμυρίδα, γιατί τότε στο βόρειο τμήμα έχουν συσσωρευτεί περισσότερα νερά.