α) Η Χαλκίδα στους προϊστορικούς χρόνους
Ονοματολογία της Χαλκίδας:
Στη Χαλκίδα έχουν δοθεί πολλά ονόματα, στη μακραίωνη πορεία της.
Σύμφωνα με την πρώτη εκδοχή, ονομάστηκε Χαλκίς από τα ορυχεία χαλκού που υπήρχαν στην περιοχή της. Η δεύτερη εκδοχή είναι ότι ότι το όνομα προέρχεται από τη φοινικική λέξη "Κάλχη", που σημαίνει πορφύρα. Η περιοχή ήταν γνωστό κέντρο αλιείας του κοχυλιού από το οποίο έβγαινε το ονομαστό πορφυρό χρώμα που προοριζόταν κυρίως για τη βαφή βασιλικών ενδυμάτων.
Έχει πάρει ακόμα τις ονομασίες: Αλυκάρνη ή Αλυκέρνα ή Υποχαλκίς, από τους Κουρήτες, που διώχτηκαν από το Μελέαγρο από τη Χαλκίδα της Αιτωλίας και μετοίκησαν στη Χαλκίδα και σε άλλα μέρη της Εύβοιας. Στέμφυλος ή Στύμφηλος, από αποίκους από την ομώνυμη πόλη της Πελοποννήσου. Πέδη ή Πέδες Ελληνικές, από το βασιλιά Φίλιππο, γιο του Δημητρίου του Πολιορκητή της Μακεδονίας. Κλεις, γιατί ήταν το κλειδί της Στερεάς και της Εύβοιας, αποτελώντας σταυροδρόμι.
Υπάρχει ακόμα η ονομασία: Εύριπος, όνομα των βυζαντινών χρόνων. Αργότερα έγινε "Έγριπος", "Νέγριπος" και "Νεγρεπόντε" από τους Ενετούς, που θα πει "μαύρη γέφυρα". Από τους Αραβες ονομάστηκε "Χαπός" και από τους Τούρκους "Εγριμπός" ή "Γριπός". Μετά την απελευθέρωση από τους Τούρκους πήρε το αρχαίο της όνομα "Χαλκίς".
Η Χαλκίδα στους προϊστορικούς χρόνους:
Στην περιοχή της Μάνικας έχουν επισημανθεί παλαιολιθικά εργαλεία παλαιότερα του 20.000 π.Χ..
Η περιοχή της Χαλκίδας φαίνεται ότι κατοικήθηκε πυκνά κατά τους νεολιθικούς χρόνους. Η θέση της ανάμεσα σε δύο θάλασσες αποτέλεσε σημαντικό κίνητρο για τους ανθρώπους της εποχής εκείνης.
Ο πλούσιος κάμπος του Λήλαντα ήταν ανέκαθεν πολύ εύφορος γι αυτό έλκυε τους πρώτους εκείνους γεωργούς. Αλλά και οι ακτές της Χαλκίδας με τα άφθονα ακόμα και σήμερα οστρακοειδή, που όμως αποδείχτηκε σε ανασκαφές αποτελούσαν μια από τις προσφιλείς τροφές των προϊοστορικών ανθρώπων, είχαν προσελκύσει τους πρώιμους αυτούς κατοίκους της Εύβοιας.
Το νερό ήταν αυτό που προσέλκυε πάντοτε τον προϊστορικό άνθρωπο, γι' αυτό και οι πρωιμότερες νεολιθικές εγκαταστάσεις έγιναν στις δυτικές και βόρειες υπώρειες του Βαθροβουνίου. Η θέση, εκ φύσεως οχυρή, πρόσφερε και ασφάλεια σ' αυτόν.
Σποραδικά νεολιθικά λείψανα βρέθηκαν και σε άλλες θέσεις της Χαλκίδας, κυρίως λίθινα εργαλεία και οψιανοί, στις Καμάρες και στις παλιές Εργατικές Κατοικίες. Είναι φανερό ότι η μεταγενέστερη εντατική κατοίκηση τα εξαφάνισε όλα. Αβέβαια νεολιθικά λείψανα βρέθηκαν και στην Κακή Κεφαλή, στο βόρειο Ευβοϊκό. Εντοπίστηκε ένα σημαντικό νεολιθικό κέντρο στο άκρο του Ληλαντίου Πεδίου κοντά στην Αγία Ελεούσα. Κατά τη Νεώτερη Νεολιθική περίοδο ο σπουδαιότερος οικισμός είναι η Βίχα, ένας χαμηλός λόφος απέναντι από τη Χαλκίδα στη βοιωτική ακτή.
Το νεκροταφείο της Πρωτοελλαδικής περιόδου που βρέθηκε στην περιοχή της Βροντούς προϋποθέτει την ύπαρξη μιας ακμαίας κοινότητας, που πρέπει να τοποθετηθεί στο Βαθροβούνι ή στην Κακή Κεφαλή.
Το σημαντικό κέντρο της Πρωτοελλαδικής εποχής είναι η Μάνικα, μια στενόμακρη χαμηλή χερσόνησος 5 χιλιόμετρα βόρεια της Χαλκίδας. Αρκετοί θέλησαν να δουν σ' αυτή τον πρόναο της αρχαίας και της σημερινής πόλης. Τα παλαιότερα οικοδομικά λείψανα της πόλης είναι χτισμένα πάνω από βράχο. Πρόκειται για μεγάλα ορθογώνια δωμάτια με επιμελή τοιχοδομία σε πυκνό σχέδιο. Η θέση του οικισμού δίπλα στη θάλασσα φτάνει να δείξει το ναυτικό του χαρακτήρα.
Πολύτιμα υπήρξαν τα ευρήματα του νεκροταφείου της Μάνικας, που ανέσκαψε ο αρχαιολόγος Παπαβασιλείου στις αρχές του περασμένου αιώνα. Οι τάφοι μοιάζουν με τους Πρωτοκυκλαδικούς, αλλά υπάρχει μια τοπική ιδιομορφία. Ο χαρακτήρας του οικισμού παραμένει σαφώς ελλαδικός. Φαίνεται ότι απλώς η περιοχή της Χαλκίδας κατά τους χρόνους αυτούς είχε ισχυρούς εμπορικούς και άλλους δεσμούς με το Αιγαίο.
Κατά τη Μεσοελλαδική εποχή, το σημαντικότερο κέντρο της Χαλκίδας εξακολουθεί να είναι η Μάνικα. Ο οικισμός επεκτείνεται σ' ολόκληρη σχεδόν τη χερσόνησο.
Στη θέση της σημερινής πόλης τα ΜΕ ευρήματα είναι σπανιότατα. Στην Κακή Κεφαλή και στη βραχώδη χερσόνησο νοτίως του Βούρκου, απέναντι από την Αυλίδα, υπάρχουν σποραδικά λείψανα.
Κατά τους ΜΕ και ΥΕ χρόνους βρισκόταν σε ακμή η Βλίχα που εξουσίαζε τον κλειστό νότιο κόλπο της Χαλκίδας. Η Μάνικα έλεγχε το βόρειο Ευβοϊκό και μεγάλο μέρος του Ληλαντίου Πεδίου.
Μικρές ΜΕ εγκαταστάσεις εντοπίστηκαν στην Αγία Ελεούσα, Δοκό και Αφράτι, που πρέπει να συνδέονται με τη Μάνικα - Χαλκίδα. Η ΜΕ Μάνικα - Χαλκίδα φαίνεται σαν το σπουδαιότερο κέντρο της Εύβοιας μαζί με το Λευκαντί και την Αμάρυνθο (Παλιοχώρα). Παλιότερα είχε θεωρηθεί ένα κέντρο παραγωγής των περίφημων μινυείων αγγείων.
Η μυκηναϊκή Χαλκίδα πρέπει να αναζητηθεί εκτός από τη Μάνικα, όπου ακμαίος οικισμός υπάρχει μέχρι το τέλος της ΥΕ ΙΙΙ περιόδου (1200-1100 π.Χ.), σε δύο θέσεις της Χαλκίδας, στο Βαθροβούνι, και στην Κακή Κεφαλή, όπου βρέθηκαν επιφανειακά όστρακα. Το χαρακτηριστικό της μυκηναϊκής περιόδου είναι μάλλον η δημιουργία πολλών μικρών οικισμών στη Χαλκίδα και στη γύρω απ' αυτή περιοχή στους οποίους ηγεμόνευσε ένα ισχυρό βασιλικό γένος. Εκτός από τις γνωστές παραδόσεις για τους μυθικούς βασιλείς της Χαλκίδος, ο θολωτός τάφος στο Πέι και πολλοί θαλαμοειδείς την Αγία Ελεούσα, Παναγίτσα, Καμάρες, με σπουδαία ευρήματα δείχνουν ότι η μυκηναϊκή περίοδος στη Χαλκίδα δεν υστερεί από άλλες περιοχές.
Γενικά
Εύριπος
| Γέφυρα Ευρίπου Γέφυρα Ευρίπου (63) Μεσαιωνικό τείχος Χαλκίδας Μεσαιωνικό τείχος Χαλκίδας (36) Παλιρροϊκό φαινόμενο Ευρίπου | Πορθμός Ευρίπου (33) Πορθμός Ευρίπου Υψηλή γέφυρα (21) Υψηλή γέφυρα |
Ιεροί Ναοί
| Αγία Βαρβάρα (4) Αγία Παρασκευή Αγία Παρασκευή (7) Αγιος Δημήτριος (2) | Αγιος Νικόλαος (3) Αγιος Στέφανος (2) Ιεροί Ναοί Χαλκίδας |
Ιστορία
Ιστορικά κτίρια
Ιστορικοί χώροι
| Ιστορικοί χώροι Χαλκίδας Κακοκεφαλή (5) Μάνικα | Μάνικα (17) Ρωμαϊκό υδραγωγείο (1) |
Κάνηθος
| Κάνηθος Κάνηθος (18) Κάνηθος, Τάφος Σκαρίμπα (2) | Κάστρο Καράμπαμπα (44) Κάστρο Καράμπαμπα |
Μουσεία
| Αρχαιολογικό Μουσείο Χαλκίδας (45) Αρχαιολογικό Μουσείο Χαλκίδας | Λαογραφικό Μουσείο Χαλκίδας (3) Λαογραφικό Μουσείο Χαλκίδας |
Απαγορεύεται η αναδημοσίευση μέρους ή του συνόλου του περιεχομένου του παρόντος web site
με οποιοδήποτε τρόπο χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη.
με οποιοδήποτε τρόπο χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη.
Χρήσιμα τηλέφωνα στην κατηγορία
"Δήμος Χαλκιδέων"
"Δήμος Χαλκιδέων"
Αυτοδιοίκηση:
• Δήμος Χαλκιδέων: 22210 22314
• Νομαρχία Ευβοίας: 22213 51400, 22210 36000
Πολιτισμός:
• Αρχαιολογικό μουσείο Χαλκίδας: 22210 25131
• Ιστορικά αρχεία Χαλκίδας: 22210 85295
• Μουσείο φίλων του Σκαρίμπα: 22210 80134
• Εστία της γνώσης (Κόκκινο Σπίτι): 22210 77599, 22210 87860
Μετακινήσεις:
• ΟΣΕ Χαλκίδας: 22210 22386
• ΚΤΕΛ νομού Ευβοίας: Χαλκίδα: 22210 20400, Αθήνα: 210 8317163, Θεσ/νίκη: 2310 595409, Ιωάννινα: 26510 41248
Υπηρεσίες:
• Αστυνομικό τμήμα Χαλκίδας: 22210 83333, 22210 22100, 22210 89500, 22210 76135
• Τμήμα ασφαλείας Χαλκίδας: 22210 24574, 22210 74225, 22210 22384
• Τμήμα τροχαίας Χαλκίδας: 22210 21111, 22210 22513, 22210 27400
• Τμήμα τουριστικής αστυνομίας Χαλκίδας: 22210 77777
• Κεντρικό λιμεναρχείο Χαλκίδας: 22210 28888
• Πυροσβεστική υπηρεσία Χαλκίδας: 22210 80632, 22210 80631
Υγεία:
• Νοσοκομείο Χαλκίδας: 22210 21901-10
Διάφορα:
• Ελληνικός Ορειβατικός Σύλλογος Χαλκίδας: 22210 25230
• Δήμος Χαλκιδέων: 22210 22314
• Νομαρχία Ευβοίας: 22213 51400, 22210 36000
Πολιτισμός:
• Αρχαιολογικό μουσείο Χαλκίδας: 22210 25131
• Ιστορικά αρχεία Χαλκίδας: 22210 85295
• Μουσείο φίλων του Σκαρίμπα: 22210 80134
• Εστία της γνώσης (Κόκκινο Σπίτι): 22210 77599, 22210 87860
Μετακινήσεις:
• ΟΣΕ Χαλκίδας: 22210 22386
• ΚΤΕΛ νομού Ευβοίας: Χαλκίδα: 22210 20400, Αθήνα: 210 8317163, Θεσ/νίκη: 2310 595409, Ιωάννινα: 26510 41248
Υπηρεσίες:
• Αστυνομικό τμήμα Χαλκίδας: 22210 83333, 22210 22100, 22210 89500, 22210 76135
• Τμήμα ασφαλείας Χαλκίδας: 22210 24574, 22210 74225, 22210 22384
• Τμήμα τροχαίας Χαλκίδας: 22210 21111, 22210 22513, 22210 27400
• Τμήμα τουριστικής αστυνομίας Χαλκίδας: 22210 77777
• Κεντρικό λιμεναρχείο Χαλκίδας: 22210 28888
• Πυροσβεστική υπηρεσία Χαλκίδας: 22210 80632, 22210 80631
Υγεία:
• Νοσοκομείο Χαλκίδας: 22210 21901-10
Διάφορα:
• Ελληνικός Ορειβατικός Σύλλογος Χαλκίδας: 22210 25230
Τα δημοφιλέστερα άρθρα στην κατηγορία
"Δήμος Χαλκιδέων"
"Δήμος Χαλκιδέων"
Οι δημοφιλέστερες φωτογραφίες
στην κατηγορία "Δήμος Χαλκιδέων"
στην κατηγορία "Δήμος Χαλκιδέων"