γ) Η Χαλκίδα τους βυζαντινούς και μεσαιωνικούς χρόνους
Η Χαλκίδα στους βυζαντινούς χρόνους:
Ο θρίαμβος του Χριστιανισμού τον 4ο αιώνα μ.Χ. είχε τις επιπτώσεις του στα μνημεία της Χαλκίδας. Οι λαμπρές παλαιοχριστιανικές βασιλικές ανεγείρονταν στα πιο επίσημα σημεία και πήραν τη θέση των αρχαίων ιερών, όπως η βασιλική της Θεοτόκου (σήμερα Αγίας Παρασκευής) πήρε ίσως τη θέση του υστεροαρχαϊκού ναού του Ολυμπίου Διός. Συγχρόνως κτίστηκαν και άλλα παλαιοχριστιανικά μνημεία στην περιοχή της πόλης, που απλωνόταν ακόμη γύρω από το κέντρο της, το λιμάνι του Αγόυ Στεφάνου. Παλαιοχριστιανοί τάφοι βρέθηκαν στις περιοχές των αρχαίων νεκροταφείων, στο Βαθροβούνι, στη Νεάπολη, στις Εργατικές Κατοικίες κλπ.
Ο Ιουστινιανός είχε οχυρώσει τη Χαλκίδα τον 6ο αιώνα μ.Χ. για την ασφαλίσει από τις βαρβαρικές επιδρομές. Περί τα τέλη του 6ου αιώνα ή στις αρχές του 7ου αιώνα, η διείσδυση των Σλάβων στην Ελλάδα ανάγκασε κατοίκους ατείχιστων αρχαίων πόλεων να τις εγκαταλείψουν και να συγκεντρωθούν σε οχυρωμένες θέσεις κάστρα. Από ανασκαφικές μαρτυρίες συμπεραίνεται πως τότε εγκαταλείφθηκε η θέση της αρχαίας Χαλκίδας και ιδρύθηκε η πόλη κοντά στο στενό του Ευρίπου. Στο Βούρκο αναπτύσσεται το νέο λιμάνι.
Τον 9ο αιώνα ο πρωτοσπαθάριος Θεοφύλακτος επισκεύασε την οδό Χαλκίδας - Ερέτριας, όπως διαπιστώνεται από ευβοϊκή επιγραφή των βυζαντινών χρόνων. Την ίδια περίοδο περίπου η βυζαντινή φρουρά της Χαλκίδας ενισχύθηκε εξαιτίας επιδρομών των Σαρακηνών.
Στα 1082 ο αυτοκράτορας Αλέξιος Κομνηνός έδωσε στους Ενετούς, για τη βοήθειά τους στη ναυμαχία του Δυρραχίου κατά των Νορμανδών και του Ροβέρτο Γυσκάρδου, το προνόμιο ελεύθερου εμπορίου σε κύρια λιμάνια της αυτοκρατορίας. Μεταξύ αυτών αναφέρεται και ο Εύριπος. Το 12ο αιώνα αναφέρεται από τον Βενιαμίν, από την Τουδέλα, πλούσια εβραϊκή παροικία στη Χαλκίδα. Η ακμή της Χαλκίδας συνεχίζεται τον 12ο αιώνα, όπως συμπεραίνεται από αφήγηση του επισκόπου των Αθηνών Μιχ. Ακομινάτου, που θαύμαζε την πόλη για την οχυρότητα και την ομορφιά της. Σύμφωνα με τον ίδιο, η Χαλκίδα ήταν ένα σημαντικό εμπορικό κέντρο οίνου, ενώ ήταν ιδιαίτερα ανεπτυγμένη η τέχνη της βαφικής. Σημαντικό πλούτο έδιναν η αλιεία, η κτηνοτροφία και η ναυτιλία.
Η Χαλκίδα στους μεσαιωνικούς χρόνους:
Όταν ο Δόγης της Βενετίας Βιτάλε Μικέζε κήρυξε πόλεμο εναντίον του αυτοκράτορα του Βυζαντίου Μανουήλ, εισέβαλε στην επικράτεια της αυτοκρατορίας με ισχυρό στόλο. Ο βενετσάνικος στόλος έπλευσε τότε στη Χαλκίδα και την πολιόρκησε, αποβιβάζοντας και πεζούς, από ξηρά και θάλασσα.
Ο έπαρχος της Εύβοιας έστειλε κατεπείγον μήνυμα στο Μανουήλ, πληροφορώντας για τον κίνδυνο και ζητώντας ενισχύσεις. Αλλά απασχολημένος ο αυτοκράτορας με το νέο κίνδυνο των Τούρκων στην Ανατολή, προτίμησε να προχωρήσει σε διαπραγματεύσεις με τους Ενετούς.
Στο διάστημα των διαπραγματεύσεων ενέσκηψε επιδημία πανούκλας στις τάξεις του βενετσάνικου στρατού, που πολιορκούσε τη Χαλκίδα. Αποδεκατισμένοι από την επιδημία οι μισθοφόροι της Βενετίας έλυσαν την πολιορκία και η Χαλκίδα σώθηκε.
Μετά τη γνωστή εκτροπή της Δ' Σταυροφορίας που κατέληξε στην άλωση της Κωνσταντινούπολης και τη διανομή των βυζαντινών εδαφών στους Ενετούς και στους Φράγκους, ο Δόγης Δάνδολος έλαβε στο μερίδιό του την Εύβοια. Το 1205 την Εύβοια πήρε ο λομβαρδός άρχοντας Ραβανός. Λόγω ανικανότητας του τελευταίου, στάλθηκε ευγενής Βενετσάνος με τον τίτλο Βάιλος να διοικήσει την Εύβοια, ο οποίος εγκαταστάθηκε στη Χαλκίδα.
Υπό τους Ενετούς η Χαλκίδα υπέφερε λιγότερο από ότι επί Λομβαρδών. Οι Χαλκιδέοι δεν καταπιέζονταν πολύ, σε αντίθεση με τους Εβραίους κατοίκους της πόλης, που αποκλεισμένοι στο γκέτο τους, τη σημερινή συνοικία "Εβραίικα", είχαν τα μεγαλύτερα φορολογικά βάρη. Έτσι λοιπόν, οι Χαλκιδέοι ζούσαν με κάποια άνεση, διατηρώντας τα έθιμά τους και απολαμβάνοντας στοιχειώδη αυτοδιοίκηση, ενώ παράλληλα μια σημαντική και αρμονική κοινωνία ευγενών της Δύσης άκμαζε στην πόλη του Νεγρεπόντε, που καυχιόταν για την περίφημη εκκλησία της πολιούχου της Αγίας Παρασκευής, για ένα πλούσιο φραγκισκανικό μοναστήρι, μια μονή καλογραιών και για τα ισχυρά τείχη της.
Η εμπορική σπουδαιότητα του Ευρίπου ήταν μεγάλη. Δεν άργησε να αποβεί βάση ελέγχου των θαλάσσιων εμπορικών γραμμών και να εξελιχθεί σε κέντρο του βενετικού διαμετακομιστικού εμπορίου στην ελληνική Ανατολή. Οι μεγάλες γραμμές Βενετίας - Κωνσταντινούπολης - Πόντου διέρχονταν από τη Μεθώνη / Κορώνη και παραπλέοντας την Πελοπόννησο και την Αττική, διέρχονταν από το στενό του Ευρίπου και κατευθύνονταν προς τον Ελλήσποντο. Από τον Εύριπο δεν διέρχονταν μόνο βενετικά αλλά και ξένα πλοία.
Δραστήρια υπήρξε η αγορά του Ευρίπου και στον τομέα του δουλεμπορίου. Με την Κωνσταντινούπολη ο Εύριπος αναδείχτηκε την εποχή αυτή σε μεγάλο κέντρο διαμετακομιστικού εμπορίου δούλων, μολονότι η κίνηση της τοπικής αγοράς δεν εμφανίζει τους υψηλούς ρυθμούς άλλων αγορών. Πολλοί κάτοικοι της πόλης ήταν κάτοχοι δούλων που τους είχαν αγοράσει επί τόπου ή τους είχαν εισαγάγει από άλλα μέρη.
Από τις αρχές του 14ου αιώνα, ο τουρκικός κίνδυνος άρχισε να διαγράφεται καθαρά, με συνεχείς επιδρομές στα νησιά και τις ακτές της Ελλάδας. Στα 1392, ο τουρκικός στόλος χτύπησε τη Χαλκίδα.
Από το 1445, ξανάρχισαν ισχυρότερες οι τουρκικές επιδρομές στην Εύβοια και στα τέλη του 1446, η κατάσταση έγινε κρισιμότερη, καθώς ο Μουράτ Β' με ισχυρές δυνάμεις πλημμύρισε την Ελλάδα. Ο φόβος πλημμύρισε και την Εύβοια, ενώ η πανούκλα αποδεκάτισε τον πληθυσμό της και το μεγαλύτερο μέρος των μισθοφόρων που είχαν στη φρουρά τους οι Βενετοί. Εκτός από τις ανθρώπινες απώλειες, μηδενίστηκαν και τα έσοδα των Βενετών από τους φόρους, με αποτέλεσμα να σταματήσει η κατασκευή οχυρωματικών έργων που είχαν προγραμματιστεί στη Χαλκίδα. Γύρω στα 1450 έγιναν ισχυροί σεισμοί που καταστρέψανε τα τείχνη της Χαλκίδας και χρειάστηκε να έρθει προς βοήθεια από τη Βενετία συνεργείο οικοδόμων για την επισκευή. Τα έργα έγινα πιο εντατικά όταν ο Μωάμεθ Β' προχώρησε στην κατάληψη της Κωνσταντινούπολης. Η Βενετία συνέχισε εντατικότερα την κατασκευή οχυρώσεων στην πόλη διαθέτοντας τα έσοδα από τη φορολογία του τόπου και άρχισε να εφοδιάζει με μεγάλες ποσότητες προμηθειών για να μπορέσει ν' αντέξει σε μακρόχρονη πολιορκία. Αρχισαν να χτίζονται μεγάλες δεξαμενές νερού και να ανοίγονται πηγάδια. Οι αποθήκες πολεμοφοδίων μεγάλωσαν, έγιναν καινούριες και εφοδιάστηκαν με σημαντικές ποσότητες όπλων.
Τον Ιούνιο του 1470 μ.Χ. τουρκικός στόλος 300 πλοίων, με 60-70.000 άνδρες εισέπλευσε στο Νότιο Ευβοϊκό και αγκυροβόλησε δίπλα στη σημερινή συνοικία της Χαλκίδας, Βούρκο. Στις 18 Ιουνίου έφθασε ισχυρό τουρκικό στράτευμα με επικεφαλής τον ίδιο το Μωάμεθ τον Πορθητή. Οι υπερασπιστές της Χαλκίδας, αν και μειονεκτούσαν αριθμητικά, απόρριψαν τους όρους παράδοσης του Μωάμεθ. Όσο βρισκόταν σε πολιορκία η Χαλκίδα, τουρκικό ιππικό ξεχύθηκε σε πολλές περιοχές της Εύβοιας, επιδιδόμενο σε λεηλασίες και σφαγές.
Η Χαλκίδα τελικά λύγισε μπροστά στη στενή και ανελέητη πολιορκία των Τούρκων και γνώρισε μια από τις μεγαλύτερες σφαγές της ιστορίας. Με αυτό τον τρόπο έκλεισε η περίοδος της λομβαρδικής και ενετικής κυριαρχίας στη Χαλκίδα αλλά και σε ολόκληρη την Εύβοια.
Γενικά
Εύριπος
| Γέφυρα Ευρίπου Γέφυρα Ευρίπου (63) Μεσαιωνικό τείχος Χαλκίδας Μεσαιωνικό τείχος Χαλκίδας (36) Παλιρροϊκό φαινόμενο Ευρίπου | Πορθμός Ευρίπου (33) Πορθμός Ευρίπου Υψηλή γέφυρα (21) Υψηλή γέφυρα |
Ιεροί Ναοί
| Αγία Βαρβάρα (4) Αγία Παρασκευή Αγία Παρασκευή (7) Αγιος Δημήτριος (2) | Αγιος Νικόλαος (3) Αγιος Στέφανος (2) Ιεροί Ναοί Χαλκίδας |
Ιστορία
Ιστορικά κτίρια
Ιστορικοί χώροι
| Ιστορικοί χώροι Χαλκίδας Κακοκεφαλή (5) Μάνικα | Μάνικα (17) Ρωμαϊκό υδραγωγείο (1) |
Κάνηθος
| Κάνηθος Κάνηθος (18) Κάνηθος, Τάφος Σκαρίμπα (2) | Κάστρο Καράμπαμπα (44) Κάστρο Καράμπαμπα |
Μουσεία
| Αρχαιολογικό Μουσείο Χαλκίδας (45) Αρχαιολογικό Μουσείο Χαλκίδας | Λαογραφικό Μουσείο Χαλκίδας (3) Λαογραφικό Μουσείο Χαλκίδας |
Απαγορεύεται η αναδημοσίευση μέρους ή του συνόλου του περιεχομένου του παρόντος web site
με οποιοδήποτε τρόπο χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη.
με οποιοδήποτε τρόπο χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη.
Χρήσιμα τηλέφωνα στην κατηγορία
"Δήμος Χαλκιδέων"
"Δήμος Χαλκιδέων"
Αυτοδιοίκηση:
• Δήμος Χαλκιδέων: 22210 22314
• Νομαρχία Ευβοίας: 22213 51400, 22210 36000
Πολιτισμός:
• Αρχαιολογικό μουσείο Χαλκίδας: 22210 25131
• Ιστορικά αρχεία Χαλκίδας: 22210 85295
• Μουσείο φίλων του Σκαρίμπα: 22210 80134
• Εστία της γνώσης (Κόκκινο Σπίτι): 22210 77599, 22210 87860
Μετακινήσεις:
• ΟΣΕ Χαλκίδας: 22210 22386
• ΚΤΕΛ νομού Ευβοίας: Χαλκίδα: 22210 20400, Αθήνα: 210 8317163, Θεσ/νίκη: 2310 595409, Ιωάννινα: 26510 41248
Υπηρεσίες:
• Αστυνομικό τμήμα Χαλκίδας: 22210 83333, 22210 22100, 22210 89500, 22210 76135
• Τμήμα ασφαλείας Χαλκίδας: 22210 24574, 22210 74225, 22210 22384
• Τμήμα τροχαίας Χαλκίδας: 22210 21111, 22210 22513, 22210 27400
• Τμήμα τουριστικής αστυνομίας Χαλκίδας: 22210 77777
• Κεντρικό λιμεναρχείο Χαλκίδας: 22210 28888
• Πυροσβεστική υπηρεσία Χαλκίδας: 22210 80632, 22210 80631
Υγεία:
• Νοσοκομείο Χαλκίδας: 22210 21901-10
Διάφορα:
• Ελληνικός Ορειβατικός Σύλλογος Χαλκίδας: 22210 25230
• Δήμος Χαλκιδέων: 22210 22314
• Νομαρχία Ευβοίας: 22213 51400, 22210 36000
Πολιτισμός:
• Αρχαιολογικό μουσείο Χαλκίδας: 22210 25131
• Ιστορικά αρχεία Χαλκίδας: 22210 85295
• Μουσείο φίλων του Σκαρίμπα: 22210 80134
• Εστία της γνώσης (Κόκκινο Σπίτι): 22210 77599, 22210 87860
Μετακινήσεις:
• ΟΣΕ Χαλκίδας: 22210 22386
• ΚΤΕΛ νομού Ευβοίας: Χαλκίδα: 22210 20400, Αθήνα: 210 8317163, Θεσ/νίκη: 2310 595409, Ιωάννινα: 26510 41248
Υπηρεσίες:
• Αστυνομικό τμήμα Χαλκίδας: 22210 83333, 22210 22100, 22210 89500, 22210 76135
• Τμήμα ασφαλείας Χαλκίδας: 22210 24574, 22210 74225, 22210 22384
• Τμήμα τροχαίας Χαλκίδας: 22210 21111, 22210 22513, 22210 27400
• Τμήμα τουριστικής αστυνομίας Χαλκίδας: 22210 77777
• Κεντρικό λιμεναρχείο Χαλκίδας: 22210 28888
• Πυροσβεστική υπηρεσία Χαλκίδας: 22210 80632, 22210 80631
Υγεία:
• Νοσοκομείο Χαλκίδας: 22210 21901-10
Διάφορα:
• Ελληνικός Ορειβατικός Σύλλογος Χαλκίδας: 22210 25230
Τα δημοφιλέστερα άρθρα στην κατηγορία
"Δήμος Χαλκιδέων"
"Δήμος Χαλκιδέων"
Οι δημοφιλέστερες φωτογραφίες
στην κατηγορία "Δήμος Χαλκιδέων"
στην κατηγορία "Δήμος Χαλκιδέων"