Είναι πλέον σε όλους γνωστό ότι οι κίνδυνοι που απειλούν το περιβάλλον γίνονται συν τω χρόνω όλο και σοβαρότεροι. Οι αυξανόμενες ανθρώπινες επεμβάσεις στη φύση θα επιφέρουν αναπόφευκτα την ανατροπή της ισορροπίας και αρμονίας του κόσμου μας. Οι ιλιγγιώδεις και ανεξέλεγκτοι ρυθμοί, με τους οποίους συντελείται η υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος και της ανθρώπινης ζωής, είναι φυσικό να προκαλούν τρόμο σε κάθε σκεπτόμενο άνθρωπο. Όμως, αν και η καταστροφή συντελείται μπροστά στα μάτια μας, δεν το αντιλαμβανόμαστε. Συνηθίσαμε! Είναι μοιραίο, λέμε, και συνεχίζουμε να κοιμόμαστε ήσυχοι!

Στην καρδιά του βιότοπου ένα νεκροταφείο μηχανημάτων οδοποιίας και στίβες «βαρέων» σκουπιδιών.

Nότια των Ψαχνών και σε απόσταση 4 μόλις χιλιομέτρων βρίσκεται μια μεγάλη αμμώδης παραλία, που ήταν κάποτε από τις καθαρότερες και ομορφότερες του Ευβοϊκού. Η παραλία, μαζί με το γύρω λιβάδι και την ποταμιά, φέρει το όνομα Κολοβρέχτης - άγνωστο από πότε.

Το κεντρικό μονοπάτι του Κολοβρέχτη στρωμένο... φυσίγγια.

Κατά την αρχαιότητα, όλο το λιβάδι ήταν θάλασσα, ως τους πρόποδες των κοντινών λόφων, όπου έχουν εντοπισθεί οικισμοί από τα νεολιθικά ήδη χρόνια. Κάπου εκεί τοποθετείται και η αρχαία Μεσσαπία.

Ελαστικά αυτοκινήτων γεμάτος ο βούρκος - πλάι στην εκβολή της ποταμιάς.

Πριν μερικές δεκαετίες, το λιβάδι ήταν γεμάτο καλαμιώνες. Τα «μάτια» απ' όπου ανάβλυζε γλυφό νερό ήταν αμέτρητα. Οι αγρότες καλλιεργούσαν τα χωράφια τους με ήπιο τρόπο. Μαγγανοπήγαδα πολλά, αλέτρια, μουλάρια, καράμαξα. Στην παύση της δουλειάς, το κολατσό τους. Έβρισκαν καιρό να πάνε κι ως τη θάλασσα να δροσιστούν στα καθάρια νερά και να μαζέψουν τζουτζουβίλια, αχινούς, ακόμα και λασπόψαρα, με τα χέρια! Αυτά από την άνοιξη ως το φθινόπωρο. Τους χειμωνιάτικους μήνες βασίλευε γαλήνη στην περιοχή, εκτός βέβαια από το σημείο εκείνο που διέρχεται πολύ κοντά στη θάλασσα η εθνική οδός Χαλκίδας -Ψαχνών. Όμως, το κακό μικρό...

Τα σημάδια από πρόσφατη καύση της χαμηλής βλάστησης σε απόσταση μερικών δεκάδων μέτρων από το κύμα.

Στο μέσο περίπου της παραλίας, είχε στήσει το πρόχειρο μαγαζάκι (και κατοικία του) ο συχωρεμένος ο Μπαρμπα-Μήτσος ο Κατσαρός, πλάι στο γιοφύρι, κοντά στην εκβολή της ποταμιάς. Ο Μπαρμπα-Μήτσος, είχε διαμορφώσει το χώρο με αγάπη, με δέντρα και λουλούδια, παγκάκια, ακόμα και κούνιες για τα παιδάκια. Τα καλοκαίρια ήταν χαρά Θεού ο Κολοβρέχτης. Κανείς Ψαχνιώτης δεν έλειπε. Κι έφτανε κι ο Κωτσαλής με το τρίκυκλο ποδήλατό του που κουβάλαγε στο μικρό ψυγείο πάγου τα παγωτά, για τους λουόμενους.

Το κιόσκι στην «είσοδο» του Κολοβρέχτη (μπροστά στο κονάκι του Μπαρμπα-Μήτσου του Κατσαρού). Υπήρχε εδώ μια πηγή, αλλά... χάθηκε.

Γύρω στα 1980 τα πράγματα άλλαξαν. Είχαν ήδη πριν αρχίσει ν' αλλάζουν. Κανείς πια δεν πήγαινε για κολύμπι στον Κολοβρέχτη. Πέθανε κι ο Μπαρμπα-Μήτσος. Το λιβάδι γέμισε γεωργικά μηχανήματα. Ο καλαμιώνας συρρικνώθηκε. Τα τρεχούμενα νερά άρχισαν να στραγγίζουν. Αλλά το κυριότερο είναι ότι η θάλασσα άρχισε να λασπώνει, να θολώνει το νερό, να χάνεται η ζωή αργά-αργά.

Σήμερα πια η κατάσταση είναι πολύ χειρότερη, γιατί όλο αυτό το διάστημα δεν υπήρξε τροχοπέδη ή προστασία. Τα χωράφια έφτασαν ως τη θάλασσα. Μικρό μονάχα δείγμα του καλαμιώνα απόμεινε, σε ένα σημείο (εκεί που είναι βάλτος). Μαγαζιά και θερινές κατοικίες ξεφύτρωσαν αυθαιρέτως καθ' όλο το μήκος της ακτής. Σωροί εδώ κι εκεί σκουπίδια, ιδίως από πλαστικό και γυαλί. Τα φυτοφάρμακα μολύναν τα νερά, τις πηγές. Κι η θάλασσα, η θάλασσα, που έλεγε ο Σεφέρης «ποιος θα μπορέσει να την εξαντλήσει;», εξαντλήθηκε τελικά. Εργοστάσια ολόγυρα, βρώμα, λάσπες και χημικά απόβλητα.

Σκόρπιες μες στη βλάστηση οι αρχαίες κολόνες, που προφανώς μεταφέρθηκαν εκεί από τις πέριξ θέσεις (Βάρκα, Προφητ-Ηλίας, Αγία Παρασκευή...). Η περιοχή έχει τεράστιο αρχαιολογικό ενδιαφέρον.

Ο Κολοβρέχτης είναι ρηχή θάλασσα και, ως εκ τούτου, ιδιαίτερα ευαίσθητη. Στη λασπώδη πλέον αμμουδιά κείτονται τα κουφάρια αμέτρητα, από οστρακοειδή, καβούρια, πίνες κ.λ.π. Πάντως, παρά την απογύμνωση και την καταστροφή της φυσικής βλάστησης της περιοχής, χιλιάδες αποδημητικά πουλιά συνεχίζουν να βρίσκουν καταφύγιο εκεί: ερωδιοί, πρασινοκέφαλες πάπιες, νυχτοκόρακες, τσικνιάδες κ.ά. Υπάρχουν και τα πτηνά που είναι μόνιμοι κάτοικοι της περιοχής: ορτύκια, καμπίσιες πέρδικες, κότσυφες, μελισσουργοί κ.ά. Επίσης, χρόνια τώρα, έβρισκαν καταφύγιο στον Κολοβρέχτη αλεπούδες, λαγοί, σκίουροι, κουνάβια. Μέσα στους καλαμιώνες, στις γλύφες, ζούσαν ψάρια του γλυκού νερού και χέλια.

Αυτό ήταν το «μαγαζάκι» του Μπαρμπα-Μήτσου. Θα μπορούσε ίσως ν' αξιοποιηθεί, να γίνει φυλάκιο και να διοριστεί ένας φύλακας στο βιότοπο.

Όλα χάνονται σιγά-σιγά, όπως χάθηκαν κι οι άνθρωποι από τον Κολοβρέχτη. Συχνάζουν μόνο οι κυνηγοί να σκοτώσουν ό,τι βρουν μπροστά τους - σα να μη φτάνει η εκχέρσωση, σα να μη φτάνουν τα δηλητηριώδη λύματα των παρακείμενων βιομηχανιών, σα να μη φτάνουν τα φυτοφάρμακα, σα να μη φτάνει η αλλοίωση από τους αυθαίρετους και καταπατητές, σα να μη φτάνει κι η καύση της άγριας χλωρίδας για χάρη της εύκολης βοσκής!

Μιλάμε για την προοδευτική και ανεπανόρθωτη καταστροφή ενός μοναδικού και ανεκτίμητου υγροβιότοπου, ο οποίος, εκτός των άλλων, έχει και μεγάλη αισθητική αξία. Αλλοι φταίνε λιγότερο και άλλοι περισσότερο, μα είναι πολλοί αυτοί που φταίνε και πρώτ' απ' όλους η πολιτεία και τα όργανά της. Η ως τώρα αδιαφορία τους δεν μπορεί παρά να ισοδυναμεί με ενθάρρυνση και υπόθαλψη του καταστροφικού έργου. Μήπως λήφθηκε ως τώρα κάποιο μέτρο προστασίας; Μήπως τιμωρήθηκε κάποιος από τους τόσους παρανομούντες; Μήπως συνελήφθη ή έστω κατηγορήθηκε κανείς για λαθροθηρία, καταπάτηση, ρύπανση, μόλυνση; Μήπως επίσης έγινε κάποια σύσταση ή ενημέρωση έστω, κυρίως σε βοσκούς και αγρότες, σχετικά με τις επιβλαβείς δραστηριότητες και μεθόδους που χρησιμοποιούν αρκετοί απ' αυτούς;

Πολύ απλά, αν θα πεθάνει ή θα ζήσει ο Κολοβρέχτης εξαρτάται μόνο από μας, απ' όλους μας - δεν είναι θέμα μοίρας! Και για τούτο έχει νόημα να κάνουμε αγώνα. Ζητούμε όμως από το νεοφώτιστο Δήμο Μεσσαπίων να επιβεβαιώσει την προεξαγγελμένη οικολογική ευαισθησία του, να μελετήσει καλά την υπόθεση και να προβεί δίχως αναβολές σε δραστικές ενέργειες. Φθίνει ο Κολοβρέχτης και πεθαίνει, αλλά, αν το θελήσουμε στ' αλήθεια, θα σωθεί. Τη μοίρα του εμείς θα την πούμε! Καιρός για δράση!

«  Προηγούμενo άρθρo	Επόμενo άρθρo  »