Ο Αντώνης Καραχάλιος είναι ένας μεγάλος εικαστικός καλλιτέχνης, που στηρίχθηκε στις δικές του και μόνο δυνάμεις.

Σήμερα είναι 83 ετών και παραμένει σεμνός και... λιγομίλητος.

Ποτέ δεν δελεάστηκε από τη δημοσιότητα και τα καλλιτεχνικά κυκλώματα.

Το έργο του, όμως, έχει εγκωμιασθεί από σπουδαίους τεχνοκρίτες και συναδέλφους του.

Αν και αποφεύγει να μιλάει για τον εαυτό του, έκανε μια εξαίρεση χάριν της «Παρρησίας».

Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
Πείτε μας, κ. Καραχάλιε, δυο λόγια για τα παιδικά σας χρόνια...
Γεννήθηκα το 1919 στα Ψαχνά. Ήταν πολύ δύσκολη η ζωή τότε και μάλιστα για μια πολυμελή οικογένεια, όπως η δική μου. Από παιδί, πάντως, είχα καταλάβει την κλίση μου προς την τέχνη.

Πώς αρχίσατε να ασχολείστε με την τέχνη;
Μια μέρα το πήρα απόφαση και έφυγα από το σπίτι μου. Ξεκίνησα και πήγα με τα πόδια από τα Ψαχνά στην Αθήνα. Πέρασα πολύ άσχημα, μέχρι και σε παγκάκια κοιμόμουν και, για να τα βγάλω πέρα, δούλευα όπου έβρισκα, εισπράκτορας και τέτοια. Αλλά κατάφερα να μπω στην Καλών Τεχνών, από τον πρώτο χρόνο που βρέθηκα στην Αθήνα.

Ποια ήταν η συνέχεια;
Αποφοίτησα με πολλές διακρίσεις από τη Σχολή. Μου δόθηκε μάλιστα υποτροφία και πήγα στο Παρίσι, όπου συνέχισα τις σπουδές. Πήγα, γύρισα, αλλά δεν έπαψα να κάνω διάφορες δουλειές για να ζήσω. Ήταν σκληρές οι συνθήκες ζωής και δεν είχα καμιά βοήθεια. Δούλεψα και σε μουσεία κι ήταν σα να ξανασπούδαζα.

Τελικά, τι βρήκατε στην τέχνη;
Βρήκα κάτι μαγικό, που για πολλούς είναι άγνωστο.

Είστε περισσότερο γνωστός ως γλύπτης. Τι αντιπροσωπεύει για σας η γλυπτική;
Πολύ απλά, η γλυπτική είναι η ίδια μου η ζωή.

Έχετε άλλες φιλοδοξίες;
Όχι! Μέχρι να πεθάνω, θα ασχολούμαι με την τέχνη, τη γλυπτική και τη ζωγραφική.

Μπορείτε να μας πείτε δυο λόγια για το έργο σας;
Τι να πω; Έργα μου υπάρχουν σ' όλα τα μεγάλα μουσεία της Ελλάδας, στην Εθνική Πινακοθήκη, στο μουσείο Βορρέ, στην Κρήτη, στη Σάμο, βεβαίως στην Εύβοια, σε πλατείες και πάρκα...

Ποια είναι η σχέση σας με την πολιτική;
Δεν έχω σχέση και δε μου αρέσει καθόλου να πάω στα καφενεία και να τσακώνομαι για τα κόμματα.

Πώς βλέπετε τον κόσμο σήμερα;
Έχει αλλάξει πολύ. Το πιο σπουδαίο, πάντως, που λείπει από τη σύγχρονη ζωή, είναι η γαλήνη!

ΟΙ ΚΡΙΤΙΚΕΣ
Αντλούμε το υλικό μας από το καλαίσθητο λεύκωμα με τίτλο «Α. ΚΑΡΑΧΑΛΙΟΣ - Γλυπτική, σχέδια, ζωγραφική», που έχει εκδώσει η Δημόσια Βιβλιοθήκη Χαλκίδας. Στο προλογικό του σημείωμα, ο Πρόεδρος της Βιβλιοθήκης, κ. Ευάγγελος Τσονίδης, μεταξύ των άλλων επισημαίνει τα εξής:
«Με μια υποκειμενικότητα που δεν κρύβεται υποκριτικά και σεμνότυφα, με ένα είδος αφαίρεσης που προκαλεί τη φαντασία να συμπληρώνει ό,τι έξυπνα και σκόπιμα λείπει, με μια χρωματική παλέτα που θωπεύει το μάτι και γεννάει συνειρμούς, ο Καραχάλιος καταφέρνει να τα έχει καλά με τις αισθήσεις μας και να επικοινωνεί με τις ψυχές μας (...).

Αδέσμευτος από σχολές, τεχνοτροπίες και ιδιώματα, αποκτά τη δική του καλλιτεχνική ταυτότητα και διαμορφώνει τη δική του εικαστική φιλοσοφία. Ατίθασος και αψύς από τη φύση του, δυστροπεί σε περιορισμούς του ορίζοντα και, από έλλειψη, προφανώς, ικανότητας προσαρμογής, δεν καταφέρνει να χωρέσει και να βολευτεί σε κοινωνικά ή καλλιτεχνικά καλούπια (...).

Με όλα αυτά γνωστά και δεδομένα, δίκαια αναρωτιέται κανείς ποια θα ήταν η θέση του Καραχάλιου στο εικαστικό στερέωμα εάν, παράλληλα με το θείο του χάρισμα, είχε και μια μεγαλύτερη επιτηδειότητα στις δημόσιες σχέσεις (...)».

Κριτική από τον Παν. Χρ. Χατζηγάκη
«Με τον επίλεκτο γλύπτη Αντώνη Καραχάλιο με συνδέουν δεσμοί μακροχρόνιας, ειλικρινούς, άδολης και ακατάλυτης φιλίας, η οποία είναι αποτέλεσμα της μετάλλαξης και μετουσίωσης μιας αρχικής ανεπιφύλακτης εκτίμησης για τα δημιουργικά καλλιτεχνικά του επιτεύγματα. Ο Καραχάλιος δεν στράφηκε προς την τέχνη για να αναζητήσει ένα επάγγελμα. Τον παρακίνησε ο ένθεος ζήλος, η ιερή φλόγα, η οποία εμφωλεύει σε εκλεκτά, επιλεγμένα από τη θεία πρόνοια πνεύματα και τα ωθεί προς την κάθε μορφής υψηλή πνευματική δημιουργία.

Γεννημένος στα Ψαχνά, γρήγορα αισθάνθηκε κάτι να τον παρωθεί προς υψηλές πνευματικές αναζητήσεις, αισθάνθηκε την ανάγκη της πνευματικής δημιουργίας και αντιπαλεύοντας προς τις οικογενειακές αντιδράσεις που τον ήθελαν ένα ακόμη εργατικό χέρι για τις δουλειές της αγροτικής του οικογένειας, έκανε την επανάστασή του και κατευθύνθηκε προς την πρωτεύουσα, αναζητώντας έναν άλλο κόσμο, έναν κόσμο πνευματικό, έναν κόσμο δημιουργικό, στον οποίο θα μπορούσε να βρει διέξοδο το δαιμόνιο το οποίο υπέβοσκε εντός του. Εκεί έγινε αμέσως δεκτός στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών και μαθήτευσε σε δασκάλους οι οποίοι από την πρώτη στιγμή, προς τιμήν τους, διέγνωσαν το δημιουργικό του τάλαντο. Τιμήθηκε με βραβεία και επαίνους της Σχολής και αργότερα, μετά την αποφοίτησή του, του χορηγήθηκε από το Πανεπιστήμιο Αθηνών υποτροφία για το Παρίσι, το οποίο, την εποχή εκείνη, ήταν το πνευματικό κέντρο και η καλλιτεχνική πρωτεύουσα του κόσμου ολόκληρου. Πήρε μέρος σε δέκα πανελλήνιες κρατικές εκθέσεις, οργάνωσε πολλές ατομικές και εκπροσώπησε επάξια τη χώρα μας σε διάφορες διεθνείς Μπιενάλε και άλλες οργανωμένες από το κράτος εκθέσεις σε κέντρα του εξωτερικού και μετέσχε σε πολλές άλλες ομαδικές, επισύροντας πάντοτε ευμενείς κριτικές και την αμέριστη επιδοκιμασία του κοινού. Επίσης, τιμήθηκε με πολλά πρώτα βραβεία σε Πανελλήνιους διαγωνισμούς, με συνέπεια τη δημιουργία πολλών μνημείων, τα οποία κοσμούν διάφορες περιοχές της χώρας, όπως και πολλά έργα του αποτελούν τμήμα δημόσιων και ιδιωτικών συλλογών του τόπου μας και του εξωτερικού (...)

Ο Αντώνης Καραχάλιος, με την πηγαία, έμφυτη αντίληψη της Τέχνης, είναι μια ολοκληρωμένη καλλιτεχνική προσωπικότητα, που προσέφερε στην τέχνη υψηλής στάθμης έργα: από τη μικρογλυπτική, τη γλυπτική εσωτερικού χώρου, την υπαιθριακή γλυπτική, το ανάγλυφο, ως την επιβλητική μνημειακή γλυπτική του. Μας έχει δοθεί η ευκαιρία να εκτιμήσουμε εντυπωσιακά του μνημεία, που κοσμούν διάφορους χώρους ελληνικών πόλεων. Και πάντοτε, δεν μπορεί κανένας, παρά να εκτιμήσει τη σωστή αντίληψη του όγκου, που όχι μόνον αντέχει στην αντιπαράθεσή του με το συντριπτικό μέγεθος του φυσικού περίγυρου - που αποτελεί συνήθως τον κίνδυνο εξουθένωσης ενός αδύναμου γλυπτικού έργου - αλλά δένεται μαζί του, και, τελικά, σου δημιουργεί την εντύπωση πως αποτελεί ένα ενιαίο αναπόσπαστο τμήμα του και μία φυσική προέκταση του χώρου μέσα στον οποίο έχει τοποθετηθεί. Κατόρθωσε να υποτάξει το χώρο, να τον καταστήσει χώρο δικό του, να εντάξει το χώρο στο έργο του, αντί το έργο να ενταχθεί δουλικά μέσα σ' αυτόν. Γιατί ο χώρος έχει καταστεί, με την ευρηματική διαίσθηση του καλλιτέχνη, προσωπική, και θα μπορούσε κανένας να πει, προφητική του συνείδηση.

Δεν θα ήθελα να αναφερθώ σε συγκεκριμένα επιτεύγματα από τα πολλά μνημειακά έργα του καλλιτέχνη, εγκατεσπαρμένα σε διάφορα σημεία του ελληνικού χώρου, γιατί θα αδικούσα τον καλλιτέχνη, ξεχωρίζοντας κάποια απ' αυτά. (Αλλά δεν θα αντέξω στον πειρασμό να μνημονεύσω, τον επιβλητικό ανδριάντα του Βελισσαρίου στην Κύμη Ευβοίας, το μνημείο πεσόντων στη Στιμάγκα Κορινθίας, το έξοχο μνημείο των κρεμασμένων από Γερμανούς παιδιών και τον ανδριάντα του Στρατηγού Σαράφη, στα Τρίκαλα). Πολυπρόσωπα, είτε ανδριάντες ή και απλώς μνημειακού χαρακτήρα, καταλείπουν πάντοτε την εντύπωση της ολοκληρωμένης γλυπτικής μορφής. Έχουν όλα το χαρακτήρα του μνημειώδους, που, άλλωστε, αποτελεί τον προορισμό τους (...)».

Κριτική από τον Α. Απέργη
«Το παιδί αυτό το ατίθασο και βίαιο, όπως παρουσιάστηκε στα πρώτα χρόνια των σπουδών του στη Σχολή Καλών Τεχνών, εμφανίζει σήμερα με την έκθεσή του στην Γκαλερί Σαρλά μιαν αποκάλυψη. Όλη του η δουλειά με την πρώτη ματιά που θα ρίξει κανείς, έχει ένα δέσιμο με συνέπεια και διακρίνει κανείς καθαρά ένα σταθερό δρόμο ανόδου. Ό,τι παρουσιάζει είναι σαφής εγγύησης για την σταθερότητα της πορείας.

Με συγκίνηση, ομολογώ, αντίκρισα τις δυνάμεις που κρύβονταν μέσα σ' αυτόν τον ατίθασο χαρακτήρα που δε σου αφήνει εύκολα ανοιχτό παράθυρο για να δεις ποιος είναι. Όμως αυτήν την ανησυχία, με την οποία η φύσις τον επροίκισε έπρεπε να περάσουν τόσα χρόνια για να μας δείξει σε μια μέρα με την έκθεση αυτή.

Εύχομαι και πιστεύω πως ο Καραχάλιος θα συνεχίση τον δύσκολο αυτόν δρόμο για να πλουτίση την Ελλάδα μια μέρα στον τομέα της Τέχνης και την ιδιαίτερη πατρίδα του, την πατρίδα του Σκαλκώτα».
Α. ΑΠΕΡΓΗΣ γλύπτης («ΚΡΙΤΙΚΗ» 24-4-53)

Υπάρχει πληθώρα δημοσιευμάτων και εγκωμιαστικών κριτικών για το έργο του Αντώνη Καραχάλιου, αλλά αρκεσθήκαμε στα κατά τη γνώμη μας αντιπροσωπευτικότερα, κάνοντας μια δύσκολη αλλά και επιβεβλημένη επιλογή, λόγω του περιορισμένου μας χώρου. Ευχαριστούμε θερμά τον Αντώνη Καραχάλιο που μας δέχθηκε στο εργαστήριο του και μιλήσαμε. Κυρίως, όμως, τον ευχαριστούμε που τιμά τον τόπο μας, τη χώρα μας και την τέχνη, με τρόπο τόσο σεμνό και ουσιαστικό.

Συνεργάσθηκαν: Οδυσσέας Ρουσόδημος και Μιχάλης Σπύρου

«  Προηγούμενo άρθρo	Επόμενo άρθρo  »