Γράφει ο Δημήτρης Αντωνίου

Ο άνθρωπος σήμερα έχει ανοίξει τα φτερά του στο αχανές διάστημα, για να ανακαλύψει νέους κόσμους, αφού πρώτα πάτησε σαν εφαλτήριο στο φεγγάρι.

Κι όμως αν αυτό είναι μια άλλη κατάκτηση, η γνώση του εαυτού του τι να σημαίνει άραγε; Αυτογνωσία μια λέξη εύκολη να αναλυθεί στα συστατικά της, δύσκολα να γίνει πραγματικότητα.
Απ' την αρχαιότητα ο ελληνικός πολιτισμός ήταν ανθρωποκεντρικός. Ο Χείλων ο Λακεδαιμόνιος, ένας απ' τους εφτά σοφούς, συμβούλευε τους συνανθρώπους του: "Γνώθι σαυτόν", δηλαδή γνωρίστε τον εαυτό σας.

Όταν έχουμε λοιπόν επίγνωση του εαυτού μας, καλή γνώση των ψυχοπνευματικών μας δυνάμεων και των σωματικών, αποφεύγουμε σφάλματα και παραλείψεις. Ο άνθρωπος δε γίνεται εγωιστής, ούτε δειλός, δεν κυριεύεται από αχαλίνωτη αισιοδοξία, ούτε από απαισιοδοξία. Δεν τρέφει αυταπάτες, δεν υπερτιμά ούτε υποτιμά κανέναν. Είναι σε θέση να λύσει τα διάφορα προβλήματα της ζωής του σωστά, ενεργοποιώντας τις δυνάμεις του. Κάθε βήμα του στη ζωή γίνεται συνειδητά και υπεύθυνα.

Με την αυτογνωσία ο άνθρωπος ανοίγει τα παράθυρα της ψυχής του. Επισημαίνει τα προτερήματά του και τ' αναπτύσσει. Διακρίνει τις αδυναμίες του, τα ελαττώματά του, τα πάθη του και τα ξεριζώνει από την καρδιά του. Έτσι κάνει μια κάθαρση στον εσωτερικό του κόσμο και πετά καθετί το άχρηστο, το ταπεινό, καθετί που έρχεται σε αντίθεση με την ηθική. Όπως ο ζωγράφος παρατηρεί τον πίνακά του και τον συμπληρώνει και τον διορθώνει, έτσι και ο άνθρωπος παρατηρώντας την ψυχή του βλέπει τις ελλείψεις της και τις συμπληρώνει και τα ελαττώματά της και τα διορθώνει.

Με τον τρόπο αυτό εξωραΐζει την ψυχή του και φτάνει στην ηθική τελείωση.

Και έρχεται ο Σωκράτης να προκαλέσει αναταράξεις και προβληματισμούς, ανατροπές: "Εν οίδα, ότι ουδέν οίδα".

Σαν σκεπτόμενος άνθρωπος κι εγώ έχω την άποψη ότι είναι αδύνατον ο άνθρωπος να έχει πλήρη αυτογνωσία. Όσα γνωρίζει κάποιος για τον εαυτό του είναι ένα απειροελάχιστο τμήμα αυτού, αυτό που λέμε λογική.

Αν κοιτάξεις βαθιά μες στην ψυχή σου θα διακρίνεις την άβυσσο του α-συνείδητου, των παθών και των ενστίκτων, είναι σαν να αρχίζει ένα νέο ταξίδι σ' έναν άλλο "διαστημικό κόσμο".

Πόσες φορές δεν έχουμε μάθει για ανθρώπους που ενήργησαν πάνω απ' τις δυνάμεις τους και τους ονομάζουμε θαυματοποιούς, υπεράνθρωπους κτλ.

Όλοι έχουμε μέσα μας άγνωστες και ανεξερεύνητες δυνάμεις, που κυρίως στις δύσκολες στιγμές σε περιόδους εγρήγορσης τις φέρνουμε στην επιφάνεια μέσα από το χάος του υποσυνείδητου και πετυχαίνουμε πράγματα που φαίνονται αδύνατα κι απίθανα.

Μεγάλες επιστημονικές ανακαλύψεις, θεωρία της σχετικότητας, κοινωνικοϊατρικές ανακαλύψεις προς όφελος της ανθρωπότητας, ηρωισμοί.

Ας συνεχίσουμε λοιπόν το θαυμαστό ταξίδι της εξερεύνησης του εαυτού μας έχοντας πάντοτε σαν στόχο το ότι με την αυτογνωσία βοηθούμε αφενός μεν τον εαυτό μας, γιατί γινόμαστε καλύτεροι και αφετέρου το κοινωνικό σύνολο, γιατί καλύτεροι άνθρωποι δημιουργούν καλύτερη κοινωνία.

«  Προηγούμενo άρθρo