Τοπωνυμιακά τινά της Β. Εύβοιας

Το όρος Καβαλλάρης.
Η ιστοριοδιφική αυτή εργασία πάνω στην τοπωνυμιακή έρευνα της Βόρειας Εύβοιας, παρουσιάστηκε σαν εισήγηση στις 10/5/03 στις εργασίες της 9ης Διημερίδας για την "ιστορία και τον πολιτισμό της Εύβοιας" που οργάνωσε με επιτυχία το τοπικό τμήμα της Εταιρείας Ευβοϊκών Σπουδών Λίμνης. Μέρος της εργασίας αυτής είχε αποσταλεί τον Ιανουάριο του 2000 στην Βασιλεία της Ελβετίας στον κ. RENE - WAHLI - SAVVIDIS της εκεί Ελληνικής παροικίας, βοηθό του διαπρεπούς αρχαιολόγου - καθηγητού και Διευθυντού της Ελβετικής Αρχαιολογικής Σχολής και επί χρόνια ανασκαφέα της Ερέτριας κ. KARL REBER, προκειμένου να διευκολυνθεί η ιστορική και αρχαιολογική έρευνα της περιοχής μας, που - πιθανόν - είναι στις προθέσεις τους. Χρησιμοποιώντας το δικαίωμα της αυτονομίας που επιβάλει η εργασία του καθ' ενός και με σαφή γνώση αλλά ωστόσο και με συνειδητή παράκαμψη της αυστηρής - επιφυλακτικής - επιστημονικής επιχειρηματολογίας, προσπάθησα και στην εργασία αυτή να δώσω τις τολμηρές ερμηνείες μου για τοπωνύμια της Βόρειας Εύβοιας, τόπους που από τα γεννοφάσκια μου έζησα και αγάπησα. Φυσικά απόψεις και κριτικές θ' ακουστούν και πρέπει να ακούγονται για την περαιτέρω προώθηση και ολοκλήρωση της έρευνας. Ωστόσο, η τοπωνυμιακή έρευνα, στο μεγαλύτερο μέρος της στηρίζετε στην σαφή εικόνα και γνώση του ντόπιου - γηγενούς παράγοντα, που έχει περπατήσει βήμα με βήμα την περιοχή του κι έχει συγκεντρώσει πλήθος ιστορικό - λαογραφικό - παραδοσιακά στοιχεία και που με την καλή γνώση που διαθέτει, μεθοδολογεί και κατευθύνει την έρευνα προς την ζητούμενη απόδειξη. Και φυσικά μέσα από την σοφότατη αντίληψη του λαού μας, στα παροιμιακά του γνωμικά: " όσα ξέρει ο νοικοκύρης, δεν τα ξέρει ο κόσμος όλος"
Δημήτρης Αποστόλου "Ελύμνιος"

Το τοπωνύμιο (γράφει στη μεγάλη λαογραφική του εγκυκλοπαίδεια ο Κ. Ρωμαίος) είναι σαν μια επιτύμβια στήλη, που κι αν χάθηκε το άλλοτε σημαίνον στοιχείο του, (τύμβος - κάστρο - τάφος - εκκλησιά κ.λ.π) που υπήρχε εκεί και σήμερα δεν υπάρχει κι αν το χάος του διαδραμόντος χρόνου κατεκάλυψε το σύμπαν (όπως πάλι γράφει ο ιστορικός του Ελυμνίου Ν. Μπελάρας) κι αν τα φυτονύμια που δημιούργησε η σαβάνα της βλάστησης πευκιάς - Λόγκος - Μουρτιάς - Μουρτερά - Αχλαδερή - Βατερή, έφεραν την δική τους διαφοροποίηση στην ιστορικότητα του τοπίου, το ιστορικό τοπονύμιο θα καταμαρτυρά στο χρόνο και εσαεί, ακριβώς, την ιστορία του τόπου κι αν στις σημερινές μέρες της θετικής πρακτικής επιστήμης, η τοπονυμιακή έρευνα μοιάζει να μένει. " εκτός εποχής" (ποιος νοιάζεται γι' αυτά;) Κάστρο - Καστριά - Καστρί - Καστέλα - Πύργος - Πυργάκι - Παλιομονάστρι - και Καλογερικά - Δαφνοκούκι - Έλληνας - Μυρμηδόνες - Ακαϊδες - Σιδεροκάστρι - Καντήλι (Μάκιστος) - Κάκαβος - Τρούπ - Τράζ - Δαμιανός - Κόφινας - Κάτεργο - Σαραντάκοπο - Σέληνα - Ήλια - Γεράνια και Γερανίας (ποταμός των Ροβιών) - Τελέθριον - Ταλαντία (Ιστιαία) - Ωρεός - Αιδηψός Κήρινθος - οροβίαι - Ελύμνιον, όλες αυτές ελάχιστες και μόνον - τοπονυμίες και ονομασίες πόλεων απ' την Βόρεια Εύβοια - ονομασίες παλιές και παμπάλαιες, που παίρνουν απ' το σήμερα στην Τουρκοκρατία, φθάνουμε στα Βυζαντινά (αλλά και στα φραγκοβενετσιάνικα χρόνια), κι' ύστερα (πάμπολες απ' αυτές) οδηγούνε πίσω στην Αρχαία Ελλάδα και πιο πίσω από το Δωδεκάθεο σε χρόνους Ηλιολατρείας κι ακόμη πιο πίσω σε κατάλοιπες ρίζες πανάρχεων λέξεων (Πελασγικών) της εποχής (των προϊστορικών Λελεγών, Φλεγύων, των Περαιβών κ.α. τότε πρώϊμων της Β. Εύβοιας φύλων και κατοίκων. Μελετώντας τον ερευνητή της Πελασγικής γλώσσας (και στο χώρο της δικής μας κεντρικής Ελλάδας) Απόστολο Σπήλιο, είδε πως βρίσκονται λέξεις, ή συνδετικά λέξεων, ή πρώτο - και δευτεροσύλαβα λέξεων με Πελασγική προέλευση Πε-λι-ας (μυθικός βασιλιάς της Ιωλκού Πη-λε-ας (Αργοναυτική εκστρατεία - Μυρμηδόνες - πατέρας Αχιλλέα) Πήλι (που σημαίνει στα Πελασγικά δάσος - και πόσο δάσος δεν έχει και το Πήλι το δικό μας και το Πήλιον όρος της απέναντι Μαγνησίας.
Τη-λε και τε-λε το βουνό μας Τελέθριον (το τη-λε σημαίνει την τηλεμεταφορά π.χ. Τηλέφωνο, τηλέγραφος, τηλεόραση), Τα-λα και Ταλαντία η αρχαία ονομασία της Ιστιαίας αλλά και Α-Τα-λαντη, (απέναντι Φθιώτιδα και Ατάλαντος - Πήλι Βόρειας Εύβοιας), να μερικές σήμερα δυσερμήνευτες νοηματικά λέξεις, που είτε από παράλαξη του λεκτικού τύπου (ορθογραφία) είτε από γλωσσική παραφθορά (ιδιωματισμός) έχουν ωστόσο ομόηχη - ηχητική συγγένεια και φορές ενοιολογική συγγένεια (πέτρα - κοτρώνη - λαλάρι), και θα φτάσουμε και στο Καβαλάρι - Καβαλάρ.

Τοπωνύμια λοιπόν, που ενοιολογικά μας συνδέουν με γεγονότα και καταστάσεις, μυθολογικών - προϊστορικών και ιστορικών χρόνων, ή φορές προερχόμενα από την δημιουργική φαντασία και τις μεταφυσικές ανησυχίες του ανθρώπου - όντος από τα λίθινα χρόνια που προβληματίζεται, εξερευνά τον περίγυρο και τον " σύμπαντα κόσμο" του, προσωποποιεί, θεοποιεί, πιστεύει και ελπίζει, " σταμπάρει" εδράζει και καθεδράζει σε τοπωνύμιο το βιωματικό και φιλοσοφικό του πιστεύω. Είναι σίγουρο πως η ετυμολογική εξήγηση ενός τοπωνυμίου είναι ιδιαίτερα " ανιαρή" και κουραστική υπόθεση για τους αδιάφορους, κι αυτό γιατί ο ερευνητής δεν αρκεί μόνο να αναφέρει την λέξη - ρίζα που το παράγει, αλλά πρέπει με βάση τα γραμματικά και φιλολογικά στοιχεία της πλουσιώτατης (το ίδιο δύσκολης) Ελληνικής γλώσσας να χρησιμοποιεί σαν καταλύτες, τις παρηχήσεις και συνηχήσεις (ήτοι τις ομόηχες - ηχητικές συγγένειες).

Καβαλ(λ) άρης
Το βουνό αυτό, λίγο Β.Α των παραλιακών Ροβιών (αρχ. Οροβιαί), στα χρόνια μας (και από το μισά του 16ου μ.Χ. αι.) είναι δεμένο άρρηκτα με την παρουσία του Οσίου Δαυϊδ του επικαλούμενου "Γέροντος" και φυσικά από την ύπαρξη ως τα σήμερα της Ιεράς που ίδρυσε Μονής του πάνω σε παλιό προϋπάρχοντα ναό της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος. Το ύψος του Καβαλάρη (πότε με ένα και πότε με δύο " λ" (λάμδα) (παράλλαξη γραφικού και λεκτικού τύπου), είναι 934 μ., παραφυάδα του ευρύτερου Ξηρού ή Ξηρόν όρος, που λίγο βορειότερα φθάνει τα 1000 μ. (περίπου) μέτρα. Ξηρόν όρος και αμφιβάλω γιατί αφού το βουνό αυτό, (παρ' όλες τις παράλογες σημερινές πυρκαγιές), παραμένει ολόδασο, και χλωρό, που ίσως θα του ταίριαζε η ονομασία - αντί Ξηρόν - χλωρόν όρος. Η μυθική χλωρίδα - κόρη της Περσεφόνης - κάπου αδιάκριτα κάνει την παρουσία της εδώ, αφού παντρεύεται τον Νηλέα!... Η χθόνια Περσεφόνη (Φαρσέφασα και Φερεφόνη = η φέρουσα φωνή), αλλά και πέρα - φωνή, από τη βουή των γεωφυσικών φαινομένων, είτε επιφανειακών χειμάρρων και φαραγγιών (Νηλέας - Αράπης -Αραπος - Αρατος - Αραχθος = Πελασγικές λέξεις για το νεροσυντριφτή, που " χαλάει κόσμο" χείμαρρο, είτε των υπόγειων ηχούντων καρστικών υδροροών, η χθόνια λοιπόν Περσεφόνη, που πρέπει να λατρευόταν σε Νεκυϊομαντείο - Νεκρομαντείο της περιοχής μας από Κήρινθο (Κήρες: Ερινύες του κάτω κόσμου), μέχρι Νηλέα (μαύρο, Αράπη, βουή φαραγγιού), υπόνοιες που άφησε και ενδεικτικά ο ιστορικός της Εύβοιας Γουναρόπουλος για Νεκρομαντείο στην περιοχή, αλλά και λίμνη Αορνο (α - όρνις που δεν ζυγώνουν πουλιά), φανερώνουν ένα ερεβώδη " θανατότοπο".

Αλλά ας επανέλθουμε στο Ξηροχώρι, το όρος Ξηρόν, που -όπως υποστηρίζω - θα έπρεπε να ονομάζεται μάλλον χλωρόν. Αυτή μου η άποψη δεν είναι αυθαίρετη εικασία αφού ενδεικτικές, πληροφορίες για το Ξηροχώρι, που το θέλουν να παίρνει το όνομά του από το όρος Ξηρόν, το θέλουν και χλωροχώρι (και ως εκ τούτου το όρος χλωρόν). Τέτοιες πληροφορίες μας έρχονται σε έμμετρους στίχους από τον ιερωμένο Καισάριο Δαπόντε στα τέλη του 1770, αλλά και από τον σύγχρονο (βέβαια σήμερα μακαρίτη) ιστοριοδίφη της Ιστιαίας Αγγελο Στέφο. Το όλο τούτο συγκρότημα των βουνών της Β. Εύβοιας, εντάσσεται στο γενικότερο και πιο χαρακτηριστικό βουνό, δηλ. το Τελέθριον όρος. Τέλος, η έντονη παρουσία του σε παλαιούς πορτολάνους - χάρτες, μέχρι και την "Μεγάλη Χάρτα" του Ρήγα Φεραίου το 1797 (βασισμένη κι αυτή σε παλαιότερη, του barthelemy του 1788), το βουνό αναφέρετε σαν NESO (ή NESSO), Ή Νέσσιον όρος κ.α. παρεμφερείς γραφές (παράλαξη γραφικά - λεκτικού τύπου, αλλά με ομόηχη συγγένεια).

Η αρχαία πόλη - προστάτιδα του Διονύσου Νύσσα, και το ιερό της βουνό (ηγάθεον Νυσήϊον όρος) της ομηρικής Ιλιάδας, ταυτίζονται με την υπάρχουσα αρχαία πόλη Νύσσα της βόρειας Εύβοιας και με το Νύσιον όρος, που οι παλαιοί χαρτογράφοι το καταγράφουν στη θέση του σημερινού Ξηρού όρους - Καβαλλάρη. Όσο για την ονομασία του Καβαλάρης (και ας γίνει εδώ μια πρώτη - πρώτη ανακοίνωση), χαρτογραφικές απεικονίσεις του 1887 του εξερευνητικού σκάφους SYLVIA στηριγμένες σε παλαιότερες Βρετανών ερευνητών του 1846 του κάπταιν GRAVES και των αξιωματικών του, θέλουν το βουνό με το αυτό όνομα: Καβαλλάρης.

Ξηρόν όρος - Καβαλάρης - Τελέθριο, που στο γενικό σύνολό τους αποτελούν μια θάλασσα βουνοκορφών, με διάφορες τοπικές ονομασίες, αλλά που δεσπόζουν μέσα στο χρόνο (είτε σε χάρτες καταγραμμένες, είτε σαν τοπική παράδοση) οι ονομασίες Τελέθριον - Βαλάντι - όρος Γαλτσάδες - Ξηρόν όρος Νύσιον - Καβαλάρης.

Κι εδώ ας έρθουμε στον Καβαλάρη: οι περισσότεροι, υποστηρίζουμεπως το γεωμορφολογικό σχήμα του βουνού σαν ράχη αλόγου, ή άλλου συμπαθούς επιβατηγού τετραπόδου (όνος - ημίονος), χαρακτηρίζει και επεξηγεί το τοπωνύμιο, όπως αρχικά αναφέρθηκα στα γεωμορφολογικά στοιχεία. Μελετητής και σχετικά καλός γνώστης της Μυθολογίας - αυτού του απέραντου χώρου των πληροφοριών - και της χωρογεωγραφίας της γύρω περιοχής μας, είδα τις ιστορικές - προϊστορικές σχέσεις της Βόρειας Εύβοιας με του αντίκρυ κοντινούς της Μαγνησίας κατοίκους, και επισκέπτης ο ίδιος των χωριών του Πηλίου όρους (κατοικίας των μυθικών αλογανθρώπων - Κενταύρων) είχα την ορατή, κοντινή αίσθηση μαζί και ανταπόκριση των βουνών της Μαγνησίας και του δικού μας Ξηρού όρους - Τελεθρίου - Καβαλάρη, κάτι που με μια συμφέρουσα πρακτική στα αρχαία Βυζαντινά και Φραγκοβενετσιάνικα χρόνια λειτουργούσε το σύστημα των φρυκτωριών της, (τηλέ - φωτο - επικοινωνία), τόσο τη νύχτα με φωτιές από βίγλες - οπτήρες πύργους αλλά και με καπνούς τη μέρα -Μεροβίγλια. (τέτοια τοπωνύμια υπάρχουν σε κορυφές βουνών στη Β. Εύβοια και στη μεριά της Ιστιαίας - αναφέρεται στα λαογραφικά του και ο μακαρίτης Τάσος Παπαποστόλου)

Η κοντινή - αντικρινή σχέση Θεσσαλών και Βορειοευβοέων και τα μεταναστευτικά φύλα που απ' την Θεσσαλία περάσαν στη Εύβοια (Περραιβοί - πέραν της Ευβοίας Ιστιαίοι, Φλεγύες κ.α.), δεν είναι άσχετη με τους αλογανθρώπους - Κενταύρους του Πήλιου όρους, που δεν ήταν άλλοι από τους ασέλωτους Ιπποδαμαστές Θεσσαλούς, ("ίππον Θεσσαλικόν", έλεγαν οι αρχαίοι, καθώς και σήμερα η Θεσσαλία θεωρείται ο ιδανικότερος τόπος αναπαραγωγής των ίππων και μάλιστα τα αρχαία χρόνια νομίσματα της Θεσσαλίας είχαν εγχάρακτους ίππους, ακόμη και η σημερινή ποδοσφαιρική ομάδα της Λάρισας, έχει άλογα στο σύμβολό της). Αυτοί οι σφιχτοαγκαλιασμένοι με το λαιμό και την χαίτη του αλόγου ασέλωτοι καβαλάρηδες, αργότερα, σε λαογραφικές απεικονίσεις και μύθους, έγιναν αλογάνθρωποι - Κένταυροι - Καβαλάρηδες με συγγενικές διαφοροποιήσεις, όπως ιπποκένταυροι, ονοκένταυροι, τραγοκένταυροι, ακόμη και ιχθυοκένταυροι.

Νύσιον όρος και NESSO, Νέσος και ο αλογάνθρωπος - Κένταυρος που ερωτεύθηκε και τόλμησε να προσβάλει την όμορφη Δηϊανειρα (τη γυναίκα του του ημίθεου Ηρακλή), ο Ηρακλής πάλι που ήρθε να θυσιάσει στη Β. Ευβοϊκή μας περιοχή - ακρωτήριο Κήναιο με τον υπηρέτη του Λίχα (Λιχάδες νησιά, Λιχαδονήσια),ο έρωτας του ημίθεου με την Ιόλη και ο ύποπτος ρόλος του αλογανθρώπου - Κένταυρου Νέσου στα Βορειοευβοϊκά αυτά γεγονότα, φέρνουν τον Νέσο - Νύσιον - Καβαλάρη ακριβώς πολύ κοντά σε αυτά τα γεγονότα. Κι ακόμα στα παραφυαδικά παράλια του Νέσσο - Καβαλάρη (στην ανατολική είσοδο των Οροβιών - Ροβιών), βρίσκεται η πευκόφυτος παραλία Αράκλης - Ηρακλής (Ηράκλειο την θέλουν οι ιστορικοί της Εύβοιας) όπου και ενδεικτικά (προς το παρόν) αρχ. Ευρήματα από υποθετικό ναό εκεί του Ηρακλέους. Βρισκόμαστε στο Νέσο - Καβαλάρη - Ηρακλή - Ροβιές (μιλήσαμε για την σχέση Καβαλάρη, Ιπποκένταυρου Νέσου με Ηρακλή και τοπωνύμια Ηρακλής - Ροβιές, κι' εδώ ας θυμηθούμε ένα άλλο ξεχασμένο Κένταυρο (ονοκένταυρος αυτός), τον (προσέξτε την λέξη) Ορόβα!! Τον θεωρώ πολύ σημαντικό, γιατί εδώ ίσως θα πρέπει να δώσουμε μια άλλη ακόμη εξήγηση στην ονομασία των αρχαίων Οροβιών, πέρα απ' τους διάγοντες ορεινόν βίον (ορόβιους ή ορεσίβιους) ή πέραν από τον ορόβο - ρόβι, τροφή των ευρέως στην εύβοια εκτρεφομένων βοοειδών - και ειδικά στην πεδινή περιοχή των Ροβιών.
Ορόβας: πλάϊ στον ιπποκένταυρο Νέσσο, να ένας άλλος - ονοκένταυρος αυτός - Καβαλάρης, στην περιοχή μας που ερευνούμε. Είναι η πρώτη φορά που γίνεται έρευνα (απ' ότι τουλάχιστον γνωρίζω) σχετικά με το έτυμο Καβαλάρης και θέλω να πιστεύω πως η εξήγηση της ονομασίας του βουνού έχει τις ρίζες της στην αρχαιοελληνική μας μυθολογία. Έτσι με συγκρατημένη απορία διαπιστώνω, πως νεοελληνικές εγκυκλοπαίδειες και λεξικά, μας πληροφορούν πως η λέξη Καβαλάρης προέρχεται από την Βυζαντινή Καβαλάριος και αυτή πάλι από την λατινική CABALLARIUS! (θα μπορούσε να συμβαίνει και αντίστροφα). Μια ματιά σε λεξικά της αρχαίας Ελληνικής, θα μας πληροφορήσουν για την λέξη Καβάλλης, που σημαίνει αχθοφόρο, άλογο κ.α παρεμφερή. (αναφέρεται στον Πλούταρχο κι αλλού). Ωστόσο, για να καλύψουμε και την πιθανή προέλευση του τοπωνυμίου Καβαλάρης από Βυζαντινό ανθρωπωνύμιο - επωνύμιο, θα πρέπει να αναφέρουμε πως στα μεσοβυζαντινά (717 - 1025) και υστεροβυζαντινά (1025 - 1461) χρόνια, υπήρχαν μεγαλοφεουδαρχικές οικογένειες που έλεγχαν τις πλούσιες γαίες Ευβοίας και απέναντι Στερεάς μέχρι και την Αθήνα, όπως Χαλκούτσηδες, Τορνίκιοι, Πόθοι, Λεωβάχοι (μην ξεχνάμε το μέχρι σήμερα "Λεβάχι" ανάμεσα Κηρίνθου και Τσούκας με τις τόσες μεσαιωνικές ενδείξεις), οι Σισίνιοι (ίσως οι Κυμαίοι Σασάνηδες που σαν τοπωνυμία υπήρξαν και εδώ στην Λίμνη), όπως και οι Καβαλάρηδες μέχρι τα σήμερα με Βυζαντινή προέλευση σε Λίμνη και σε Σκύρο. Ωστόσο δεν συμβάλει ουσιαστικά στην παρούσα έρευνα η άποψη αυτή. (και θα δούμε όταν προχωρήσουμε πιο κάτω.)

Το καλό κρασί το προσφέρουν στην αρχή. ..και όχι στο τέλος... " είπαν οι καλεσμένοι συνδαιτημόνες του γαμπρού του Ευαγγελικού γάμου της Κανά, μετά το γνωστό θαύμα του Χριστού. Έτσι άφησα κι εγώ στο τέλος, λίγο " καλό κρασάκι" (και μια που μιλάμε για βουνό της Νύσας και Διόνυσο) . Στα μέρη μας, ήταν στην αρχαιότητα διαδεδομένη η λατρεία του " Ενοσίχθονα - Κοσμοσίστη Ποσειδώνα" " πόλη Αιγαί και εδώ πόλισμα Ποσείδιον και ο Ποσειδώνας του Αρτεμισίου (το πασίγνωστο χάλκινο άγαλμά του). Η μυθολογία μας βρίθει από τις δραστηριότητες και τα κατορθώματα αυτού του θεϊκού - θαλασσοδαίμονα που ίππευε τους θαλασσόϊππους του (μ' αυτούς πήγε απ' τις Αιγές στην Τροία). Εδώ λοιπόν ο Ποσειδώνας (Αιγές - Ελύμνιον Ναός του - όπως λέγεται - η σημερινή Μονή Γαλατάκι, Γαλάτεια μία από τις συνοδούς του Νηρηϊδες, ερωμένη (ή σύζυγος) του γιού του Πολύφυμου (ή ερωμένη παράφορα του βοσκού Ακη, Γαλάτεια + Ακης = Γαλατάκη.) Ωστόσο, ο πληθωρικός στον έρωτα θεός, θα σμίξει και με μια άλλη παρθένο, την Τυρώ (και πόσο όμορφα ταιριάζουν τυρί και γάλα - Γαλάτεια και Τυρώ). Ο Ποσειδώνας για να σμίξει με την Τυρώ παίρνει (με τις γνωστές μυθολογικές μεταμορφώσεις), την μορφή του ποταμού Ενιπέα - Ιππέα - Ιππία και μήπως άραγε αυτός ο Ιππίας (που η λέξη ίππου στην Πελασγική σημαίνει " αυτόν που πλημμυρίζει"), αυτός ο Ιππίας δεν μας φέρνει με ομόηχη - ηχητική συγγένεια με τον ποταμό Σηπία; (εις - Ιππίαν, συγκερασμός παράλαξη λεκτικού τύπου - ορθογραφίας), που δεν είναι τίποτα άλλο από το ποτάμι μας που πηγάζει από τον Καβαλάρη (ποτάμι της Σηπιάδας - Σπιάδας). Σφίγγει λοιπόν ο Ποσειδώνας με την Τυρώ (πίσω από ένα πορφυρέον κύμα υψωθέν - λόγω λογοκρισίας - κρύψε τον θεό, θνητή δε γυναίκα. Και εγεννήθησαν οι δίδυμοι Πελίας (μέλας - Πελιός αλλά και Πηλιός στον όμηρο χαρακτηρίζεται ο Πηλέας - Πήλιον Μαγνησίας των αλογανθρώπων - Κενταύρων και Πήλιον - Πήλι της Β. Εύβοιας, που όπως προαναφέραμε στην πελασγική σημαίνει δάσος. Αλλά και ο άλλος αδελφός του Νηλεύς - Νηλέας ο γνωστός μας ποταμός - μαύρος - Αράπης (στα πελασγικά θα πει Αραπος - Αρρατος - (νεροσυντριφτής), ο Νηλέας - Αράπης που πηγάζει απ' το ορεινό χωριό του σημερινού Δήμου Νηλέως Αμέλαντες (Μέλαντες το θέλουν οι ιστορικοί ερευνητές), το ποτάμι αυτό που κατηφορίζει παραπλήσια με τον Ιππία - Σηπία από το Ξηρόν όρος - Καβαλάρη για να καταλήξει στο Βούδωρο - Αρχαία Κήρινθο- Αιγαίο, ενώ ο Σηπίας στον Βόρειο Ευβοϊκό, νότια του Καβαλάρη και παραπλήσια της Λίμνης. Η παιδική ηλικία του Νηλέα και του αδερφού του Πελία "ανεπτύχθη εν μέσω αγελών ίππων", ενώ αργότερα μεγαλώνοντας Νηλέας και Πελίας θα γίνουν " απαράμιλλοι ιππείς (σημ. καβαλάρηδες) και ακούραστοι Ιπποδαμαστές". Τελεσίδικα πιστεύω πως όλο αυτό το μυθολογικό καταγραμμένο αλογομάνι (Νηλέας - Νέσος - Ορόμπας - Ποσειδώνας - Πελίας (Πηλέας) - Ιππίας είναι οι αρχαίοι νονοί του όρους Καβαλάρης που μόνο με αυτή τη μυθολογική προσέγγιση μπορούμε να ανακαλύψουμε το ετυμολογικό του Καβαλάρη και φυσικά με την μορφολογία του (πρόσφατες αεροφωτογραφίες του Δήμου Ελυμνίων είμαι αποδεικτικές), τη μορφολογία του την υπεύθυνη (όπως προείπα) της δημιουργίας των μύθων. Ωστόσο με την συμβουλή του φίλου αρχαιολόγου και ανασκαφέα της Β. Εύβοιας Αγγελου Ριτσώνη θα πρέπει να αναφέρω, πως ιστορικές πληροφορίες για την κατά τον 8Ο π.χ αι. επικρατήσασα αριστοκρατική τάξη των Ιπποβοτών σε Χαλκίδα, Ερέτρια και γενικά σε όλη την Εύβοια, φέρουν την εκτροφή των Ίππων και τους γαιοκτήμονες Καβαλάρηδες στην προνομιούχο αυτή αριστοκρατική - διοικούσα τάξη. Ο ιστορικός της Εύβοιας Ε. Βρανόπουλος, γράφει σε παραπομπή της ιστορίας του, ότι " και στην Ερέτρια οι πλουσιότεροι ασχολούνταν με την εκτροφή ίππων. Είναι ενδεικτικό ότι από 200 ονόματα Ερετριέων που γνωρίζουμε 40 τουλάχιστον σχηματίζονται με την λέξη ίππος. Τελειώνοντας την παρούσα τοπωνυμιακή εργασία έκανα ένα μικρό ταξιδάκι σε μυθολογικά γεγονότα και σε ανείπωτους χρόνους, με εφόδια τοπωνυμίες κι ονόματα της πανέμορφης περιοχής μας, που δεν στερείται και δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από άλλους πασίγνωστους τόπους που χρειάζεται την αγάπη μας και την δουλειά μας σε κάθε τομέα.

Όσο για τους μυθολογικούς παραλληλισμούς και ταυτίσεις που έκανα ή που προσπάθησα να κάνω ας μην ξεχνάμε, πως μια τρύπα ή ένα τούνελ σε σκοτεινό λαβύρινθο, ή ένα - ας πούμε - σημερινό ταξίδι στο διάστημα, είναι και θα παραμείνει πράγμα και επιχείρημα επικίνδυνο, κρύβει όμως μέσα του όλη τη μαγεία και την γοητεία του ανεξερεύνητου!

Δημήτρης Αποστόλου "Ελύμνιος"