Οκτωνιά

Γεωγραφικές συντεταγμένες:   38°31'29.34"N  -  24°9'48.84"E

Υψόμετρο:   390 μέτρα  —  Ελάχιστο: 310 μ.  –  Μέγιστο: 470 μ.

Βρίσκεται:

• 74 χλμ. βορειονατολικά της Χαλκίδας. - Εκτιμώμενος χρόνος διαδρομής 1 ώρα και 30 λεπτά.
• 7 χλμ. βορειονατολικά του Αυλωναρίου. - Εκτιμώμενος χρόνος διαδρομής 10 λεπτά.

Πληθυσμός:

758 κατά την απογραφή του έτους 2001
863 κατά την απογραφή του έτους 1991
1.139 κατά την απογραφή του έτους 1981
1.175 κατά την απογραφή του έτους 1971
1.367 κατά την απογραφή του έτους 1961
1.480 κατά την απογραφή του έτους 1951
1.429 κατά την απογραφή του έτους 1940
1.256 κατά την απογραφή του έτους 1928
1.315 κατά την απογραφή του έτους 1920
1.316 κατά την απογραφή του έτους 1907
1.099 κατά την απογραφή του έτους 1896
949 κατά την απογραφή του έτους 1889
854 κατά την απογραφή του έτους 1879

Η Οκτωνιά υπάγεται:

  • στο δημοτικό διαμέρισμα Οκτωνιάς με έδρα την Οκτωνιά,
  • στο δήμο Αυλώνος με έδρα το Αυλωνάρι,
  • στο νομό Ευβοίας με έδρα τη Χαλκίδα.
Το δημοτικό διαμέρισμα Οκτωνιάς αποτελείται από τους οικισμούς Οκτωνιά, Αγιο Μερκούριο και Μουρτερή.

Περιγραφή:

Ο οικισμός βρίσκεται στους βόρειους πρόποδες του βουνού Καλιμάνι. Είναι ο ορεινότερος οικισμός του δήμου. Δεσπόζει σαν εξώστης του βουνού, ατενίζοντας στο Αιγαίο. Αποτελείται από τους συνοικισμούς Καρβουνέικα, που είναι ο αρχικός πυρήνας κατοίκησης, Πανωχώρι, Αλώνια, Κατωχώρι και Παναγιά.

Πολύ ωραίες παραλίες βρίσκονται στα ανατολικά της Οκτωνιάς όπως της Μουρτερής, του Αγίου Δημητρίου, του Αγίου Μερκούριου, του Μπουρνιά, του Αϊλή και η παραλία Καλάμι, που σχηματίζει δύο μικρούς κόλπους και η πρόσβαση στον ένα κόλπο γίνεται μόνο από τη θάλασσα.

Στην περιοχή υπάρχουν αρκετές σπηλιές, όπως η "Μπότη" ή "Τρύπα". Σπηλιά κατακόρυφη, που το βάθος της φθάνει τα 13-14 μέτρα. Το κατέβασμα γίνεται με σχοινί. Επίσης γνωστές σπηλιές είναι της "Τρυπητής", η "Χαιροσπηλιά" ή "Ρέμα" πάνω από τη θέση Καρβούνι, η "Μεγάλη Σπηλιά" στη θέση Πηγάδι κοντά στο Καστρί και άλλες μικρότερες.

Το "Καρβούνι" είναι περιοχή στα ανατολικά της Οκτωνιάς, προς τη θάλασσα. Πηρε το όνομα από τα στρώματα λιγνίνη που βρίσκονται στο υπέδαφός του. Πριν από δεκαετίες εξορυσσόταν λιγνίτης από στοές, που σώζονται ακόμη. Φορτωνόταν στα πλοία από εγκαταστάσεις φόρτωσης, που λείψανά τους σώζονται ακόμη στο μικρό βαθύ όρμο στα νότια της ακτής Κεφάλα.

Εορτασμοί - Εκδηλώσεις:

  • Στις 16 Απριλίου, γίνεται πανηγύρι στην εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής,
  • Στις 16 Ιουλίου, της Αγίας Μαρίνας, γίνεται πανηγύρι
  • Το Δεκαπενταύγουστο γίνεται πανηγύρι.
  • Στις 21 Αυγούστου γίνεται η καθιερωμένη χοροεσπερίδα του συλλόγου Νέων Οκτωνιάς.

Ιστορία - Παράδοση:

Βόρεια της Οκτωνιάς βρίσκεται ο ερειπωμένος οικισμός Κοτσικιάς. Εδώ πρέπει να ήταν η πρώτη τοποθεσία της Οκτωνιάς, από όπου έφυγαν οι κάτοικοι και μετοίκησαν αλλού. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας είχε περίπου 80-90 κατοίκους, που πλήρωναν φόρο 80 κιλά σιτάρι και 80 γρόσια. Η εγκατάλειψη και η ερήμωση της Κοτσικιάς έγινε κατά τον 15ο αιώνα. Σήμερα υπάρχουν μόνο ερείπια του οικισμού.

Στην επανάσταση του 1821, ύστερα από διαταγή του Νικολάου Κριεζώτη, οι κάτοικοι της Οκτωνιάς επαναστάτησαν υπό την αρχηγία του Κωνσταντίνου Καρυστινού. Επιτέθηκαν εναντίον των Τούρκων που έμεναν στη συνοικία Αλώνια και τους έσφαξαν.

Διοικητική ιστορία:

  • Στις 28/12/1836 δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά η διοικητική διαίρεση της Εύβοιας και ο οικισμός υπαγόταν στο δήμο Δυστίων.
  • Στις 12/02/1848 οι δήμοι Δυστίων και Ταμυνέων μετασχηματίστηκαν. Ο πρώτος παρέμεινε ως δήμος Δυστίων με έδρα το Αλιβέρι, ο δεύτερος μετονομάστηκε σε δήμο Αυλώνος με έδρα το Αυλωνάρι. Ο οικισμός υπάχθηκε στο δήμο Αυλώνος.
  • Στις 16/08/1912 όταν καταργήθηκε ο δήμος Αυλώνος, ο οικισμός ορίστηκε έδρα της κοινότητας Οκτωνιάς. Ταυτόχρονα οι οικισμοί Κουρβίνο (Ελαία) και Ιερά Μονή Λευκών στην κοινότητα.
  • Στις 01/04/1916 ο οικισμός Κουρβίνο αποσπάστηκε από την κοινότητα και υπάχθηκε στην κοινότητα Αυλωναρίου.
  • Στις 28/06/1919 η Ιερά Μονή Λευκών αποσπάστηκε από την κοινότητα Οκτωνιάς και υπάχθηκε στην κοινότητα Αυλωναρίου.
  • Στις 16/10/1940 η ονομασία του οικισμού Οκτωνιά διορθώθηκε σε Οχθονιά και η ονομασία της κοινότητας διορθώθηκε σε κοινότητα Οχθονιάς.
  • Στις 19/03/1961 αναγνωρίστηκε ο οικισμός Μουρτερή και υπάχθηκε στην κοινότητα.
  • Στις 07/02/1976 ο οικισμός Οχθονιά ξαναμετονομάστηκε σε Οκτωνιά και η κοινότητα μετονομάστηκε σε κοινότητα Οκτωνιάς.
  • Στις 17/03/1991 αναγνωρίστηκε ο οικισμός Αγιος Μερκούριος και υπάχθηκε στην κοινότητα.
  • Στις 04/12/1997 η κοινότητα καταργήθηκε και υπάχθηκε στο δήμο Αυλώνος ως δημοτικό διαμέρισμα.

Αγιος Δημήτριος Καταρράκτης:

Ο ναός του Αγίου Δημητρίου Καταρράκτη βρίσκεται βορειοανατολικά του οικισμού της Οκτωνιάς, μέσα σε μια κατάφυτη ρεματιά και κοντά σ' ένα μικρό καταρράκτη, από τον οποίο πήρε και το χαρακτηριστικό της όνομα. Ο ναός ήταν το Καθολικό της ομώνυμης Μονής. Κοντά στο ναό σώζεται η βρύση της Μονής. Κελιά δεν υπάρχουν πλέον παρά μόνο λιθοσωροί.

Ο ναός είναι σταυρεπίστεγος και κατάγραφος με πολύ καλές τοιχογραφίες. Η αγιογράφησή του έγινε το 1633-36.

Στην επανάσταση του 1821 ο ηγούμενος Παϊσιος με τους μοναχούς ξεσηκώθηκαν κατά των Τούρκων και πολλές φορές πρόσφεραν χρήματα και πολεμοφόδια στους αγωνιστές. Τροφοδότησαν κατ' επανάληψη κυμαϊκά πλοία και τα ενίσχυσαν οικονομικά. Γι' αυτό ο Ομέρ μπέης ο Καρυστινλής ήταν θυμωμένος μαζί τους. Επιστρέφοντας από την Κύμη το 1821 στρατοπέδευσε στην περιοχή Αλώνια του οικισμού Όριου και λεηλάτησε άγρια τη μονή. Κατέστρεψε κελιά και αφού αιχμαλώτισε τον ηγούμενό της Παϊσιο με έντεκα άλλους μοναχούς, τους μετέφερε τα Αλώνια και τους σκότωσε.

Το 1831 ερημώθηκε η μονή, αφού πέθανε και ο γέροντας μοναχός που είχε ορισθεί ηγούμενος από τον Ομέρ μπέη. Τον διαδέχτηκε ο μοναχός Ανανίας, που ανέλαβε τη φύλαξη της ρημαγμένης μονής μέχρι το 1843. Το 1833 η μονή ερημώθηκε τελείως από τον επίσκοπο Χαλκίδας Ιάκωβο. Η λεηλασία της μονής ήταν πλήρης. Τη λεηλασία του Ιακώβου επιβεβαίωσε με αυτοψία του στη μονή δήμαρχος του τέως δήμου Δυστίων, ύστερα από διαταγή του Επάρχου Καρυστίας.

Η μονή μετά τη διάλυσή της προσαρτήθηκε στη μονή Λευκών ως μετόχι της. Αργότερα η κτηματική της περιουσία πουλήθηκε στους κατοίκους της περιοχής.

Αρχαιολογικοί χώροι - Μνημεία:

Κάστρο της Οκτωνιάς.
Λέγεται και "Κάστρο της Μεγάλης Σπηλιάς" από τη σπηλιά που είναι κοντά του στα νοτιοανατολικά, στη θέση Πηγάδι, πίσω από το ιερό ναό της Ζωοδόχος Πηγής. Βρίσκεται σε ένα βραχώδες ύψωμα που είναι συνέχεια του βουνού της Οκτωνιάς και στα δεξιά του δρόμου που οδηγεί από τις συνοικίες Αλώνια και Παναγιά προς το Καρβούνι. Ανήκει στην κλασική εποχή, χρησιμοποιήθηκε και στο μεσαίωνα. Σώζεται όλο το περιτείχισμά του από αργούς πελεκητούς λίθους σε ύψος μέχρι 3 μέτρων, που αποτελεί πλέον ολόκληρο ένα μεγάλο λιθοσωρό. Στα βορειοανατολικά του υπάρχει τείχος καλά κτισμένο με πελεκημένους λίθους και με ασβέστη, που είναι λείψανο αρχαίου πύργου. Οι Βενετσιάνοι χάλασαν μέρος του αρχαίου τείχους και έκτισαν τον πύργο. Το φρούριο επικοινωνούσε με το μικρό όρμο που είναι στη θέση Καρβούνι και είχε καλή πρόσβαση με τη θάλασσα.

"Μεγάλη Σπηλιά".
Φέρεται να κατοικήθηκε κατά την Τελική Νεολιθική και τους μετέπειτα χρόνους, καθώς μαρτυρούν εστίες και η κεραμεική και τα όστρακα που βρέθηκαν. Στους ιστορικούς χρόνους παρατηρήθηκαν καμινευτήρια χαλκού και διαπιστώθηκαν διάφορες βιοτεχνικές ασχολίες, καθώς και ανθρώπινες ταφές. Στο εσωτερικό της υπάρχουν πολλές αίθουσες με σταλακτικό διάκοσμο. Η μεγαλύτερη αίθουσα έχει έκταση περίπου 2 στρέμματα.

Ναός Εισοδίων Θεοτόκου ή "Παπαβλασσά".
Στη διασταύρωση του δρόμου για τη θέση "Καρβούνι" βρίσκεται ο ναός Εισοδίων Θεοτόκου ή "Παπαβλασσά". Η κτίση του ανάγεται στον 14ο ή στον 15ο αιώνα. Ο ναός είναι μονόχωρος, καμαροσκέπαστος, με δίρρικτη στέγη. Οι τοίχοι είναι από αργούς λίθους, σχιστόπλακες με πολύ ασβεστοκονίαμα. Παλιά ο ναός ήταν κατάγραφος. Σήμερα οι τοιχογραφίες του είναι μισοσβησμένες και ξεθωριασμένες.

Ναός του Αγίου Ιωάννου.
Βρίσκεται στην περιοχή Καρβούνι και είναι του 17ου αιώνα. Ο ναός ανήκει στον τύπο των μονόκλιτων τρουλαίων καμαροσκέπαστων Βασιλικών. Στη δυτική πλευρά του ναού είναι εντοιχισμένη πλάκα με χαραγμένη χρονολογία: ΕΤΟΣ ΒΥΖ. 1446.

Μονή Κούτσουρου.
Η ερειπωμένη, πλέον, μονή, βρίσκεται κοντά στη θέση Κατωχώρι της Οκτωνιάς. Το Καθολικό της έχει ξανακτιστεί από τα θεμέλια και το μόνο που μπορεί να δει κανείς είναι άμορφα ερείπια. Ο ναός είναι μονόχωρη βασιλική. Η Μονή ήταν μετόχι της Μονής Γερμανού του Ωρολογίου. Ονομαζόταν τα χρόνια εκείνα Κουτσογέρμανο. Το μετόχι λειτούργησε μέχρι το 1833, οπότε διαλύθηκε γιατί η μονή Γερμανού δεν είχε τον απαιτούμενο αριθμό μοναχών.

Μονή Κοτσικιάς ή Αγίων Ταξιαρχών.
Η ερειπωμένη, πλέον, μονή, βρίσκεται βόρεια της Οκτωνιάς και στα δυτικά της Μονής Καταρράχτη. Το καθολικό της είναι μικρό χωρίς καμία αξία εξωτερικά. Η τοιχοδομία του είναι από ακατέργαστες πέτρες και σχιστόπλακες. Τα ενδιάμεσα κενά έχουν γεμιστεί με κεραμίδια. Η μονή πουλήθηκε στις 4 Απριλίου 1606, σύμφωνα με έγγραφο που διασώζεται, στη Μονή Μάντζαρη αντί 3.000 γροσίων, εξαιτίας της μεγάλης φτώχειας της. Σύμφωνα με παράδοση, Τούρκος αφέντης του οικισμού Ορίου Τούρκος έστειλε το δούλο του να αλέσει στο νερόμυλο του μοναστηριού, όπου άλεθαν όλοι οι κάτοικοι της περιοχής. Εκείνος άρχισε να βρίζει τους κατοίκους που βρέθηκαν εκεί. Ενας από αυτούς, τον σκότωσε χτυπώντας τον με ένα ξύλο. Ο αφέντης του, βρίσκοντας αφορμή το θάνατο του υπηρέτη του, οικειοποιήθηκε την περιουσία της μονής Κοτσικιάς.

Εκκλησάκι της Ζωοδόχου Πηγής.
Είναι κτισμένο, ανατολικά από το Κάστρο της Οκτωνιάς, στις παρυφές του όρους Οκτωνιά. Η τοιχοδομία του είναι από αργούς λίθους πελεκημένους, ανάμεσα στους οποίους παρεμβάλλονται ασβέστης και κεραμίδια. Οι πόρτες και τα παράθυρα είναι από πελεκημένους πωρόλιθους, που τελειώνουν σε τοξωτά υπέρθυρα.


Γενικά

Δ.Δ. Αγίου Γεωργίου

Δ.Δ. Αυλωναρίου

Δ.Δ. Αχλαδερής

Δ.Δ. Νεοχωρίου

Δ.Δ. Οκτωνιάς

Δ.Δ. Ορίου

Δ.Δ. Πυργίου

Δ.Δ. Ωρολογίου

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση μέρους ή του συνόλου του περιεχομένου του παρόντος web site
με οποιοδήποτε τρόπο χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη.
Τουριστικός oδηγός Ευβοίας Βόρεια Εύβοια Κεντρική Εύβοια Νότια Εύβοια Σκύρος Οδικός χάρτης Δορυφορικός χάρτης
Χρήσιμα τηλέφωνα στην κατηγορία
"Δήμος Αυλώνος"
Αυτοδιοίκηση:
• Δήμος Αυλώνος: 22230 31272, 22230 32340
• Νομαρχία Ευβοίας: 22213 51400, 22210 36000

Θρησκευτικοί χώροι:
• Μονή Αγίου Χαραλάμπους Λευκών: 22230 34242

Μετακινήσεις:
• ΚΤΕΛ νομού Ευβοίας: Αλιβέρι: 22230 22208, Κύμη: 22220 22257, Χαλκίδα: 22210 20400, Αθήνα: 210 8317163

Υπηρεσίες:
• Αστυνομικός σταθμός Αυλωναρίου: 22230 31276

Υγεία:
• Περιφερειακό ιατρείο Αυλωναρίου: 22230 31217
• Περιφερειακό ιατρείο Νεοχωρίου: 22230 41019
• Περιφερειακό ιατρείο Οκτωνιάς: 22230 34233
Κεντρική σελίδα Στατιστικά Βιβλιογραφία Απογραφή πληθυσμού Επικοινωνία