Αγία Τριάδα

Ο ναός είναι χτισμένος στα ανατολικά του χωριού, στους πρόποδες του λόφου, δίπλα σε μια πηγή. Ως προς την ηλικία του, δε συμφωνούν οι ειδικοί άλλοι υποστηρίζουν ότι χτίστηκε τον 7ο αιώνα μ.Χ., άλλοι τον 10ο και άλλοι τον 11ο.

Η δυτική πλευρά (είσοδος) του ναού.

Δανειζόμαστε και παραθέτουμε όσα επίσημα στοιχεία υπάρχουν σχετικά με το κτίσμα («Ευβοϊκή Εγκυκλοπαίδεια» Ιωάννου Τσαούση, εκδ. Στεφ. Βασιλόπουλος):

Μετρώντας το μήκοςτης νότιας πλευράς του ναού.

«Ο τρίκλιτος ναός ήταν το Καθολικό Μονής, που διέλαμψε κατά τη Βυζαντινή εποχή... Καταστράφηκε το 1470 από τις ορδές του Μωάμεθ Β'... Οι εσωτερικές διαστάσεις του ναού είναι: Ιερό 1,50 μ. + τοίχος τέμπλου 0,55 μ. + κυρίως ναός 7,45 μ. + τοίχος προς το Νάρθηκα 0,66 μ. πάχος εξωτερικών τοίχων = 12,82 μ. Συν 0,66 + 0,66 μ. πάχος εξωτερικών τοίχων = 14,14 μ. Το πλάτος του είναι 8,30 μ. Οι εξωτερικές διαστάσεις του είναι: 14,40 x 9,62 μ.

»Σώζεται ο βόρειος τοίχος σε ύψος 2,25 μ. Στον τοίχο του Νάρθηκα σώζεται λίθινη σαρκοφάγος μήκους 2,05 μ. και 0,74 μ.

»Κατά τον καθηγητή Ορλάνδο, 'ο ναός ανήκεν εις την κατηγορίαν των τετρακιονίων εκείνων, εις τους οποίους το τριμελές ιερόν είναι ολόκληρον, προσκολημμένον εις το βασικόν τετράγωνον του σταυρού. Η δε διακόσμησις του ναού, καθώς φανερώνουν τα κατακείμενα γλυπτά, είναι εξαιρετικής τέχνης' (Αρχείο Βυζαντ. μνημείων Ελλάδος, τομ. Ε')».

Λεπτεπίλεπτο βυζαντινό μοτίβο _ένα κέντημα_ διακοσμεί τη μαρμάρινη πλάκα.

Όταν πλησιάσαμε στο χώρο, για να αποκτήσουμε την προσωπική μας εμπειρία (που μεταφέραμε σε τούτες τις σελίδες), αισθανθήκαμε απογοήτευση. Τα ερείπια των ερειπίων βρήκαμε μόνο. Μια κατσίκα έβοσκε χορτάρι στην είσοδο του ναού. Αναζητήσαμε τα εξαιρετικής τέχνης γλυπτά και ανάγλυφα, μα ήταν ελάχιστα τα δείγματα, «πεταμένα» σε κάποια σημεία του εσωτερικού και εξωτερικού χώρου του ναού. Όλος ο χώρος, μέσα και γύρω, είναι γεμάτος αγριόχορτο και καναπίτσες. Στην πύλη του ιερού έχει τοποθετηθεί ένα μεταλλικό εικονοστασάκι, από κάποιες δεκάδες χρόνια πριν, αν κρίνουμε από την κατάστασή του - αταίριαστο πάντως.

Είναι ολοφάνερο ότι όλο λιγοστεύουν και οι μεγάλες καλογωνιασμένες πέτρες, και όχι μόνο τα σκαλισμένα μάρμαρα. Πιστεύεται, ότι πολλά από τα δομικά υλικά αυτού του ναού προέρχονται από το αρχαίο ιερό (και οικισμό) των Φυγών, όπως οι βάσεις από ιωνικούς κίονες και κιονόκρανα. Δε βρήκαμε, όμως, τίποτε από αυτά.

Στοιχείο παραπεσόντα κίονα (εκτός ναού).

Ρωτώντας κάποιους κατοίκους του χωριού, μάθαμε ότι πριν μερικά χρόνια είχαν την ιδέα να συγκεντρώσουν κάπου τα πιο ενδιαφέροντα γλυπτά και ανάγλυφα του ναού, για να τα προστατεύσουν από την αρπαγή. Έτσι, τα μάζεψαν και τα κλείδωσαν στο παρακείμενο (λίγες εκατοντάδες μέτρα ανατολικά του ναού της Αγίας Τριάδας) εκκλησάκι της Αγίας Καλλιόπης, που είχε κτιστεί από το Σπύρο Κριεζώτη πάνω σε ερείπια άλλου βυζαντινού ναού - εκεί βρισκόταν και ο οικογενειακός τάφος των Κριεζώτηδων.

Ύστερα, όμως από σύντομο χρονικό διάστημα, μετά τη «μετακομιδή», διαρρήχθηκε το εκκλησάκι της Αγίας Καλλιόπης κι εξαφανίσθηκαν τα μάρμαρα, μια κι έξω, όλα μαζί.

Ρόδακας σε μαρμάρινη στήλη, που έχει «πέσει» έξω από το ναό και την ξεθάψαμε από τ' αγριόχορτα.

Πραγματικά, μας προξενεί εντύπωση η τόση ανευθυνότητα. Όλοι λένε πως δε φταίνε, και οι αρχές και οι απλοί πολίτες. Ξανά, κανείς δεν φταίει! Τι πρόνοια όμως υπάρχει, ακόμα και σήμερα; Μήπως φρόντισε κανείς να βάλει έστω μια περίφραξη στο χώρο; Φρόντισε κανείς να καθαρίσει το χώρο από την αγριάδα και τα σκουπίδια; Φρόντισε κανείς να μαζέψει τις ολόγυρα σκόρπιες πέτρες και τ' ανάγλυφα μάρμαρα, έστω στο εσωτερικό του ναού; Μίλησε κανείς για φύλαξη του χώρου; Σκέφτηκε κανείς την αναστήλωση; Βέβαια, πώς να μιλάμε για αναστήλωση, όταν χάνονται τα υλικά; Έτσι, είναι όλοι ήσυχοι, με το να λένε ότι τώρα πια δε γίνεται τίποτε. Κι όμως, υπάρχει ακόμα καιρός, αρκεί να υπάρξει, έστω την τελευταία στιγμή, λίγη υπευθυνότητα και ευαισθησία. Προσδοκούμε στο ενδιαφέρον του νέου δήμου Μεσσαπίων και -γιατί όχι;- απαιτούμε δραστηριοποίηση, απαιτούμε πράξεις, έστω, για να σωθεί ό,τι απόμεινε.