Περίοδος μονοχρωμίας 1910-1925

Έπιασα πολύ μικρός να ζωγραφίζω, καλά και όχι παιδιακίσια. Ζωγράφιζα αγίους, γέρους, γριές, τσοπάνηδες, πρόβατα, γίδια, ψάρια, και τοπία". Ο Φ. Κόντογλου στα πρώτα του έργα δε χρησιμοποιεί το άσπρο μαύρο, όπως όλοι οι ζωγράφοι συνηθίζουν στα πρώιμα έργα τους, αλλά τους θερμούς τόνους της σέπιας.

Αυτοπροσωπογραφία, 1913. Μολύβια χρωματιστά, 18,5x14 εκ. Συλλογή Δ. Κόντογλου-Μαρτίνου.

Το πρώτο του έργο "Καθιστή γριά" (εικ. 1) σε στάση κουρασμένης γιαγιάς το έκανε σε ηλικία 15 χρονών γύρω στα 1910.

Η "Αγία Παρασκευή" (εικ. 2) το πατρογονικό μοναστήρι, που γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Αϊβαλί.

Στην ίδια περίοδο ανήκουν και κάποια σκίτσα από το άμεσο περιβάλλον του.

Σημαντικότερο έργο της εποχής είναι η αυτοπροσωπογραφία του. Εδώ η τεχνική είναι πιο ελεύθερη. Αποκαλύπτει περισσότερο τη φλογερή ιδιοσυγκρασία του νεαρού καλλιτέχνη παρά τα χαρακτηριστικά της φυσιογνωμίας του.

Εικ. 1. Καθιστή γριά π. 1910. Σέπια 8x8 εκ.
Συλλογή Δ. Κόντογλου-Μαρτίνου.

Εικ. 2. Αγία Παρασκευή, 1912. Σέπια, 17x11,2 εκ.
Συλλογή Δ. Κόντογλου-Μαρτίνου.