Ανηφορίτης

Περιγραφή:

Ο Ανηφορίτης είναι ορεινή τοποθεσία, ανάμεσα στα βουνά Κτυπά βορειοδυτικά και Σκληρό στα νοτιοανατολικά. Η τοποθεσία είναι από τη φύση της οχυρή και δεσπόζει του λεκανοπεδίου Θηβών και της Εύβοιας.

Με ευρύτερη σημασία "Ανηφορίτη τείχος" ονομάστηκε το οχυρωματικό έργο μήκους 11 χιλιομέτρων, που ξεκινούσε από το αρχαίο φρούριο, πάνω στο Μεγάλο Βουνό, δίπλα στην Αυλίδα, στα νοτιοανατολικά της πεδιάδας της Δροσιάς, και ακολουθώντας βορειοδυτική κατεύθυνση κατέληγε στις νοτιοανατολικές πλαγιές του βουνού Κτυπάς (Μεσσάπιο).

Τα οχυρωματικά του έργα κατασκευάστηκαν από τον Πτολεμαίο, στρατηγό και ανιψιό του Αντιγόνου του Μονόφθαλμου, που χρησιμοποίησε την πεδιάδα της Δροσιάς σαν βάση των στρατιωτικών του επιχειρήσεων κατά του Κασσάνδρου και προστάτευαν την πεδιάδα από εχθρικές επιθέσεις των Βοιωτών από το 315 π.Χ. μέχρι το 309 π.Χ..

Στα 1402 ο Αντώνιο Ατζαγιόλι, γιος του Νέριο και της Ελένης, κυρίαρχος των Θηβών και της Λεβάδειας, θέλησε να γίνει αφέντης και της Αθήνας, που την κατείχαν οι Βενετοί. Κυρίεψε με δόλο την πόλη των Αθηνών και άρχισε την πολιορκία της Ακρόπολης. Η Βενετία διέταξε το Βαϊλο της Χαλκίδας, να βοηθήσει την άμυνα της Ακρόπολης και να κάψει τη Θήβα. Ο Βαϊλος της Χαλκίδας με 6.000 άνδρες ξεκίνησε να καταστρέψει τη Θήβα. Ο Αντώνιο Ατζαγιόλι με λίγες δυνάμεις του έστησε παγίδα στα περάσματα του Ανηφορίτη, τον νίκησε και τον έπιασε αιχμάλωτο.

Οι Έλληνες κατά το 1821 επιχείρησαν πολλές φορές να γίνουν κυρίαρχοι αυτής της θέσης και του φρουρίου του Καράμπαμπα αλλά δεν το κατάφεραν.

Στις 26 Απριλίου 1829 αποφασίστηκε από την ελληνική κυβέρνηση η κατάληψη του Ανηφορίτη για να πετύχει την απομόνωση της Χαλκίδας. Στις 15 Μαϊου ο Κριεζώτης, κατόπιν διαταγής του Υψηλάντη, οχυρώθηκε στον Ανηφορίτη με 800 άνδρες μαζί με τους οπλαρχηγούς Δ. Λιακόπουλο, Γ. Δυοβουνιώτη, Β. Μπούσγο, Ψαροδήμο και Ν. Τόλια και διασκόρπιζε τους Τούρκους που φύλαγαν τη δίοδο. Κατασκεύασαν κατόπιν μεγάλο προμαχώνα που διασώζεται μέχρι σήμερα, με το όνομα "Ταμπούρια του Κριεζώτη", για να αποκόψουν την επικοινωνία των Τούρκων και να κτυπήσουν τη Χαλκίδα.

Οι Τούρκοι της Χαλκίδας ετοιμάστηκαν να αντεπιτεθούν κατά του Κριεζώτη. Στις 2 Ιουνίου 1829 βγήκαν από τη Χαλκίδα και βάδισαν κατά των Ελλήνων του Ανηφορίτη. Στα πόδια του Ανηφορίτη έγινε σκληρή μάχη, κατά την οποία οι Τούρκοι υπερίσχυσαν και έτρεψαν σε φυγή τους Ελληνες, που εξαναγκάστηκαν να επανέλθουν στη θέση τους, στην περιοχή "Κορδέλλες".

Ο Κριεζώτης, πολύ ογκώδης και βαρύς, δεν μπορούσε να ακολουθήσει τους υπόλοιπους στη φυγή και κινδύνευε άμεσα. Χάρη στον ηρωισμό των υπολοίπων σώθηκε και μεταφέρθηκε στα ελληνικά οχυρώματα.

Οι Τούρκοι πλησίασαν και με έφοδο προσπάθησαν να καταλάβουν τα οχυρώματα. Οι Ελληνες με την προτροπή του Κριεζώτη αντεπιτέθηκαν και έτρεψαν τους Τούρκους σε φυγή και τους καταδίωξαν μέχρι τον Εύριπο.