Ιστορία του δήμου Κύμης

Μυθολογία - Ονοματολογία:

Η ελληνική μυθολογία αναφέρει τρεις εκδοχές για την ίδρυση της Κύμης. Η πρώτη είναι ότι η Κύμη ήταν μια αμαζόνα ανταγωνίστρια της αμαζόνας Μύρινας, η οποία κατέκτησε όλη την ανατολική Μεσόγειο. Κατά τη δεύτερη άποψη το όνομά της προέρχεται από τη λέξη "Κύμα", λόγω της στενής σύνδεσης των ναυτικών κατοίκων της με τα κύματα. Η τρίτη προήλθε από την φωνητική εξέλιξη της λέξης "Κώμη" (= κωμόπολη). Κώμη>Κούμη>Κύμη.

Ως οι παλαιότεροι κάτοικοι της Κύμης θεωρούνται οι Πελασγοί, οι οποίοι αφομοιώθηκαν σταδιακά με τους νεήλυδες Αιολείς. Υποστηρίχθηκε ότι τα υπολείμματα τείχους στην περιοχή Κορακόπυργος της Κύμης είναι πελασγικά και ότι καταστράφηκαν αιφνίδια, ίσως από κοσμογονικές αιτίες.

Προϊστορικοί χρόνοι:

Η περιοχή της Κύμης παρουσιάζει μεγάλο παλαιοντολογικό ενδιαφέρον. Στα παλιά λιγνιτωρυχεία της Κύμης είχαν βρεθεί το 1916 απολιθωμένα σπονδυλωτά, μεταξύ των οποίων το γνωστό "ανθρακοθήριο" της Κύμης, πρόγονος του σημερινού ιπποποτάμου, που σήμερα εκτίθεται στο Παλαιοντολογικό Μουσείο των Αθηνών. Ανήκει στην εποχή του Μειόκαινου, 15 εκατομμύρια χρόνια πριν. Η πανίδα της Κύμης αποδεικνύεται παλαιότερη από αυτήν του Πικερμίου, που έχει βρεθεί στον Αλμυροπόταμο.

Τους νεολιθικούς χρόνους έχει διαπιστωθεί ότι υπήρχε πυκνότερη κατοίκηση στην ευρύτερη περιοχή της Κύμης και δικαιολογείται με την άποψη ότι περί το τέλος των νεολιθικών χρόνων άρχισε η επαφή των κατοίκων της Εύβοιας με το Αιγαίο και την Αττική. Η επαφή αυτή γίνεται εντονότερη στους επόμενους χρόνους της πρωτοελλαδικής περιόδου.

Ιστορικοί χρόνοι:

Δεν υπάρχουν πληροφορίες στις αρχαίες πηγές όσον αφορά στην Κύμη, τουλάχιστον για τους γεωμετρικούς χρόνους. Επειδή όμως η Κύμη της Ιταλίας θεωρείται η παλαιότερη ελληνική αποικία στη δύση, μπορεί να εξαχθεί το συμπέρασμα ότι η Κύμη της Εύβοιας θα είχε ήδη περάσει από περίοδο ακμής, για να είναι σε θέση να ιδρύσει σε πρώιμους χρόνους, το 571 π.Χ. μια τόσο ισχυρή αποικία. Σύμφωνα με τον Ευσέβιο, η ιταλική Κύμη ήταν αποικία της ευβοϊκής, κατά το Θουκυδίδη η πόλη αποικίστηκε από Χαλκιδείς και Ερετριείς. Στη συνεργασία Κυμαίων και Χαλκιδέων αναφέρεται και ο Στράβων. Επικεφαλής των αποίκων ήταν ο Κυμαίος Ιπποκλής και ο Χαλκιδεύς Μεγασθένης.

Από τα τέλη περίπου του ΙΘ' αιώνα είχε τεθεί το πρόβλημα της ύπαρξης της ευβοϊκής Κύμης, καθώς και το πρόβλημα της ταυτότητας της μητρόπολης της Κύμης της Ιταλίας σε συσχετισμό βέβαια με την ύπαρξη της ευβοϊκής Κύμης. Από τους παλιότερρους ερευνητές ο Meineke είχε υποστηρίξει την άποψη πως η αιολική Κύμη είχε αποικίσει την ιταλική Κύμη. Την άποψη αυτή επανέλαβε από τους νεότερους ο S. Bakhuisen. Ο μελετητής της Εύβοιας Γ. Παπαβασιλείου είχε εκφράσει τη γνώμη ότι ναι μεν η Κύμη, η ευβοϊκή υπήρξε, αλλά ότι αποτελούσε κωμόπολη της Χαλκίδας. Όλες αυτές οι απόψεις ξεκινούν από τις διαπιστώσεις του Γερμανού Wilamowitz, που επισκέφθηκε στα 1895 ως εκπρόσωπος της Γερμανικής Αρχαιολογικής Σχολής, τη σύγχρονη Κύμη προς εντοπισμό της αρχαίας πόλης, αλλά δεν κατόρθωσε να εντοπίσει σημεία ή αρχαιότητές της.

Επιγραφή που βρέθηκε στην Ερέτρια από τον αρχαιολόγο Χρ. Τσούντα και χρονολογήθηκε στο 300 π.Χ., αναφέρει τη λέξη "Κωμαιείς" (πολίτες της Κύμης) ανάμεσα στον κατάλογο πολιτών του αρχαίου δήμου της Ερέτριας. Έτσι βεβαιώνεται η ύπαρξη πόλης ή κώμης Κύμης στην Εύβοια, την οποία άλλωστε αναφέρει ρητώς και ο Στέφανος Βυζάντιος με τις λέξεις "Κύμη, πέμπτη (πόλις) της Ευβοίας".

Ο αρχαιολόγος Αδαμάντιος Σάμψων ταυτίζει την Κύμη, που αναφέρεται στην ερετρική επιγραφή, με το Καστρί Ποταμιάς Κύμης, που πρέπει να ήταν ένας μόνο των οικισμών της αρχαίας Κύμης. Στο χώρο αυτό αποκαλύφθηκε σημαντικός αρχαίος οικισμός με οχυρή ακρόπολη των κλασικών και των ελληνιστικών χρόνων. Σε ανασκαφές του Σάμψων τα έτη 1976 και 78 αποκαλύφθηκαν αρκετά κτίσματα του 4ου αιώνα κυρίως και επισημάνθηκε το οχυρωματικό τείχος. Τα νομίσματα που βρέθηκαν εκεί ήταν της Ερέτριας και του Κοινού των Ευβοέων, που εξηγείται από το γεγονός ότι η πόλη υπαγόταν στα μεταγενέστερα χρόνια, άλλοτε στο Κοινό, άλλοτε στην Ερέτρια.

Η έφορος αρχαιοτήτων Ευβοίας, Έφη Σαπουνά - Σακελλαράκη είχε δημοσιεύσει το 1984 άρθρο της στην Αρχαιολογική εφημερίδα, στο οποίο υποστήριζε ότι όντως υπήρχε η αρχαία ελληνική πόλη Κύμη -που αναφερόταν από αρχαίους συγγραφείς ως μητρόπολη της ιταλικής Κύμης- παρά την αντίθετη άποψη ότι η ιταλική Κύμη ήταν αποικία της αιολικής Κύμης, καθώς μέχρι τότε δεν είχε βρεθεί κανένα αντίστοιχο αρχαιολογικό εύρημα.

Το 1994 η Εφη Σαπουνά - Σακελλαράκη εντόπισε στο λόφο Βιγλατούρι Οξυλίθου τα πρώτα ευρήματα που μαρτυρούσαν την ύπαρξη της αρχαίας πόλης. Ένα χρόνο αργότερα ήλθε στην επιφάνεια ένα ωοειδές κτίριο, το οποίο περιείχε πολλά και σημαντικότατα ευρήματα. Η ανασκαφή, που συνεχίστηκε τα επόμενα χρόνια, έφερε στο φως ένα ολόκληρο οικισμό με σπίτια, ιερά, πλατείες, δρόμους, τάφους και άλλες σημαντικές μαρτυρίες. Αποτελεί πλέον βεβαιότητα ότι ο γεωμετρικός οικισμός που βρέθηκε στο Βιγλατούρι είναι η γεωμετρική Κύμη του 8ου αι. π.Χ.., η χαμένη Κύμη της εποχής των αποικισμών, από όπου ξεκίνησαν οι πρώτοι Έλληνες άποικοι για την Ιταλία.

Βυζαντινοί - Μεσαιωνικοί χρόνοι:

Στα βυζαντινά χρόνια η Κύμη βρίσκεται σε αφάνεια. Υπάρχουν όμως χαλάσματα πύργων και κάστρων από την εποχή των Φράγκων.

Φαίνεται ότι γύρω στα 1400 η πειρατεία μαστίζει, κυριολεκτικά, το νησί, και ιδίως την Κύμη λόγω της θέσης της και γι' αυτό βρίσκεται σε παρακμή.

Σε αυτά τα χρόνια η Κύμη εμφανίζεται να έχει 2500-3000 κατοίκους οι οποίοι εμπορεύονται με τα νησιά του Αιγαίου από το επίνειο της Κύμης, που ονομαζόταν Λιανάμμος (σημερινή Παραλία Κύμης).

Επανάσταση του 1821:

Κατά την περίοδο που επικράτησαν οι Τούρκοι στην Ελλάδα, η Κύμη μαζί φυσικά με όλη την Εύβοια υποτάχθηκε κι αυτή στους Μωαμεθανούς. Το 1470 ο Σουλτάνος Μωάμεθ ο Β' ο Πορθητής έκανε απόβαση στο νησί 70.000 μαχητών με 300 πλοία. Η Κύμη εντάχθηκε διοικητικά στο πασαλίκι του Έγριπου, που διοικητικό του κέντρο ήταν η Χαλκίδα.

Στα 1688 οι Ενετοί με τον Φραντζέσκο Μοροζίνι επιτίθενται εναντίον των Τούρκων, τον ακολουθούν και οι Ευβοείς. Η αποτυχημένη όμως αυτή προσπάθεια είχε ως αποτέλεσμα να πυρποληθεί η Κύμη, και μαζί της προφανώς όλα τα έγγραφα αρχείων του τόπου. Οι κάτοικοι της περιοχής Κύμης κινήθηκαν για να σωθούν προς τα Ψαρά και ο τόπος ερήμωσε.

Στις παραμονές της επανάστασης κατά των Τούρκων περίπου το 1812, η Κύμη κατοικείται από 280 οικογένειες. Το 1820 πλήρωναν κεφαλικό φόρο 380 άτομα, σύμφωνα με κάποια έγγραφα σχετικά με τους φορολογούμενους.

Ήδη μετά την ίδρυση της Φιλικής Εταιρείας, πολλοί Κυμαίοι μυήθηκαν και δέχθηκαν με ενθουσιασμό τις απόψεις της. Γι' αυτό και ετοίμαζαν παντοιοτρόπως οπλισμό και πολεμοφόδια για τη μεγάλη στιγμή του ξεσηκωμού.

Για την Κύμη ήταν ευνοϊκοί οι όροι για τον ξεσηκωμό κατά των Τούρκων. Βρισκόταν μακριά από τα δυο οχυρά της Ευβοίας, Χαλκίδα και Κάρυστο, είχε πληθυσμό 4000 κατοίκους, δεν την κατοικούσαν Τούρκοι, εξαιτίας δε της ναυτιλίας της και της σχετικής ελευθερίας της είχε οικονομική ευμάρεια, πληρώνοντας τους φόρους της χωρίς την ανάγκη παρουσίας Τούρκων στρατιωτών

Αυτοί πρώτοι επαναστάτησαν από την Κεντρική και Νότια Εύβοια και ύψωσαν τη σημαία της ελευθερίας, μετά από τους κατοίκους του Ξηροχωρίου και της Λίμνης. Συγκεκριμένα, μαζεύτηκαν στο λόφο "Ίντζιου", που βρίσκεται στα νότια και πάνω από την Κύμη και ομόφωνα αποφάσισαν την Επανάσταση. Για τη διεξαγωγή του αγώνα εξέλεξαν τριμελή επιτροπή, που αποτελούταν από τους οπλαρχηγούς Γεώργιο Γιαννάκη, Δημήτρη Δήμου και Γεώργιο Ι. Παπά ή Παπαοικονόμου, ο τελευταίος εκλέχτηκε αρχηγός, εξαιτίας των ηγετικών του προσόντων.

Βρέθηκαν να έχουν αρκετά όπλα, που προμηθεύονταν εμπορευόμενοι το περίφημο κρασί τους στα Επτάνησα από τους Πάργιους και Σουλιώτες, όταν αυτοί εξαναγκάζονταν να τα πουλούν, λόγω της φτώχειας τους.

Κατά την έναρξη της επανάστασης οι Κυμαίοι βρέθηκαν και με πολλά πλοία, τα οποία προσέφεραν μεγάλες υπηρεσίες στον αγώνα. Κατά το 1813 είχαν 25 πλοία χωρητικότητας 4500 τόνων και με πληρώματα 400-500 άνδρες. Λίγο πριν αρχίσει η επανάσταση είχαν φθάσει τα 55 πλοία. Την εποχή εκείνη, το κύριο έργο των Κυμαίων ήταν η ναυτιλία και κατόπιν η αμπελουργία.

Μόλις επαναστάτησε η Στερεά, οι Τούρκοι ζήτησαν ομήρους από την Κύμη, για ασφάλεια τους. Οι Κυμαίοι τους παρέδωσαν τους: Ιωάν. της Ζαχαρους, Δημ. Αποστολίδης, Ιωάν. Αστέρης και Σταμ. Νικολάκης. Μόλις ξεσηκώθηκε η Επανάσταση, οι όμηροι σφάχτηκαν στη θέση "Αγιος Στέφανος" στη Χαλκίδα.

Αντιπρόσωπος Καρυστίας στον πασά της Χαλκίδας ήταν ο Ιωάννης της Ζαχαρούς ή Ζαχαρόπουλος. Τούτον δεν τον θανάτωσαν, αλλά του είπαν ότι θα του χαρίσουν τη ζωή του αν αλλαξοπιστήσει και γίνει μωαμεθανός, επειδή ήταν φίλος του Ομέρ μπέη. Επειδή αρνήθηκε, τον υπέβαλαν σε τρομερά βασανιστήρια, του έκοψαν πρώτα τη γλώσσα και κατόπιν τον έκαναν κομμάτια.

Λίγες ημέρες πριν οι Κυμαίοι υψώσουν τη σημαία της επανάστασης, ο Ομέρ μπέης ο Καρυστινλής τους έστειλε γράμμα, με το οποίο τους ειδοποιούσε να ετοιμάσουν καταλύματα και τρόφιμα για 300 στρατιώτες που θα έφερνε μαζί του, για επίδειξη και εκφοβισμό. Οι Κυμαίοι όμως, αντί να ετοιμάσουν τα καταλύματα, ύψωσαν τη σημαία της επανάστασης. Το πότε άρχισε η επανάσταση δεν είναι ακριβώς γνωστό. Πιθανολογείται ότι έγινε μεταξύ 11 Απριλίου και 10 Μαϊου.

Ο Ομέρ μπέης τότε με τους 300 στρατιώτες του διαμέσου του Αυλωναρίου - Ορίου έφθασε στην Κύμη, που τη βρήκε έρημη γιατί οι κάτοικοί της είχαν καταφύγει για σωτηρία τους στα γύρω βουνά, στη Χηλή, στη Σκύρο και στις Σποράδες.

Στο Όριο έμεινε αρκετές ημέρες ο Ομέρ και στη συνέχεια επέστρεψε στην Κάρυστο. Κατά τη δεύτερη του επιδρομή στην Κύμη, ο Ομέρ μπέης την βρήκε και πάλι έρημη από κατοίκους. Την λεηλάτησε άγρια και κατέκαψε πολλά σπίτια. Φεύγοντας, αιχμαλώτισε στη Χηλή 70 Κουμιώτισσες, από τις οποίες ύστερα από λίγες ημέρες ελευθέρωσε τις 65. Μια από αυτές που κράτησε για το χαρέμι του, ήταν και η ωραιότατη Μαρία Ν. Γιαννάκη, που, παρόλα τα πλούσια δώρα που του προσέφερε η μητέρα της, την κράτησε στο χαρέμι του, πρώτα στην Κάρυστο κι έπειτα, σαν έγινε πασάς, στη Χαλκίδα, για δώδεκα χρόνια, μέχρι το 1833.

Νεότεροι χρόνοι:

Μετά την απελευθέρωση από τους Τούρκους αρχίζει η ανοδική πορεία της Κύμης. Το 1836 έγινε πρωτεύουσα της επαρχίας Καρυστίας. Το 1854 τριακόσια πλωτά οινοπωλεία εμπορεύονται το φημισμένο "Κουμιώτικο" κρασί σε όλα τα τότε γνωστά εμπορικά κέντρα. Το ίδιο έτος ιδρύθηκε στην Κύμη η πρώτη Σχολή Εμποροπλοιάρχων. Το 1870 η εμπορική επαφή των 140 Κυμαϊκών ιστιοφόρων φθάνει μέχρι την Οδησσό, την Τεργέστη και τη Μασσαλία.

Η Κύμη συμμετείχε ενεργά στους Βαλκανικούς πολέμους θυσιάζοντας μάλιστα μαζί με άλλους, τον ήρωα Ιωάννη Βελισαρίου, ελευθερωτή των Ιωαννίνων.

Μετά την αποκατάσταση της Ανεξαρτησίας, οι Κυμαίοι επιδόθηκαν με ζήλο στη ναυτιλία, εμπόριο, αμπελουργία και ελαιοκομία. Έτσι, μέσα σε λίγα χρόνια η πόλη αναπτύχθηκε σε τέτοιο βαθμό, ώστε έγινε μεγάλη ναυτική δύναμη και προόδευσε θεαματικά στο εμπόριο, εξάγοντας μεγάλες ποσότητες κρασιού στο εξωτερικό. Το 1858 ήταν νηολογημένα 114 ιστιοφόρα με 679 άνδρες πλήρωμα.

Ο πληθυσμός της άρχισε συνεχώς να αυξάνει και κατά το 1889 είχε περισσότερους από 4400 κατοίκους. Ήταν η δεύτερη πόλη της Ευβοίας σε πληθυσμό, μετά τη Χαλκίδα.

Ολόκληρο το πεδινό και εύφορο έδαφος από τον Προφήτη Ηλία μέχρι τη Χηλή καλλιεργήθηκε κι έγινε αποδοτικό. Ο παραγόμενος μούστος (κοκκινέλι) στελνόταν στη Γαλλία και σε άλλες χώρες και πολύς πλούτος εισέρρεε στην Κύμη.

Από το 1930 και ύστερα επικράτησαν αντίξοες συνθήκες για τα προϊόντα και τη ναυτιλία της. Τα μεν αμπέλια καταστράφηκαν από τη φυλλοξήρα, έπαψε η ζήτηση του κρασιού της στο εξωτερικό, ο δε ιστιοφόρος εμπορικός της στόλος ελαττώθηκε και τέλος εκμηδενίστηκε.


Γενικά

Δ.Δ. Ανδρωνιάνων

Δ.Δ. Ανω Ποταμιάς

Δ.Δ. Βιτάλων

Δ.Δ. Ενορίας

Δ.Δ. Καλημεριάνων

Δ.Δ. Κύμης

Δ.Δ. Μαλετιάνων

Δ.Δ. Μετοχίου Διρφύων

Δ.Δ. Οξυλίθου

Δ.Δ. Πλατάνας

Δ.Δ. Πύργου

Δ.Δ. Ταξιαρχών

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση μέρους ή του συνόλου του περιεχομένου του παρόντος web site
με οποιοδήποτε τρόπο χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη.
Τουριστικός oδηγός Ευβοίας Βόρεια Εύβοια Κεντρική Εύβοια Νότια Εύβοια Σκύρος Οδικός χάρτης Δορυφορικός χάρτης
Χρήσιμα τηλέφωνα στην κατηγορία
"Δήμος Κύμης"
Αυτοδιοίκηση:
• Δήμος Κύμης: 22220 24000
• Νομαρχία Ευβοίας: 22213 51400, 22210 36000

Θρησκευτικοί χώροι:
• Μονή Σωτήρος: 22220 22616

Πολιτισμός:
• Λαογραφικό μουσείο Κύμης: 22220 22011
• Αρχαιολογική συλλογή Ποταμιάς: 22220 71545

Μετακινήσεις:
• Φέρι μποτ Κύμης: 22220 22020, 22220 22522
• ΚΤΕΛ νομού Ευβοίας: Κύμη: 22220 22257, Χαλκίδα: 22210 20400, Αθήνα: 210 8317163

Υπηρεσίες:
• Αστυνομικό τμήμα Κύμης: 22220 22555, 22220 22200
• Υπολιμεναρχείο Κύμης: 22220 22606
• Πυροσβεστικό κλιμάκιο Κύμης: 22220 24445

Υγεία:
• Νοσοκομείο Κύμης: 22220 22332
• Περιφερειακό ιατρείο Βιτάλου: 22220 31775
• Περιφερειακό ιατρείο Μετοχίου Δίρφυος: 22280 23770
• Περιφερειακό ιατρείο Οξυλίθου: 22220 46202
Κεντρική σελίδα Στατιστικά Βιβλιογραφία Απογραφή πληθυσμού Επικοινωνία