Παρέμβαση της Σοφίας Ντούρου - Νομαρχιακής Συμβούλου και υποψήφιας βουλευτή του ΚΚΕ

Θεωρώ ότι, βεβαίως, η ζωή εξελίσσεται. Οι επιστήμες, οι νέες τεχνολογίες εξελίσσονται και είναι η λαχτάρα του καθενός από μας να μαθαίνει τα καινούργια δεδομένα, ώστε να είναι πιο αποτελεσματικός στο χώρο δουλειάς του. Όμως έχει μεγάλη σημασία ό,τι καινούργιο που κατακτιέται σε τίνος την υπηρεσία βρίσκεται και κατά πόσο οι εργαζόμενοι και τα λαϊκά στρώματα βγαίνουν πιο κερδισμένοι από όλα αυτά. Και επειδή πολύ ακούγεται τελευταία, αλλά και σήμερα η λέξη ανάπτυξη.

Ανάπτυξη, άραγε, για ποιόν; Γιατί τα δεδομένα και τα στοιχεία δείχνουν ότι ο πλούτος συγκεντρώνεται σε όλο και λιγότερα χέρια και είναι όλο και περισσότερος, ενώ οι φτωχοί γίνονται ακόμα φτωχότεροι και όλο περισσότεροι.

Θεωρώ λοιπόν, ότι το ζήτημα αυτό της δια βίου εκπαίδευσης και κατάρτισης έρχεται να συγκαλύψει θα έλεγα ένα σοβαρότερο πρόβλημα. Ένα πρόβλημα που έχει να κάνει και με το τι είδους εργαζόμενους θέλουμε, σε μία κοινωνία σήμερα, που στηρίζει το καπιταλιστικό σύστημα και πως θα καλύψουμε το τεράστιο πρόβλημα της ανεργίας που υπάρχει.

Κατά την άποψή μας λοιπόν, έχει ήδη αρχίσει η κατάλυση του ενιαίου περιεχομένου της εκπαίδευσης. Ξεκινάμε δηλαδή, από την αρχή, από το στοιχείο εκείνο που λέμε πότε ο άνθρωπος αρχίζει να μορφώνεται και να μαθαίνει από πολύ νωρίς λοιπόν, από το ενιαίο περιεχόμενο της εκπαίδευσης, ακόμα και της κοινής για όλους βασικής υποχρεωτικής εκπαίδευσης με την εκχώρηση τμημάτων του σχολικού προγράμματος στις οικονομικές και μορφωτικές δυνατότητες της τοπικής κοινωνίας.

Ο αποκλεισμός των φτωχότερων μαθητών από το αγαθό της εκπαίδευσης είναι σίγουρο αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής και νομίζω ότι τα στοιχεία ήδη έχουν αρχίσει και το καταδείχνουν.

Στα πλαίσια, λοιπόν, αυτά το σχολείο δεύτερης ευκαιρίας, αλλά και τα λογής προγράμματα, ψευτοκατάρτισης θα μου επιτρέψετε να πω, θα πολλαπλασιαστούν για να ξεγελούν την απελπισία όλων εκείνων που θα γίνονται κάθε τόσο και περισσότεροι και θα έχουν για πάντα χάσει την ευκαιρία μιας στοιχειώδους-έστω στοιχειώδους εκπαίδευσης-και τελικά της ίδιας της ζωής.

Όσο μάλιστα θα δυναμώνουν οι ζητωκραυγές για τις υποτιθέμενες εκπαιδευτικές ευκαιρίες για όλους, ανάλογα με τις ανάγκες και τις δυνατότητές τους και θα πληθαίνουν οι ευέλικτες μορφές, οι τρόποι και οι χώροι που θα συντελείται η διαδικασία της εκπαίδευσης, τόσο πιο σπάνια θα πραγματοποιείται η γνώση και η μόρφωση, μέσα σε αυτή.

Με το πρόσχημα μάλιστα της προσαρμογής του εκπαιδευτικού προγράμματος στις τοπικές ιδιαιτερότητες, θα επεκταθεί η διασύνδεση των σχολείων με τις επιχειρήσεις, με σκοπό την απευθείας παρέμβασή τους στο περιεχόμενο του σχολείου και την καλλιέργεια της επιχειρηματικής κουλτούρας στους μαθητές, ως προϋπόθεση του εθισμού τους με τις νέες ανθρωποβόρρες συνθήκες απασχόλησης και ζωής. Η πρόσφατη αναπαλαίωση της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης με το χωρισμό της σε ενιαίο λύκειο και σε ΤΕΕ, αμέσως μετά το υποχρεωτικό τμήμα, το γυμνάσιο, αποτελεί μια σαφή αντίθεση με το πνεύμα των καιρών που επιτάσσει ολοκληρωμένα μορφωμένους ανθρώπους, για να μπορούν να κατανοούν και ενεργητικά να συμμετέχουν στις αλλαγές της παραγωγής, της κοινωνικής ζωής.

Θέλουμε μορφωμένους ανθρώπους σήμερα, αυτό είναι νομίζω το ζητούμενο. Η διάκριση λοιπόν, δημοτικής και μέσης εκπαίδευσης είναι πια μια παρωχημένη μορφή στο χώρο της εκπαίδευσης τη θέση της πρέπει να πάρει η βασική εκπαίδευση που αφορά το σύνολο του ενεργού πληθυσμού χωρίς κοινωνικές, φυλετικές, θρησκευτικές, ιδεολογικές ή άλλες διακρίσεις και είναι αναγκαία ως τότε που ο άνθρωπος ωριμάζει, για να μπορεί να πάρει καθοριστικές αποφάσεις για τη ζωή του.

Η αληθινή επαγγελματική κατάρτιση, ως πλήρης προετοιμασία για το επάγγελμα, προϋποθέτει την ολοκλήρωση της γενικής εκπαίδευσης και όχι το περιορισμό της. Τα ανισότιμα κυκλώματα εκπαίδευσης από τα ίδια τα πράγματα έχουν σήμερα απαξιωθεί. Η τεχνικοεπαγγελματική εκπαίδευση, δεν μπορεί παρά να είναι μεταλυκειακή. Μια εκπαιδευτική πολιτική, που θα επιθυμούσε την αναβάθμιση τόσο της γενικής, όσο και της επαγγελματικής εκπαίδευσης, θα καταργούσε και το ενιαίο λύκειο και τα ΤΕΕ και θα έφτιαχνε το ενιαίο δωδεκάχρονο, υποχρεωτικό, βασικό σχολείο.

Και όμως εκεί που αναρωτιόμαστε μέχρι πριν λίγο καιρό, μετά το λύκειο τι; Φτάσανε σήμερα οι πλασιέ των νεανικών ελπίδων-γιατί τούτα τα προγράμματα θεωρώ ότι στοχεύουν περισσότερο στις νεανικές συνειδήσεις στους νέους ανθρώπους-να διαφημίζουν και να λένε μετά το γυμνάσιο τι. Κατεβήκαμε δηλαδή, λίγο στη κλίμακα.

Η επιχειρούμενη λοιπόν, πρόωρη εκδίωξη των κοινωνικά και οικονομικά αδύνατων κρίνεται σήμερα από τους κυρίαρχους αναγκαία, για την προώθηση της ονομαζόμενης δια βίου εκπαίδευσης και κατάρτισης. Δηλαδή τους αφήνουμε αμόρφωτους στην αρχή και μετά πάμε αργότερα να καταλάβουμε ότι έχουν ανάγκη να καταρτιστούν. Είναι και λίγο ειρωνικό θα έλεγα.

Είναι λοιπόν, μια σταδιακή υποκατάσταση της τεχνικοεπαγγελματικής εκπαίδευσης από επικουρικού χαρακτήρα μορφές. Πρώτα-πρώτα όμως είναι υποκατάσταση μεγάλης μερίδας της γενικής βασικής εκπαίδευσης.

Ακόμα και για εκείνους που έχουν εγκαταλείψει τη θεσμοθετημένη εννιάχρονη υποχρεωτική εκπαίδευση, δεν αναδιοργανώνουν μορφές νυκτερινής εκπαίδευσης, παίρνοντας τα εκπαιδευτικά και οικονομικά μέτρα για τη παρακολούθησή τους. Όπως να καλύπτει τη διαρροή του δημοτικού, να μην έχει τέσσερις τάξεις λυκείου, αλλά τρεις. Να εξασφαλίζεται η εξάωρη δουλειά με αμοιβές 8ωρου, για τους νυχτερινούς μαθητές κ.λ.π. Αντίθετα δημιουργούν μορφές ταχύρυθμης μαθητείας, όπως σχολεία δεύτερης ευκαιρίας, όπου με συναπόφαση και τη συμβολή δήμου και επιχειρήσεων -καταλαβαίνετε θεωρώ τι σημαίνει να επεμβαίνουν οι επιχειρήσεις σε όλα αυτά- παρέχουν απολυτήρια γυμνασίου, χωρίς τα σταθερά και αναγκαία εκείνα προγράμματα, που θα μπορούσαν να προσδώσουν στους μαθητές τους μακρόπνοη αυτάρκεια και αυτοπεποίθηση.

Αν κάτι πάρα πάνω απ' όσα ξέρουν μαθαίνουν εκεί οι μαθητές, αυτό αποδυναμώνεται από το καλλιεργούμενο δέος μπροστά στις τεχνολογικές και οικονομικές αλλαγές και κυρίως από την άποψη, ότι για την ανεργία και τον κοινωνικό αποκλεισμό φταίνε οι εργαζόμενοι που δεν έχουν κατάρτιση. Αυτό πάει πια να περάσει στη συνείδησή τους.

Στο έβδομο άρθρο της Λευκής Βίβλου της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποτυπώνεται θεωρώ καθαρά η εντολή που υπάρχει. Κάθε μορφή εκπαίδευσης πρέπει να υπαχθεί στις διαδικασίες ενός ελαστικού και συνεχώς αναπροσαρμοζόμενου συστήματος εκπαίδευσης, κατάρτισης με απώτατο στόχο την επέκταση των ευκαιριών κατάρτισης σε όλη τη διάρκεια της επαγγελματικής ζωής, που αποτελεί την κύρια προοπτική για το μέλλον.

Θεωρώ ότι η εντολή είναι ξεκάθαρη. Ισόβια περιπλάνηση του κοπαδιού της νεολαίας στο χώρο της απασχολησιμότητας, της αβέβαιης εργασίας της στολής αμορφωσιάς, στο μαγικό κόσμο της δια βίου εκπαίδευσης και της κατάρτισης, γιατί αυτό απαιτεί η μεταβαλλόμενη αγορά εργασίας.

Εφαρμογή αυτής της εντολής είναι και η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση στη χώρα μας η οποία επέβαλε τη δημιουργία των ΤΕΕ. Με βίαιο τρόπο εξώθησε χιλιάδες παιδιά και τα ανάγκασε να φοιτήσουν σε αυτά-παρειές θα έλεγα των εκπαιδευτικών ενιαίων λυκείων.

Με βάση λοιπόν, τις αντιλήψεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η εκπαίδευση-κατάρτιση είναι υπόθεση που χρεώνεται στους ίδιους τους ενδιαφερόμενους. Η δε πολυεπιδεξιότητα και η ικανότητα πολλαπλών καθηκόντων ταιριάζει με τις νέες απαιτήσεις των πολυεθνικών-αγορά εργασίας βέβαια το λένε τώρα -που δεν αφήνει τίποτε όρθιο στα εργασιακά, ασφαλιστικά και συνδικαλιστικά δικαιώματα των εργαζομένων και σε αυτές τις συνθήκες οι εργαζόμενοι για ν' αποκτήσουν μια θέση στον ήλιο θα πρέπει να τρέχουν σε όλη τους τη ζωή να μαζεύουν πιστωτικές μονάδες, από κάθε είδους δήθεν εκπαιδευτική μονάδα, που θα παρέχει -γύρευε πώς- πιστοποίηση ικανοτήτων για ν' ανταποκριθούν στα πολλαπλά τους καθήκοντα.

Συνοψίζοντας όσα πάρα πάνω έτσι αναφέραμε, αλλά και έχοντας υπόψη το σύνολο των σχετικών κειμένων της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα ήθελα να θέσω κάποια ερωτήματα, που νομίζω ότι θα έπρεπε όσους πραγματικά ενδιαφέρονται να τους απασχολήσουν. Πόσα χρόνια θα χρειαστούν άραγε, κυρίες και κύριοι, για να λειτουργήσουν όλα τα κανονικά σχολεία πλήρως εξοπλισμένα, ολιγομελή με ομάδες εργασίας και κοινών ενδιαφερόντων;

Γιατί η Ευρωπαϊκή Ένωση και το Υπουργείο Παιδείας δεν ασχολούνται ουσιαστικά με τη μαθητική διαρροή και τις αιτίες που την προκαλούν; Μπορεί η εκπαίδευση όποιου είδους ν' απορροφήσει όσους καθημερινά απολύονται; Αφού τόσο πολύ ενδιαφέρονται για τη κοινωνική ένταξη των εργαζόμενων, γιατί δεν ξεκινούν από τη πρόσληψη του απαραίτητου προσωπικού για τη λειτουργία των σχολείων και τη συνολική αναβάθμιση της δημόσιας και δωρεάν εκπαίδευσης;

Και βεβαίως εάν λυθούν αυτά τα βασικά ζητήματα, θεωρώ ότι θα βρούμε και τους τρόπους να εξοικειωνόμαστε και στις νέες τεχνολογίες και στα νέα δεδομένα. Έχουμε τη γνώμη πως όλη η φιλολογία που αναπτύσσεται γύρω από το θέμα, αποτελεί έναν ακόμα κρίκο στην αλυσίδα των μεταρρυθμίσεων που προωθούνται στο γενικότερο σύστημα εκπαίδευσης-κατάρτισης, για τη διαμόρφωση της συνείδησης του απασχολήσιμου.

Είδατε, δεν μιλάμε πια για εργασία, αλλά γι' απασχόληση. Δεν μιλάμε για εργαζόμενο, αλλά μιλάμε γι' απασχολήσιμο. Κινούνται στην ίδια κατεύθυνση με τα διάφορα προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Κυβέρνησης για την αντιμετώπιση τάχα της ανεργίας. Και μάλιστα αυτά τα λέμε στο νομό της ανεργίας στην Εύβοια.

Από τη μια μεριά λοιπόν, χιλιάδες εργαζόμενοι πετιούνται στο δρόμο και από την άλλη εφαρμόζουμε προγράμματα, επιδότησης της εργοδοσίας, για μοίρασμα μιας θέσης εργασίας σε δύο ή περισσότερους εργαζόμενους.

Αλλωστε οι ίδιοι οι υπεύθυνοι των προγραμμάτων ομιλούν για προσαρμογή και όχι για μορφωτικά χειραφετημένους πολίτες, που θα παρέμβουν στη πολιτιστική, τη πολιτική και οικονομική ζωή της κοινωνίας τους, για να την αλλάξουν, με βάση τις δικές τους ανάγκες και τις σύγχρονες λαϊκές απαιτήσεις.

Για την αλλαγή αυτής της κατάστασης θέλει δουλειά πολλή, θέλει άλλη πολιτική και αλίμονο εάν, ειδικά εμείς οι εκπαιδευτικοί λέμε στα παιδιά μας ότι μία κοινωνία που θα είναι όλοι ίσοι, μια κοινωνία που δεν θα υπάρχει εκμετάλλευση είναι πια κάτι που δεν μπορεί να είναι πραγματικό. Θεωρώ ότι βεβαίως η κοινωνία που θα παύσει να υπάρχει εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο πρέπει να είναι ο στόχος όλων των εργαζομένων.

Αλλωστε η ίδια η ιστορία έχει αποδείξει, ότι τα κοινωνικά συστήματα αλλάζουν. Το καπιταλιστικό σύστημα, κυρίες και κύριοι, είναι ένα εκμεταλλευτικό σύστημα. Υπάρχει αυτή η εκμετάλλευση. Δεν ξέρω εάν στον όρο, που υπήρχε εκεί, στον όρο "κοινωνία των πολιτών", που μπαίνουν οι εκμεταλλευτές και πού οι εκμεταλλευόμενοι.

Σας ευχαριστώ.